Pi_at-Borcuch. Notatka składa się z 5 stron.
BADANIA OPARTE NA DOKUMENTACH POJĘCIE DOKUMENTU W BADANIACH FAKTÓW SPOŁECZNYCH Spośród wielu znaczeń słowa „dokument" ograniczymy się do dwóch:
a) dokument —jako występujący w dowolnej postaci dowód istnienia określonych faktów i wydarzeń
społecznych;
b) dokument jako pisemne świadectwo zaszłych faktów i wydarzeń społecznych.
W pierwszym — szeroko pojmowanym znaczeniu interesującego nas słowa — dokumentem
nazywamy wszystko to, co może być lub jest po prostu źródłem danych o przeszłych albo istniejących
faktach i zjawiskach społecznych. Do tej kategorii dokumentów zaliczamy zatem np. narzędzia i
przedmioty codziennego użytku, obrazy, rzeźby itp. wytwory artystyczne —jako źródła danych o
kulturze materialnej i duchowej ludzi, którzy byli ich twórcami; fotogramy, filmy, nagrania
magnetofonowe —jako źródła danych o różnych wydarzeniach społecznie ważnych itp. wytwory o
charakterze zabytkowym lub użytecznym1.
Każdy dokument w wyróżnionym znaczeniu może być źródłem danych dotyczących różnych faktów,
np. obrazy Rembrandta, przedstawiające sceny z życia ludzi jego epoki, dostarczają nam nie tylko
danych o warunkach życia mieszkańców ówczesnych Niderlandów, ale i o panującej tam modzie,
wyglądzie miast itp. faktach. Dlatego też ten sam dokument może być przedmiotem zainteresowań
badawczych przedstawicieli różnych nauk społecznych.
W drugim — węższym znaczeniu słowa „dokument" — chodzi nam o wszelkie pisemne źródła danych
dotyczących zjawisk społecznych, jakimi są np. wszelkie inskrypcje, czyli napisy zamieszczone w
materiale trwałym (tzn. w kamieniu i metalu) znajdujące się na nagrobkach, budynkach, monetach i
in. przedmiotach; rękopisy, archiwalia, druki itp. świadectwa faktów i wydarzeń interesujących nauki
społeczne, jakie możemy znaleźć w przeróżnych publikacjach o charakterze książkowym, w
czasopismach; w codziennej prasie i w innych zapisach, jakimi są np. notatki, protokoły, czy sprawozdania prywatne albo urzędowe. Do tej grupy zaliczamy także listy, pamiętniki itp.
pisma.
Zarówno dokumenty w szerokim, jak i wąskim znaczeniu są nazywane również źródłami danych
zwłaszcza przez historyków, ponieważ zawierają utrwalone ślady, czyli swoiste „informacje" o
przeróżnych faktach i wydarzeniach, jakie miały miejsce w przeszłości.
Nie brak też sporów na temat określenia tego, co może być źródłem historycznym i czym ono jest.
Socjolog lub historyk koncentrując się w swych badaniach głównie na dokumentach — w węższym
znaczeniu tego słowa — powinien korzystać również z dokumentów szerzej pojętych, zwłaszcza przy
(…)
… statystycznych.
c. Przeróżne dokumenty kompilacyjne. Kompilacjami nazywamy takie dzieła, które składają się z wielu
fragmentów, pochodzących od różnych autorów. Nie są to więc twory ani oryginalne, ani odkrywcze,
lecz najczęściej po prostu zbiory danych metodycznie uporządkowane, np. książka adresowa, katalog
biblioteczny, książka telefoniczna, kolejowy rozkład jazdy, kartoteka księgowości itp.
Wymienione…
…, czyli wszystkie takie dokumenty, które wyrażają osobiste cechy ich autora w
sposób na tyle wyraźny, że czytelnik może poznać jego stosunek do zdarzeń, których dany dokument
dotyczy. Zaliczamy tu przede wszystkim: listy, autobiografie, pamiętniki, dzienniki, wywiady, wyznania
itp.
Najpełniejszymi spośród wymienionych dokumentów, a tym samym i najbardziej przydatnymi do
badań socjologicznych są autobiografie6, ponieważ ukazują…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)