Temat 12. Poszukiwanie złóż kopalin użytecznych oraz ocena ich zasobów.
Temat: 12.1. Cele i sposoby poszukiwań złóż kopalin użytecznych.
Roboty poszukiwawcze prowadzi się w celu:
- znalezienia złoża kopaliny użytecznej (roboty geologiczno-poszukiwawcze),
- rozpoznania, czyli dokładniejszego zbadania znalezionego złoża (roboty geologiczno-rozpoznawcze).
Celem rozpoznania złoża jest stwierdzenie jego przydatności gospodarczej oraz uzyskania danych potrzebnych do projektowania kopalni i wybierania złoża.
Wymaga to ustaleń dotyczących: - kształtu i granic złoża,
- głębokości zalegania,
- grubości pokładów lub żył,
- stopnia zanieczyszczenia kopaliny użytecznej,
- zawodnienia i innych warunków geologicznych utrudniających eksploatację złoża,
- zasobów kopaliny użytecznej.
Rozpoznanie złoża nie kończy się z chwilą zbudowania kopalni i uruchomienia eksploatacji. Prowadzi się je nadal w celu uzyskania dokładniejszych danych potrzebnych do ekonomicznego i bezpiecznego prowadzenia robót górniczych. Roboty poszukiwawcze na tym etapie określa się potocznie jako roboty poszukiwawczo-eksploatacyjne. W kopalniach węgla chodzi przeważnie o rozeznanie: kierunku i wysokości zrzutu uskoków, zawodnienia złoża (rozpoznanie zbiorników wodnych, warstw wodonośnych, dopływu wód), gazowości oraz zalegania i charakteru skał stropowych oraz spągowych.
Rozróżnia się następujące sposoby prowadzenia robót poszukiwawczych:
- poszukiwania geologiczne polegające na badaniu możliwości występowania kopalin użytecznych, wynikającej z budowy geologicznej terenu oraz objawów występowania minerału użytecznego na powierzchni ziemi w postaci odłamków skał, nalotów, zabarwień gleby, charakterystycznej roślinności itd.,
- poszukiwania geofizyczne oparte na badaniach fizycznych własności skał, a więc gęstości, własności magnetycznych i elektrycznych, prędkości rozchodzenia się fal sejsmicznych i promieniotwórczości,
- poszukiwania robotami górniczymi za pomocą wyrobisk górniczych i otworów wiertniczych. Ponieważ roboty poszukiwawcze są kosztowne, a wynik ich nie zawsze pomyślny, dlatego rozpoczyna się je zawsze sposobami najtańszymi, a więc geologicznymi i geofizycznymi, a w miarę powodzenia stosuje się droższe poszukiwania - robotami górniczymi.
Uzyskane informacje o złożu dokumentuje się w formie map, przekrojów geologicznych, próbek kopaliny użytecznej i skał płonnych oraz odpowiednich opisów. Całość zebranych w ten sposób danych wraz z obliczeniem zasobów kopaliny użytecznej stanowi dokumentację geologiczną złoża
(…)
… wyrobiskiem poszukiwawczym lub odwiertem, nazywają się punktami stwierdzenia złoża.
Temat 12.3.2. Górnicze wyrobiska poszukiwawcze. Rowy poszukiwawcze stosuje się przy stromym zaleganiu warstw o wychodniach znajdujących się bezpośrednio na powierzchni ziemi lub ukrytych pod cienkim nadkładem (do 4 m miąższości). W celu zbadania struktury skał kopie się rowy w odkryte warstwy na głębokość 0,1 do 0,5 m. Przy głębokościach większych od 2 m lub, gdy nadkład tworzą skały sypkie, zabezpiecza się rowy deskami i rozporami (rys. 12.5).
Szybiki poszukiwawcze są to pionowe - rzadziej pochyłe - wyrobiska górnicze drążone do głębokości 25 m, wyjątkowo do 40 m, o przekroju prostokątnym (wymiary około 0,9 x 1,6 m) lub kołowym (średnica około 1,2 m). Stosuje się je tam, gdzie miąższość nadkładu przekracza 4 m, a upad warstw jest mały (rys. 12.3). W skałach mocnych, gdzie wyrobisko można utrzymać bez obudowy, szybiki poszukiwawcze głębi się o przekroju kołowym, w skałach słabszych natomiast o przekroju prostokątnym z obudową drewnianą.
Gdy miąższość nadkładu jest znaczna, a pokłady zalegają stromo, korzystnie jest stosować szybiki połączone przekopami, czyli poziomymi korytarzami łączącymi szybiki (rys. 12.6).
Sztolnie…
…, skrawa lub ściera skałę.
Do wierceń obrotowych zalicza się również tzw. wiercenia okrętne albo ręczne obrotowe, stosowane do wykonywania płytkich otworów (do 60 m) w skałach miękkich i sypkich (gliny, iły, żwiry i piaski).
Zwierciny mogą być usuwane z dna otworu za pomocą łyżki lub za pomocą płuczki wiertniczej. Łyżkę stanowi rura stalowa zakończona od dołu zaworem klapowym lub kulkowym (rys. 12.7…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)