Fragment notatki:
Prof. Małgorzata Janicka
Przepływy kapitałowe w gospodarce światowej
Wykład II – Podstawowe teorie
Teoria neoklasyczna
Głównym założeniem jest to, że kraje powinny znosić wszelkie ograniczenia odnośnie swobody przepływu kapitału. W tej
teorii patrzymy tylko na zysk, w rzeczywistości teoria ta pomija ważny aspekt inwestycji – ryzyko.
Kolejną wadą tej teorii jest fakt, że istnieje tylko jeden stan optymalny oraz postrzega gospodarkę globalną jako jeden
podmiot.
Teoria Keynesa
Kluczową rolę odgrywa tutaj poziom dobrobytu w naszym kraju, co wiąże się z ingerencją
w strukturę rynku krajowego. Keynes uznał, że swoboda przepływu kapitału nie zawsze wiąże się
z pozytywnymi skutkami. Ponadto rozróżniał, w przeciwieństwie do neoklasyków, rodzaje inwestycje i opisywał, które mają
najkorzystniejszy wpływ na dobrobyt kraju. Z punktu widzenia kraju jest zasadne nakładanie ograniczenia na wybrane
transakcje przepływu kapitału. Najkorzystniejszymi dla kraju są inwestycje bezpośrednie oraz kredyty długoterminowe.
Keynes jako pierwszy wprowadził pojęcie spekulanta jak inwestora/podmiotu, który chce uzyskać krótkoterminowy zysk
często destabilizować rynek kraju, na który wchodzi.
Reasumując twierdził, że nie zawsze znoszenie wszelkich barier jest pożądane. Należy utrzymywać, bądź tworzyć nowe
ograniczenia, które będą chronić newralgiczne punkty rynku krajowego.
Teoria ta ma swoją wadę, ponieważ określa inwestorów krótkoterminowych jako „czyste zło”, lecz to dzięki nim rynek
finansowy uzyskuje swoją płynność, tak potrzebną do prawidłowego jego funkcjonowania.
Teoria monetarystyczna
Swoje założenia opierała na teorii neoklasycznej i teorii Keynesa. Jest swoistego rodzaju hybrydą, mówiącą o liberalizacji
handlu, ale z drugiej strony pozwalającą na aktywna politykę pieniężną w celu maksymalizacji dobrobytu krajowego. Utrudnia
nam to efektywne prowadzenie polityki zewnętrznej i wewnętrznej.
Paradoks Lucasa (1990 r.) – badane były dwa kraje: Stany Zjednoczone i Indie, pod kątem krańcowej produkcyjności kapitału.
Wynikiem badania było stwierdzenie, że pomimo iż w Indiach KPK jest 58 razy większe niż w USA, kapitał płynie z Indii do
Stanów Zjednoczonych.
Kapitał z krajów, w których dochodowość jest niższa do kraju , w którym dochodowość jest wyższa, płynie w zdecydowanie
mniejszej ilości niż wynika to z różnicy owych dochodowości.
Lucas stwierdził, że inwestycje w Indiach są obarczone takim samym ryzykiem jak inwestycje Wielkiej Brytanii – czyli prawie
równe 0 – ze względu na charakter kolonialny Indii. Według autora niego podstawowym problemem Indii był deficyt
wykwalifikowanej siły roboczej.
Kwalifikowana siła robocza (USA) – Niekwalifikowana siła robocza (Indie)
Według większości ekonomistów podstawowym elementem nieprawidłowego przemieszczania się kapitału jest duże
ryzyko inwestycyjne. Drugą determinantą jest ogólne przekonanie, że nie inwestuje się w kraje, które miały w przeszłości
problem z obsługą długu.
Prof. Małgorzata Janicka
Przepływy kapitałowe w gospodarce światowej
Wykład II – Podstawowe teorie
Teoria efektywności rynku (efektywności informacyjnej rynku)
Z tej teorii wywodzi się nurt neoklasyczny. Występuje:
1. efektywność transakcyjna – dotyczy ona niskich kosztów transakcyjnych, wynikających
z konkurencyjności rynków
2. efektywność alokacyjna – środki finansowe powinny płynąć do zastosowań, które w teorii powinny przynieść
największa stopę zwrotu
3. efektywność informacyjna – wszystkie podmioty działające na rynkach finansowych powinny mieć pełny, równy i
swobodny dostęp do informacji. Rynki są efektywne wówczas jeżeli ceny walorów odzwierciedlają w pełni wszelkie
dostępne informacje, a inwestorzy działający na rynku nie są w stanie osiągnąć zysków nadzwyczajnych, stosując
nawet najbardziej wyrafinowane techniki inwestycyjne. Teoria ta powstała na początku XX w.
i została sformułowana przez Eugena Famę.
