Przestępstwa
publiczne i prywatne
publiczne - ścigane z urzędu
prawo wiejskie - bunt, zbójnictwo, przeciw interesom i dworowi pańskiemu, religii, moralności, dobrym obyczajom
prawo miejskie - kryterium była kara - publiczna lub prywatna + grzywna sądowa (mulkta)
rodzaje przestępstw publicznych
crimen laesae maiestatis - dotyczyło tylko osoby króla, nie obejmowało rodziny królewskiej; wymóg uczestnictwa delatora (donosiciela), gdy uniewinniono oskarżonego - ponosił karę identyczną (zasada talionu)
zdrada ojczyzny - bunty w porozumieniu z nieprzyjacielem, donoszenie nieprzyjacielowi o tajemnicach państwowych, poddanie wrogowi zamku; związanie rokoszu
przestępstwa przeciwko religii - apostazja (dotyczyło tylko przejścia na judaizm bądź islam); czary - nasiliło się w dobie reformacji
przeciw moralności i dobrym obyczajom - homoseksualizm i sodomia - kwalifikowana kara śmierci; także za cudzołóstwo (niekiedy lżejsze kary); karano nielegalną prostytucję
kradzież na szkodę skarbu publicznego - przywłaszczenie pieniędzy skarbowych, zagrożone karami majątkowymi, od 1710 przest. publiczne. Przestępstwem publicznym - fałszowanie monet
bunty, spiski - w prawie miejskim - karane śmiercią
przestępstwa przeciw przepisom pracy - umocnienie władzy rady miejskiej nad plebsem w mieście i pana nad chłopami na wsi
przestępstw przeciw pokojowi i porządkowi publicznemu - gwałty w postaci napadu na dom szlachcica (w przypadku czyjejś śmierci, po przeprowadzeniu skrutynium karano śmiercią); w prawie miejskim - gwałtowne najście na dom - śmierć; napady na drogach - kwalifikowana kara śmierci (wbicie na pal, ćwiartowanie żywcem, zawieszenie na haku)
prywatne - ścigane na podstawie skargi osoby prywatnej
zakaz jednania przy mężobójstwie
nie wystąpienie przez krewnych ze skargą - kara państwowa
rodzaje przestępstw
przeciw życiu i zdrowiu
kryminalne (umyślne), także domniemanie złego zamiaru - ścięcie
cywilne (nieumyślne) - wieża dolna rok i 6 tygodni + główszczyzna
kwalifikowane kary śmierci + infamia i konfiskata majątku za ojcobójstwo, małżonkobójstwo, dzieciobójstwo, krewnobójstwo,
pojedynek - walka szlachciców w wypadku zniewagi, obrazy uczuć - karalny, legalny w przypadku zgody króla
karalność wróżd, także samej zapowiedzi zemsty (nawet karą śmierci)
przestępstwa przeciw wolności i czci. porwanie
rapt - porwanie kobiety wbrew jej woli - infamia (w praktyce prawie kara śmierci), wprowadzono także skrutynium
potwarz - kalumnia - przeciwko czci, zaostrzono represję w przypadku drukowanych paszkwili
(…)
… na ludzi potrzebnych do pracy; istniał jednak szeroki zakres penalizacji życia wiejskiego
sam pan ustalał co jest zabronione a co dozwolone (nawet hazard, palenie tytoniu itd.)
łączenie kar świeckich i kościelnych
podział kar
kryminalne
kara śmierci
zwykłe - ścięcie (szlacheckie), powieszenie (nieszlacheckie, hańbiące), utopienie, rozstrzelanie
kwalifikowane - spalenie na stosie, wbicie na pal, zakopanie żywcem i następnie przebicie kołem, ćwiartowanie, łamanie kończyn, wplecenie w koło itp.
mogło być poprzedzone szeregiem udręczeń - szarpanie rozżarzonymi obcęgami, zadawanie okaleczeń, ciągnięcie związanego na desce na miejsce egzekucji, piętnowanie, chłosta itp.
kara mutylacyjna (kary na ciele, traciły na znaczeniu)
kary na skórze - piętnowanie, ucięcie ucha - tylko wobec stanów nieuprzywilejowanych
kary odzwierciedlające - budzące skojarzenie z popełnionym przestępstwem - spalenie na stosie podpalaczy i fałszerzy monet, ucięcie ręki za podniesienie jej na rodziców, palców u krzywoprzysiężcy
infamia, banicja, wywołanie - w postępowaniu zwykłym oraz zaocznym;
wywołaniec - traktowany jak zabity, majątek przechodził na spadkobierców, nie był konfiskowany; skazany musiał się chronić poza granicami…
…
potwarz - kalumnia - przeciwko czci, zaostrzono represję w przypadku drukowanych paszkwili
przestępstwa przeciwko mieniu
kradzież - zwykła, kwalifikowana (z włamaniem lub przy użyciu broni); przestępstwo hańbiące - śmierć przez powieszenie, hańbiące także - fałszowanie pieniędzy (śmierć kwalifikowana - spalenie), miar i wag
związek przyczynowy i wina
wina umyślna
wina nieumyślna, nie była odróżniana…
… od przypadku (dopiero od XVII)
dotyczyło zabójstwa
okoliczności wyłączające przestępność, zwolnienie od kary
bezkarność zabójstwa na infamisie i banicie nie posiadającym glejtu; rabusiu, złodzieju w trakcie popełniania przestępstwa; plebejuszu podającym się za szlachcica
osobach gwałcących pokój publiczny (dokonane przy wykonywaniu obowiązków służbowych, przez urzędnika)
osobach przy tłumieniu tumultu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)