Platon 427-347 przed Chr.
Najsławniejszy uczeń Sokratesa
Filozof idei
Uważał, że aby wyjaśnić świat fizyczny, należy odwołać się do świata metafizycznego, pozafizycznego. Usiłował uchwycić rzeczywistość wieczną i niezmienną, tym samym wyznaczył program, który późniejsi filozofowie próbowali realizować.
Bogactwo jego myśli sprawia, że można powiedzieć, iż europejska tradycja filozoficzna to przypisy do Platona (parafraza z Whiteheada).
Dialogi - metoda dydaktyczna
To udramatyzowane rozmowy Sokratesa z jego uczniami bądź średnio lotnymi adwersarzami.
Mają charakter dialektyczny, tzn. filozofia przedstawiana jest w rozmowie i w sporze, w stawianiu i obalaniu tez. Dialogi są dramatami argumentów i komunikatywnymi procesami myślowymi.
Rozbrzmiewają w nich różne głosy, i przez to lepiej oddają meandry dyskusji niż raz ustalone wnioski. Choć czasem dramat kończy się oczywistą konkluzją, często pozostaje aporetyczny.
„Dialogi wcześniejsze” - polegają na definicji podst. pojęć (męstwa - Laches, rozwaga - Charmides, przyjaźń - Lizys, pobożność - Eutyfron). „Dialogi średnie” - roztrząsają podstawowe sprawy życia (miłość i erotykę - Uczta, Fajdros, Lizys; śmierć - Fedon, język - Kratylos; sprawiedliwość w wymiarze osobistym i społecznym - Państwo).
„Dialogi późne” - ontologia (Parmenides), dialektyka (Sofista), matematyka i kosmologia (Teajtet, Timaios), państwo (Polityk, Prawa).
Mit jaskini, czyli Platońska ontologia i epistemologia
Na samym dnie jaskini siedzą więźniowie skuci łańcuchami, zwróceni twarzą do ściany. Mają skrępowane również szyje, więc nie mogą ruszać głowami i widzieć siebie nawzajem. Nie wolno im się odwrócić i zobaczyć, co jest za nimi. Jedyną rzeczą, którą widzą jest znajdująca się przed nimi ściana. Całe życie siedzą patrząc na przesuwające się na niej cienie i słysząc echa głosów…
Pewnego dnia jeden z więźniów, nazwijmy go Neo, zostaje zwolniony, może odwrócić się i spojrzeć w górę…
Okazuje się, że za plecami więźniów znajduje się ognisko, które w pierwszej chwili oślepia Neo…
Między ogniskiem a więźniami spacerują po ścieżce strażnicy nosząc różne przedmioty, które rzucają cienie na ścianę. Ich głosy odbijają się od ściany i docierają do uszu więźniów. Cienie i echo to jedyna „rzeczywistość” dostępna doświadczeniu więźniów.
To pierwszy kontakt Neo z prawdziwymi rzeczami.
Rzeczywistość czy korowód cieni?
Jaskinia symbolizuje widzialny świat zmian, świat doświadczenia; a rzeczywistość poza jaskinią - byt niezmienny i dający się tylko pomyśleć.
(…)
…: między Popperem a Jaegerem.
Karl Popper w książce Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie (1945) określa platońską koncepcję państwa jako konserwatywną i totalitarną (komunizm, eugenika). Platońskie państwo miałoby być zaprzeczeniem wolności, a Platon wrogiem demokracji. Oprócz niego do wrogów społeczeństwa otwartego zalicza również Hegla i Marksa.
Werner Jaeger w swym dziele Paideia (1934) pisze, że błędem…
… Platona inspirowała chrześcijańskich myślicieli
Platon na temat Absolutu i stworzenia świata
to theoin, element boski: idee i principia, czyli cała sfera ponadzmysłowa, która nie powstaje ani nie ginie.
demiurg: bóg osobowy, majster, rzemieślnik, który wprowadza ład w chaos materii powodowany dobrocią (dlatego myśl chrześcijańska będzie widziała w demiurgu koncepcję Boga)
By wytłumaczyć świat fizyczny, należy przyjąć trzy elementy: idee, materię i demiurga.
Świat nie został stworzony z nicości. Demiurg mając do dyspozycji nieuporządkowaną materię oraz uporządkowany świat idei, wprowadza idealny porządek w świat zmysłowy. Narzędziem są liczby.
Stworzenie świata jest wprowadzaniem ładu w chaotyczny świat materii biorąc za wzór boski świat idei.
Wiedza pewna to wiedza zdobyta przez rozum
Świat…
…, czym jest piękno, nie będziemy mogli powiedzieć, które rzeczy są piękne… Np. potrafimy rozpoznać piękno, ponieważ zanim się urodziliśmy nasza dusza poznała ideę piękna. Widząc drzewo, przypominamy sobie jego ideę i w ten sposób rozpoznajemy drzewo. Podobnie jak Pitagoras, który dostrzegał istnienie związków matematycznych w świecie materialnym, tak Platon uważał, że za chaotyczną zasłoną…
… dostrzegalnego przez nas świata istnieje porządek mający doskonałość matematyki, zrozumiały dla intelektu. To on tworzy podłoże rzeczywistości.
Platoński dualizm
ANTROPOLOGICZNY: człowiek to dusza uwięziona w ciele. Ciało jest miejscem odbywania ekspiacji. Oczyszczenie może odbywać się jednorazowo lub wielokrotnie (metempsychoza, reinkarnacja). Ciało związane jest ze światem zmysłów. Dusza to zasada ruchu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)