Wskazał on następujące warunki:
nieodpłatne informacje dla wszystkich uczestników rynku
zerowe koszty transakcyjne
jednakowa ocena przez wszystkich uczestników rynku napływających na ten rynek informacji, które
kształtują obecne i przyszłe ceny aktywów
Warunki w obecnej teorii efektywności rynku:
1. musi to być rynek, na którym mamy dużą ilość uczestników, dzięki emu rośnie prawdopodobieństwo ukształtowania
się ceny walorów dyskontujących wszelkie informacje
2. homogeniczność produktów, czyli walory, które są przedmiotem transakcji, powinny się charakteryzować
uniwersalnymi parametrami, które umożliwiają ich porównanie
3. sposób organizacji rynku – ustanowienie odpowiednich regulacji prawnych, sprzyjających efektywności
informacyjnej wprowadzenie zakazu wykorzystywania informacji poufnych
4. losowy charakter napływu nowych informacji, co w praktyce oznacza brak możliwości przewidzenia terminu
pojawienia się nowych informacji
Trzy formy efektywności:
1. słaba – zakłada, że bieżące ceny walorów w pełni odzwierciedlają wszelkie przeszłe informacje mające wpływ na te
ceny
2. o średniej mocy – zakłada, że ceny walorów uwzględniają wszelkie informacje dostępne publicznie, zarówno
przeszłe jak i bieżące
3. mocna – ceny walorów uwzględniają wszelkie informacje, zarówno te dostępne publicznie jak i informacje o
charakterze prywatnym, czyli poufne
Teoria asymetrii informacji (J. Stiglitz)
Asymetria informacji – to sytuacja, w której jedna ze stron transakcji finansowej ma znacznie mniej dokładne informacje na
temat przedmiotu transakcji, niż druga strona. Oznacza to, że jedna ze stron transakcji jest uprzywilejowana i może
wykorzystać tę przewagę podczas jej zawierania, co oznacza nie tylko stratę dla drugiej ze stron transakcji (strata w skali
mikro), ale także stratę dla całej gospodarki (strata w skali makro). Cztery główne problemy asymetrii informacji:
1. negatywna selekcja
2. pokusa nadużycia (hazard moralny)
3. obecność free raider’ów
4. stadne zachowanie (owczy pęd)
Prof. Małgorzata Janicka
Przepływy kapitałowe w gospodarce światowej
Wykład II – Podstawowe teorie
Ad.1)
Negatywna selekcja wiąże się z ryzykiem dokonania niewłaściwego wyboru, wynikającego
z niedostatku informacji np. kredytobiorca o mniejszych możliwościach spłaty zadłużenia jest w stanie zaakceptować gorszą
ofertę, ma on bowiem świadomość, której nie ma kredytodawca, że kredyt być może nie zostanie spłacony. Jednocześnie
kredytobiorcy o niższej zdolności kredytowej bywają bardziej przedsiębiorczy w swoich staraniach o kredyt i często uzyskują
go wypierając z rynku lepszych kredytobiorców.
Ad.2)
Z pokusą nadużycia mamy do czynienia już po zawarciu transakcji finansowej. W tej sytuacji obie strony nie mają równego
dostępu do informacji; np. podmiot po uzyskaniu kredytu na określony cel, zmienia go. Receptą na takie zachowanie jest
rzetelne sporządzenie umów.
Ad.3)
Obecność ludzi (podmiotów rynku finansowego) nie chcących się angażować w pozyskiwanie informacji, ponieważ jest to
kosztowne, ale pragną korzystać z zysków, które wynikają z ich posiadania. Polega to na naśladowaniu decyzji inwestycyjnych
podmiotów, które według nas posiadają najlepsze informacje.
Ad.4)
Zachowanie stadne inwestorów, przypomina nam obecność free raider’ów. Różnicą jest fakt, że małe podmioty inwestycyjne
są gorzej poinformowane niż więksi gracze. Ważne jest to, że mniejsi gracze są świadomi swojego niedoinformowania.
