To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
TEORIA POZNANIA I PSYCHOLOGIA
Rozum a zmysły:
Rozum - miarą poznania; pewne jest to co on uzna za jasne i wyraźne
Zmysły nie stanowią drugiej instancji, równorzędnej z rozumem
Wrażenia zmysłowe przydatne do życia ale nie do poznania, są dane tylko do sygnalizowania, do jest dla człowieka odpowiednie a co szkodliwe. Traktując wrażenia jako źródło poznania postępujemy wbrew naturze. Funkcję poznawania spełnia rozum.
Idee wrodzone:
Analiza przedstawień jakie odnajdujemy w naszym umyśle doprowadza nas do trzech ich rodzajów:
wrodzone - „urodzone razem z nami” - np. przedstawienia Boga
nabyte - np. przedstawienie słońca
skonstruowane przez nas samych - np. przedstawienia pegaza (hipogryfa)
Sporne było tylko istnienie idei wrodzonych, stanowisko istnienia takich idei u Kartezjusza wynikało z dualizmu. Idee wrodzone u Kartezjusza: nie są wynikiem działania na umysł przedmiotów zew. lecz ...
należą do umysłu jako jego własność
są niezależne od woli
są proste
są jasne i wyraźne
nie twierdził, że są stale obecne w umyśle, to nie jest wg. niego niezbędnym warunkiem wrodzoności
idee wrodzone - cechowała nie tylko stałość ale i niezawodność są niezawodne bo są wpojone przez Boga, On je wpoił i On gwarantuje ich prawdziwość
idee nabyte - są tylko wynikiem przypadkowego działania rzeczy na umysł i dziełem omylnych ludzi. Prawda, błąd rozumu i wola
Przeżycia podzielił Kartezjusz na: Bierne - gdy przedstawiam coś sobie - TU NIE MOŻNA POPEŁNIĆ BŁĘDU
czynne - gdy twierdzę, sądzę, zaprzeczam - dokonuję aktów - - TU MOŻLIWY JEST BŁĄD
w akcie sądu biorą udział obie podstawowe zdolności umysłu: nie tylko zdolność poznania ale i wyboru ⇒ a więc rozum i wola
rozum - był zdolnością przedstawiania, nie jest jego rzeczą twierdzić i zaprzeczać to jest rzeczą woli
sąd nie jest aktem czysto intelektualnym jest aktem decyzji, zgody lub niezgody
skąd pochodzi błąd? ⇒ stąd, że wola ludzka jest nieograniczona a rozum ograniczony: jeśli wola utrzymuje się w granicach w których rozum daje podstawę do sądów, wtedy nie można minąć się z prawdą
jeśli wybiega poza tę granicę i wydaje sąd tam gdzie rozum nie sięga, wtedy wpada w błąd
Afekty:
Wyodrębnił akty woli od postrzeżeń; wszystkie pozostałe akty świadomości, nie wyłączają afektów uznawał za przedstawienia, których są 2 rodzaje:
(…)
… rzeczy; kryterium jasności i wyraźności w poznaniu; metoda analityczna w matematyce; program powszechnej wiedzy racjonalnej, na wzór matematyki; metoda zasady fikcyjnego sceptycyzmu
W metafizyce: dualizm Boga i stworzenia; dualizm subst. myślącej i rozciągłej; nieograniczona wolność Boga i wolności woli ludzkiej
W filozofii przyrody: mechanistyczne pojmowanie materii, nie wyłączając organicznej, nie-atomistyczna teoria budowy materii
W teorii poznania: znalezienie pewności w samowiedzy; naturalistyczna forma idei; woluntarystyczna teoria sądu; teoria światła naturalnego jako teologiczne uzasadnienie wiedzy Najbardziej znane i uważane za typowe dla Kartezjusza: jasność i wyraźność, program sprowadzenia wszelkiej wiedzy do typu matematycznego, zdobywanie wiedzy pewnej okólną drogą przez sceptycyzm, dualizm…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)