Dr Marek Tabor - Geografia Polityczna 11 PANSTWO I JEGO INSTYTUCJE A KWESTIA NARODOWA
Nauki polityczne XXw. skupily uwage m.in. na zagadnienie federalizmu jako formie panstwa. Uznano, ze forma federalna panstwa może być uzyteczna jako:
1)Organizacja polityczna panstwa jednolitego pod względem narodowym, ale złożonego z obszarow o roznej tradycji i strukturze
2)Organizacja panstwa wielonarodowego, forma organizacji panstwa może dac szanse pokojowego współżycia roznym grupom etnicznym
Jednak aby to osiągnąć należałoby spełnić podstawowy warunek, a mianowicie, granice członków panstw federacji powinny odpowiadac obszarowi etniczno - językowemu.
TERYTORIUM PANSTWA:
Podstawowym warunkiem istnienia panstwa jest posiadanie wlasnego terytorium. Terytorium panstwa jest obszarem podległym suwerennej władzy. W sklad terytorium panstwa wchodza: lad wraz z wodami śródlądowymi (jeziora, rzaki), morze przybrzeżne (morskie wody wewnetrze i morze terytorialne), przestrzen powietrzna nad ladem i morzem przybrzeżnym oraz podziemie położone pod nimi. Prawo międzynarodowe, Karta Narodow Zjednoczonych uznaja zasade nienaruszalności terytorium panstwa i jego integralosci. Zasieg terytorium panstwa wyznaczaja granice. Z geograficzno - politycznego punktu widzenia zwraca się szczegolna uwage na: wielkość i kształt terytorium panstwa. Waznym problemem jest także rozwoj terytorialny panstwa. Z wielkości terytorium panstwa mogą wynikac zarówno korzyści, jak i niedobory. Wielki terytorialnie kraj niekoniecznie musi być zasobny w bogactwa stosowne do jego wielkości. Lokalizacja, fizjografia, kształt panstwa często podnosza lub obniżają wartość jego terytorium. Oceniając panstwo pod względem jego wielkości terytorialnej należy wziąć pod uwage efektywność terytorium narodowego. Wielkie panstwa sa narazone na niebezpieczeństwo rozpadu. Powierzchnia ladowa swiata i zasoby podstawowych surowcow, od których zalezy rozwoj gospodarczy, sa ograniczone. Panstwo, które ma duzy obszar, ma wieksze prawdopodobieństwo uzyskania tanich surowcow w granicach kraju. Biorac pod uwage wielkość terytorium panstwa, swiat można podzielic na następujące grupy panstw:
- wielkie o powierzchni powyżej 2,5 mln km2, np. Rosja, Kanada
- duze o powierzchni powyżej 350 tys. km2, np. Francja, Meksyk
- srednie o powierzchni od 150 tys. Do 350 tys. km2, np. Wielka Brytania, polska
- male o powierzchni od 30 tys. Do 150tys. km2, np. Holandia, Liberia
- bardzo male o powierzchni poniżej 30 tys. km2, np.Burundi, Monako
Przy tak ogromnej rozpiętości wielkości terytorium panstwa wprowadzono pojecia geopolityczne na określenie kategorii ich wielkości. I tak bardzo male panstwa, takie jak Liechtenstein i Monako, sa nazywane mikropanstwami. Nieco wieksze panstwa, takie jak Brunei, Gambia I Cypr, sa nazywane minipanstwami.
(…)
…, ani kulturowych terenu dzielonego.
- narodowa Problemem istotnym przy omawianiu granic sa spory graniczne miedzy sąsiadującymi panstwami, Z punktu widzenia prawa międzynarodowego wyroznia się spory graniczne i spory terytorialne. Spor graniczny - dotyczy roznic stanowiskastron co do interpretacji przebiegu linii granicznej ustalonej traktatem
Spot terytorialny - nastepuje wtedy, gdy jedna ze stron kwestionuje…
… jeszcze dwie jednostki terytorialne: enklawa i eksklawa.
ENKLAWA - jest to terytorium panstwa lub czesc, ze wszystkich stron otoczona przez terytorium ladowe innego panstwa, np.Watykan i san marino we Włoszech.
EKSKLAWA - to czesc terytorium innego panstwa otoczona ze wszystkich stron przez obszar obcego panstwa, nie stanowiaca suwerennej jednostki politycznej.
Kształt terytorium panstwa. Wielkość terytorialna…
… panstwa oddziela także strefy: podziemna i powietrzna. Sa granice ladowe i wodne. Podstawa prawna granic panstwa jest z reguly umowa miedzynarodowa. Ustalenia granic państwowych dokonuje się przez ich opisi wyznaczenieogolnego przekroju linii granicznej na mapie o dużej skali. Nastepnymi czynnościami sa delimitacja i demarkacja, czyli szczegółowe określenie, wytyczenie i oznakowanie granicy w terenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)