Zachowania te są zapoczątkowywane przez dużych inwestorów – można nazwać to efektem domina.
Teoria drugiego po najlepszym
Jeżeli pojawiają się założenia w kwestii przepływu kapitału w danym kraju, drugi kraj również wprowadza ograniczenia.
Determinanty przepływu kapitału w gospodarce światowej (klasyfikacje nawzajem się przenikają):
1. o charakterze wewnętrznym tzw. czynniki o charakterze pull
2. o charakterze zewnętrznym tzw. czynniki o charakterze push
I.
o charakterze długoterminowym
II.
o charakterze krótkoterminowym
Czynniki wewnętrzne o charakterze ogólnym – czyli rozpatrywane przez wszystkich inwestorów:
1. poziom PKB per capita – określa nie tylko bieżącą sytuację, ale również perspektywy rozwoju
2. poziom zadłużenia zagranicznego, szczególnie o charakterze krótkoterminowym – liczony
w odniesieniu do poziomu rezerw dewizowych. W krajach wysoko zadłużonych rośnie ryzyko ich niewypłacalności,
co może oznaczać pojawienie się kryzysu płynności, bądź kryzysu walutowego.
3. poziom rozwoju systemu finansowego danego kraju, mierzony udziałem aktywów tego systemu w PKB
4. stabilność systemu finansowego
5. efektywność sytemu finansowego
6. poziom rozwoju infrastruktur systemu finansowego danego kraju rozwój regulacyjno-organizacyjny (np.
giełda), funkcjonowanie systemu bankowego, nadzór nad rynkiem finansowym (w Polsce KNF), poza tym: sieć dróg
i autostrad, dostęp do Internetu, itp.
7. jakość instytucji w danym kraju, na które składają się: stabilność rządu, konflikty wewnętrzne/zewnętrzne, poziom
korupcji, udział wojska w polityce, napięcie na tle religijnym, napięcie na tle etnicznym, wiarygodność demokracji i
poziom biurokracji
8. regulacje prawne, które zachęcają bądź zniechęcają inwestorów zagranicznych
9. wiarygodność i spójność polityki gospodarczej, przede wszystkim polityki monetarnej
10. przejrzystość danego kraju na poziomie makro i mikroekonomicznym
11. stabilność polityczna kraju
12. członkostwo kraju w ugrupowaniach o charakterze integracyjnym
Prof. Małgorzata Janicka
Przepływy kapitałowe w gospodarce światowej
Wykład II – Podstawowe teorie
Czynniki o charakterze wewnętrznym – długoterminowe:
1. działania prywatyzacyjne
2. otwartość kraju na przepływy towarowe
3. specjalne udogodnienia dla BIZ np. Specjalne Strefy Ekonomiczne
4. rozmiary rynku wewnętrznego danego kraju
5. położenie geograficzne kraju
6. struktura demograficzna – młode społeczeństwo
7. koszty siły roboczej
8. zasób kapitału ludzkiego (wykwalifikowanej siły roboczej)
Czynniki kształtujące napływ kapitału o charakterze krótkoterminowym (spekulacyjnego):
1. poziom stóp procentowych w danym kraju – każda zmiana stóp procentowych powoduje przepływy kapitału
2. poziom inflacji i perspektywy kształtowania się inflacji w przyszłości
3. ryzyko związane z bieżącą sytuacją polityczną i gospodarczą kraju – country risk
4. ryzyko związane z kształtowaniem się waluty kraju inwestycji – currency risk
5. kształtowanie się salda rachunku obrotów bieżących, liczonej w stosunku do PKB
6. dostęp do pełnych i aktualnych informacji rynkowych
7. wysokość kosztów transakcyjnych
Czynniki o charakterze zewnętrznym:
1. sytuacja gospodarcza i perspektywy kształtowania się dynamiki gospodarczej w krajach rozwiniętych przede
wszystkim gospodarka USA
2. poziom stóp procentowych na międzynarodowym rynku finansowym światowa stopa procentowa rynku USA;
jeżeli stopa procentowa rośnie, to kapitały odpływają do USA
3. potrzeba dywersyfikacji inwestycji chęć dywersyfikacji ryzyka, która przejawia się dokonywaniem inwestycji na
różnych rynkach międzynarodowych
4. kształtowanie się sytuacji na międzynarodowych rynkach finansowych okres kryzysu oraz boom’u
Czynniki o charakterze zewnętrznym mają charakter priorytetowy!
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)