To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Prof. Janusz Świerkocki
Teorie Handlu Międzynarodowego
Wykład V – Polski handel zagraniczny
Punktem wyjścia w analizie handlu zagranicznego RP jest rok 1990 i zachodzące od 1989 roku
przemiany gospodarcze. Dzięki realizacji planu Prof. Leszka Balcerowicza polska gospodarka odchodziła
od systemu centralnego planowania na rzecz budowy ustroju wolnorynkowego. Gospodarka centralnie
planowana polegała nomen omen na zcentralizowanym planowaniu podaży i cen poszczególnych dóbr
oraz usług. W konsekwencji ceny ustalane przez państwo znacząco odbiegały od cen rynkowych. Taka
sytuacja miała miejsce również w handlu międzynarodowym PRL. To państwo ustalało jakie towary i w
jakiej ilości staną się przedmiotem obrotu międzynarodowego. Co więcej pod kontrolą państwa
pozostawał również kurs walutowy, w efekcie pełnił on jedynie funkcję przelicznika, a jego poziom
znacząco odbiegał od wynikającej z czynników fundamentalnych relacji. Ponadto brak było
wymienialności złotego. Waluty obce pochodzące z transakcji międzynarodowych były przejmowane
przez państwo a następnie arbitralnie rozdzielane pomiędzy podmioty (w większości państwowe),
które miały realizować zakupy zagraniczne. W efekcie do handlu zagranicznego nie dochodziło w
momencie zaistnienia potrzeby zaspokojenia popytu importem ale wówczas gdy państwo
udostępniało dewizy.
Handel zagraniczny w owym czasie był zmonopolizowany przez państwo. Jego instytucje – Centrale
Handlu Zagranicznego, które w ramach podziału na branże np. odzieżową, obuwniczą, węgla
kamiennego itp. sprawowały władze nad wymianą towarową PRL z zagranicą.
Powyższy stan rzeczy w połączeniu z zasadniczym brakiem własności prywatnej doprowadził do tego,
że udział PRL w handlu światowym nie przekraczał 1%.
W 1990 roku rozpoczęto realizację tzw. Planu Balcerowicza. Jego głównymi celami było po pierwsze
ustabilizowanie gospodarki, polegające na zrównoważeniu podaży i popytu, w związku z których
nierównowagą występowała niezwykle silna presja inflacyjna do lat 90. XX w. skutecznie maskowana
przez centralne sterowanie cenami. Po drugie chciano ustanowić instytucje wolnego rynku, czyli
wprowadzić warunki działania gospodarki wolnorynkowej.
W związku z powyższym zniesiono monopol państwa w handlu zagranicznym. Tym samym otworzono
gospodarkę RP na wymianę międzynarodową. Dokonało się to również za sprawą wprowadzenia
początkowo częściowej, a następnie nieograniczonej wymienialności złotego. Jednocześnie polska
polityka gospodarcza (lecz nie tylko) zmieniła orientację z pro-wschodniej, związanej z gospodarczymi
relacjami z RWPG oraz ZSRR na pro-zachodnią, nakierowaną na integrację gospodarczą z EFTA oraz UE
a także USA i w mniejszym stopniu z pozostałymi członkami układu GATT(potem WTO).
Podpisano umowę stowarzyszeniową z WE,w następstwie realizacji której od 1991 roku rozpoczęto
asymetryczne otwieranie rynków RP i Wspólnot. Asymetria ta miała dwa aspekty:
Aspekt towarowy – polegający na tym, że rynek szybciej i silniej otwierano na produkty
przemysłowe niż pochodzenia rolnego.
Aspekt rynkowy – polegający na tym, że Wspólnoty Europejskiej otwierały swoje rynki szyciej
dla polskich towarów niż otwierał się polski rynek na towaru z krajów przyszłej UE.
W imporcie RP dominują kraje rozwinięte gospodarczo. Jednak ich udział na przestrzeni ostatnich lat
uległ zmniejszeniu z 75% do ok. 70%. Stanowi to odwrotność sytuacji z okresu gospodarki centralnie
planowanej i początku reform gospodarczych, kiedy to ¾ importu PRL/RP pochodziło z ZSRR oraz
innych państw RWPG11, przy czym 1/3 stanowiła wymiana z „wiekim bratem”. Zaledwie ¼ importu PRL
pochodziła z krajów wysokorozwiniętych. . Dziś mamy do czynienia ze zgoła odmienną strukturą
wymiany międzynarodowej. Główna część importu (ponad ¼) pochodzi z RFN. Na drugiej pozycji
znajduje się Rosja za sprawą intensywnych zakupów surowców mineralnych i paliw. Trzecim
największym importerem do RP są Chiny.
Prof. Janusz Świerkocki
Teorie Handlu Międzynarodowego
Wykład V – Polski handel zagraniczny
Jeśli chodzi o eksport RP, jego struktura jest podobna do struktury importu jednak nieco inna. Tu
również dominują kraje wysokorozwinięte, ale ich dominacja jest większa niż w przypadku importu.
Ich udział oscyluje wokół 80% całości obrotów. Głównymi partnerami w eksporcie RP są:
Niemcy – 1/3 całości obrotów.
Francja
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)