To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Prawo sądowe rzeczpospolitej szlacheckiej
I. Charakterystyka prawa sądowego
Systemy prawa
Rak jak w monarchii stanowej utrzymała się odrębność prawa dla poszczególnych stanów. Prawo rzymskie tak rozpowszechniające się na zachodzie wobec strachu przed absolutyzmem przyjęło się tylko w nieznacznym stopniu w niektórych miastach. Namiastkami niedokonanych kodyfikacji były zbiory prawa, a także spisy prawa zwyczajowego. Dużo bardziej przyjęło się constitutio Criminalis Carolina (Karol V 1532) - system kar prawa miejskiego. Właściwie każda ziemia a nie tylko miast rządziły się odmiennymi prawami.
II. Prawo prywatne
Osoby fizyczne i prawne
Lata sprawne- prawo ziemskie(XVI.15 chłopcy i 12 - dziewczyny w XVII. 18 chłopcy 14 - dziewczyny) Prawo miejskie(14 chłopiec)
(Lata dojrzałe mężczyzna 24 lata) - ziemskie i( lata roztropne 21 lat chłopcy) - miejskie
Osobowość prawną posiadały biskupstwa, kapituły i klasztory, miasta reprezentowane przez władze miejskie, cechy, gromady posiadające własne pastwiska łąki i lasy
Pełna zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej posiadała tylko szlachta , która cieszyła się dobrym imieniem i czcią
Cudzoziemcy mogli przekazywać spadek tylko tym osobom, które aktualnie mieszkały Polsce, zakazano im też posiadania nieruchomości.
Ustawy amortyzacyjne
Ustawy amortyzacyjne, były to ustawy mające zahamować przekazywanie dóbr w spadkach na rzecz kościoła. Najpełniejsza ustawa amortyzacyjna 1635 zakazywała alienacji dóbr ziemskich na rzecz instytucji kościelnych zarówno w aktach między żyjącymi jak i na wypadek śmierci.
Zawarcie małżeństwa i jego ważność
Od 1577 w Polsce zaistniał obowiązek zawierania przez katolików małżeństw kościelnych(w kościele przed proboszczem w obecności 2 świadków) małżeństwa zawarte nie według tej reguły uważano za potajemne i były nieważne do 1741 kiedy to zostały zalegalizowane.
Według prawa kanonicznego małżeństwo uważano za nieważne, jeśli zachodziła przeszkoda zrywająca(brak świadomego oświadczenia woli, nierówność stanowa gdy druga osoba nie była jej świadoma, pominięcie istotnej formy zawarcia, impotencja, pokrewieństwo w linii prostej lub bocznej do czwartego pokolenia, święcenia, brak chrztu). Niektóre przeszkody były tylko wzbraniające to znaczy, że istniejącego już małżeństwa nie unieważniały
Separacja od stołu i łoża przerwanie wspólnego życia małżeńskiego. Stosunki majątkowe miedzy małżonkami
Zaręczynom zwykle towarzyszyła intercyza, która regulowała szczegółowo co wejdzie na wprawę, jaka będzie wysokość posagu i wiana. Intercyzy wpisywana do ksiąg sądowych.
(…)
…, że jeśli krewni nie wnieśli skargi ponosili karę w wysokości główszczyzny. W takich przypadkach a także jeśli zabity nie miał krewnych obowiązek wniesienia skargi posiłkowej spadał na urząd starościński
Związek przyczynowy i wina
Od schyłku XV w, prawo dążyło do rozróżnienia winy umyślnej i nieumyślnej. Przy przestępstwie zabójstwa nie odróżniając jeszcze winy nieumyślnej od przypadku dokonano tego dopiero z orzeczeniem Trybunału w XVII zasądzając od zabójcy z przypadku tylko główszczyznę, uwalniając od kary wieży dolnej. Okoliczności wyłączające przestępność
Zabójstwo dokonane na infamiście lub banicie nie posiadającym glejtu.
Zabójstwo złodzieja dokonanego podczas złapania go na gorącym uczynku.
Zabicie plebejusza podającego się za szlachcica
Zabójstwo lub zranienie osoby gwałcących pokuj publiczny…
… nie pomogły a dowody były malo przekonujące puszczano oskarżonego wolno.
Ułaskawienie i łagodzenie kary
W zasadzie ograniczano prawo łaski królowi przekazując je sejmowi. W prawie miejskim i wiejskim istniała funkcja wypraszania od kary śmierci „mój ci on”. Praktyka też wprowadziła ułaskawienie jeśli z powodu niezdarności kata egzekucja nieudała się za pierwszym razem. W stosunku do mieszkańców miast…
… własnego herbu osobie, 1616 zakazano w stosunku do plebejuszy
Bękarty - nieślubne dzieci nie miały praw do majątków ojca
Prawo legitymacji - nieślubnych dzieci miał król do 1578
Opieka i kuratela
Konstytucja 1565 nakazała opiekunom sporządzanie inwentarza w obecności dwóch kuzynów ojca. Opiekuni mieli obowiązek wykształcić dziecko, niewywiązujący się ze swoich obowiązków opiekun mógł być odsunięty…
…. Porywający był karany infamią w praktyce także śmiercią. Potwarz - kalumnia zniewaga.
Przestępstwa przeciw mieniu - Kradzieże, fałszowanie pieniędzy, miar i wag
Udział w przestępstwie
Konstytucja 1588 wprowadziła równe kary dla wszystkich współsprawców. W praktyce nadal karano wspólników w zależności do roli jaką odegrali. Za samowolne ukaranie szlachcica kara śmierci za gwałty w mieście karano burmistrza…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)