To tylko jedna z 16 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Amerykańscy pragmatyści:
Charles S. Peirce, William James,
John Dewey
Twórcą terminu „pragmatyzm” był Peirce
• Prawda jest działaniem, każdy sąd, który rości sobie
pretensje do prawdziwości, musi mieć konsekwencje
praktyczne. Potrzeba, brak, wątpliwość sprawiają, że
pragniemy czegoś się dowiedzieć. Oceniamy więc daną
sytuację, próbujemy ustalić, na czym polega błąd i w jaki
sposób go naprawić.
• Jedynym zadaniem myślenia jest wyrabianie przekonań
i kształtowanie ich za pomocą reguł postępowania.
• Każde przekonanie teoretyczne musi się wyrazić w
ustalonym zachowaniu, gdyż treść pojęcia to całość
dających się pomyśleć praktycznych skutków tego pojęcia.
• W rozstrzyganiu sporów filozoficznych istotnym
czynnikiem są konsekwencje praktyczne (korzyść,
użyteczność) danych teorii.
Wyznaczniki pragmatyzmu:
• Próba połączenia fallibilizmu z
antysceptycyzmem
• Pluralizm
• Prymat dyskursu praktycznego
nad teoretycznym /
instrumentalizm
• Antydualizm
• Procesualizm
• Melioryzm
• Rezygnacja z ostatecznych uzasadnień i
absolutnej pewności
(antyfundamentalizm), powrót do
konkretów, faktów - wiedza ma służyć
życiu.
• Wiedza to czynność; aby ją zdobyć,
przeprowadzamy ocenę sytuacji i
uczymy się na błędach. Zdobywamy
wiedzę jako uczestnicy, a nie jako
widzowie, stanowimy część świata i
walcząc w nim o przetrwanie staramy
się go zrozumieć (por. nauka
prowadzenia samochodu).
• Najbardziej pożyteczną cechą wiedzy
jest zdolność wyjaśniania. Wiedza nie
jest zbiorem pewników, lecz zbiorem
wyjaśnień. Powiększanie naszej wiedzy
polega nie na dodawaniu nowych
pewników, lecz na zastępowaniu
istniejących już wyjaśnień lepszymi.
Wiedzieć to
działać
William James (1842-1910)
• Profesor filozofii i psychologii
• Brat słynnego powieściopisarza
Henry’ego Jamesa
• Studiował na Harwardzie
chemię, anatomię i medycynę, a
w Dreźnie, Berlinie i
Heidelbergu psychologię
eksperymentalną.
• W 1875 r. założył pierwsze
laboratorium psychologiczne w
USA.
• Gł. dzieła: Zasady psychologii
(1890), Doświadczenie religijne
(1902), Pragmatyzm (1907)
Teoria prawdy Jamesa
• „Prawdziwe są te idee, które potrafimy przyswoić,
uzasadnić, potwierdzić i zweryfikować”. Prawda nie jest
stałą własnością idei, ale się jej przydarza.
• „Idea jest prawdziwa tak długo, jak długo istnieje
przekonanie, że jest ona korzystna dla naszego życia”.
• Kryterium prawdy: przydatność w postępowaniu,
sprawdzalność myśli z konsekwencjami praktycznymi.
• Konsekwencje: prawda nie jest niezmienna, zmienia się
zależnie od praktyk, jest dynamiczna, jest wytwarzana, a
nie stwierdzana.
Jamesowska krytyka nauki
• To, o czym mówi nauka to
ogólniki, symbole
rzeczywistości, a nie sama
rzeczywistość. Nauka daje
nam abstrakcyjny obraz
świata – podaje jadłospis bez
podania jedzenia.
• Tymczasem to, co jest
rzeczywiste, to świat naszego
wnętrza – konkret
wyposażony w osobisty
punkt widzenia.
Zasady psychologii Jamesa –
kamień milowy na drodze rozwoju
psychologii ku nauce
• Psychologia – „opis i wyjaśnienie stanów świadomości
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)