To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Polska myśl społeczna i polityczna okresu powstań narodowych 1795 1863: cechy polskiego ruchu wyzwoleńczego:
polska myśl polityczna splatała się z potężnym ruchem narodowowyzwoleńczym, który stawiał sobie za cel odzyskanie niepodległości kraju
u podłoża polskich doktryn tkwiły też przeobrażenia gospodarcze, społeczne i polityczne, jakie od schyłku XVIII wieku dokonywały się na ziemiach polskich
nastąpiło poszerzenie się społecznej podstawy polskiej myśli społecznej, politycznej i narodowej (prawie wszystkim zależało na niepodległości)
na ziemie polskie przenikały idee zachodnioeuropejskie polscy myśliciele tej doby zadawali sobie następujące pytania:
czy warto walczyć o niepodległość?
jakie są możliwości zrealizowania tego celu?
jakie mają być podstawy gospodarczo-społeczne i ustrojowe odrodzonej Polski?
doktryny reakcyjne:
nie stanowiły one trzonu polskiej ideologii okresu rozbiorów (poglądy reakcyjne nie mogły zyskać szerszego poparcia społecznego)
animatorami tego nurtu były jednostki wywodzące się z magnaterii i części szlachty
polscy reakcjoniści poddawali w wątpliwość ideę walki o niepodległość pragnęli utrzymać status quo
głównymi przedstawicielami tej doktryny byli:
Henryk Rzewuski: chwalca magnacko-szlacheckiej przeszłości Polski, twierdził, że rozbiory ocaliły Polaków od zagłady
Kazimierz Krasicki: przedstawiał obszerny projekt rozwiązania „sprawy chłopskiej” - nadanie chłopom „własności użytkowej” ich dotychczasowych gospodarstw, utrzymanie poddaństwa i pańszczyzny, możliwość usuwania chłopa z gruntu w sytuacji nie spełniania przez niego swoich powinności
Aleksander Wielopolski: zwolennik ugody z caratem, wierzył w restaurację monarchii absolutnej, uważał, że społeczeństwo składa się z naturalnych, „organicznych” grup, przeciwny idei powstań, wysuwał koncepcje parlamentu stanowego
nurt liberalny:
idea liberalizmu na ziemiach polskich zyskała o wiele większą przychylność, aniżeli nurt reakcyjny, ale nie dość dużą, aby odegrała poważniejszą rolę
polscy liberałowie pragnęli zastąpienia panowania szlachty panowaniem burżuazji
polski obóz liberalny był chwiejny, przez co narażony na ataki z wszystkich stron
jego poglądy nie odbiegały od poglądów liberałów z innych krajów europejskich
przedstawiciele liberalizmu polskiego:
Towarzystwo Republikanów Polskich: założone w 1798 r., dążyło do odzyskania niepodległości, utworzenia demokratycznej republiki, jego przedstawiciele opowiadali się za suwerenną władzą (cenzus majątkowy, przyznawali chłopom wolność, ale bez własności ziemi)
(…)
… chciał włączyć polskiego chłopa w nurt życia narodowego.
doktryny demokratyczne:
były one najistotniejszym składnikiem polskiej myśli tej doby (splatały się ściśle z ruchem narodowowyzwoleńczym)
domagano się uwłaszczenia chłopów bez odszkodowania oraz nadania ziemi z dóbr narodowych chłopom nie posiadającym
nawiązywano do tradycji rewolucji francuskiej
krytykowano stosunki feudalne (m.in. despotyzm, klerykalizm), a nawet kapitalistyczne
w doktrynie tej zaznaczały się wpływy francuskiego socjalizmu utopijnego
program demokratyczny rozwijał się w dwóch nurtach:
Towarzystwo Demokratyczne Polskie
Gromady Ludu Polskiego
w obu nurtach ścierały się różne poglądy, od umiarkowanych (zmiana ustroju feudalnego, wprowadzenie kapitalistycznych stosunków) po radykalne (likwidacja własności folwarcznej, przekazanie całej ziemi w ręce chłopów)
Dembowski i Kamieński:
Edward Dembowski i Henryk Kamieński, obaj związani z lewicą Związku Narodu Polskiego, wpłynęli na radykalizację nurtu demokratycznego
poglądy Dembowskiego:
był materialistą (uznawał dialektyczny rozwój przyrody i społeczeństwa za podstawę bytu i wykluczał oddziałowywanie sił nadprzyrodzonych na ten rozwój)
wierzył w komunizm
głosił, że suwerenem…
… się za suwerenną władzą (cenzus majątkowy, przyznawali chłopom wolność, ale bez własności ziemi)
partia kaliska: jej twórcami byli bracia Niemojowscy, którzy pozostawali pod dużym wpływem francuskich doktrynerów okresu Restauracji, opowiadali się za monarchią konstytucyjną, stojącą na straży własności prywatnej, wolności osobistej, wolności słowa, itd. Partia kaliska odegrała pozytywną rolę w krzewieniu ideologii…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)