To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
OCHRONA POZAPROCESOWA ( auxilium extraordinarium ) § 34. Środki ochrony pozaprocesowej (str. 72-73).
Pretor poza możliwością udzielenia actio czy exceptio na mocy swojego imperium , mógł też posługiwać się innymi środkami mającymi na celu ochronę prawa. Do środków tych należały:
1. Restitutio in integrum (przywrócenie do stanu pierwotnego) - udzielana po zapoznaniu się z istotą sprawy ( causa cognita ) uznając za niebyły fakt, którego skutki byłyby niekorzystne dla kogoś. Zapowiadał to w edykcie i mógł ją zastosować w sytuacji nie przewidzianej (przymus, podstęp, błąd, capitis deminutio , przekupstwo sędziego, fałszerstwo, wymuszenie, niedojrzałość kontrahenta, umotywowana nieobecność).
2. Interdicta były wydawane przez pretora lub namiestnika prowincji na żądanie jednej ze stron i zawierały nakaz względem drugiej strony, aby coś uczyniła lub zaniechała. Celem było natychmiastowe przeciwdziałanie stanowi rzeczy, który naruszałby porządek prawny. Pretor nie badał zasadności, i jeśli adresat podporządkował się mu, postępowanie kończyło się. Jeżeli jednak tego nie uczynił stanowiło to podstawę do postępowania sądowego mającego na celu ustalenie zasadności interdictum . Strony zobowiązywały się do wypłacenia pewnej kwoty wzajemnie, gdyby uznano interdykt za zasadny lub bezzasadny. Miał trzy cele: zmuszenie adresata do zwrotu czegoś ( interdicta restitutoria ), okazania czegoś lub kogoś ( exhibitoria ) albo zaniechania czegoś ( prohibitoria ). Mogły być wnoszone w ciągu roku ( interdicta annua ) albo bez ograniczeń ( perpetua ). Mogły być kierowane do jednej osoby ( interdictum simplicium ) albo do obu stron ( duplicium ). Interdictum privatum mogła wnieść określona osoba a populare każdy (w interesie publicznym). Interdykty zbliżyły się do skarg.
3. Missio in possessionem to wprowadzenie osoby do władania całym majątkiem drugiej osoby albo jego częścią. Jako środek przymusu stosowany był względem właściciela majątku, aby skłonić go do określonego zachowania się (np. udział w postępowaniu sądowym, udzielenie odpowiednich gwarancji, itp.). Przejęcie majątku następowało z upoważnienia pretora, udzielanego na podstawie jego imperium . Wprowadzenie wierzycieli w majątek dłużnika następowało w toku egzekucji majątkowej uniwersalnej.
4. Stypulacje pretorskie to słowne przyrzeczenia stron (treść określał pretor). Służyły do udzielania stronie zabezpieczenia ( cautio ) umożliwiającego realizację roszczenia na wypadek szkody powstałej w toku procesu
(…)
… korzystać z ius gentium. Konstytucją z 212 r. Karakalla nadał obywatelstwo rzymskie wszystkim mieszkańcom (z wyjątkiem peregrynów dediticii).
§ 40. Status familiae (str. 91-93).
Stanowisko prawne w rodzinie (familia) mogło być: sui iuris (osoba nie podlegająca niczyjej władzy, jeśli był to mężczyzna - pater familias) miał pełną zdolność prawną i alieni iuris (podlegała władzy pater familias, np. syn - filius familias) nie posiadały czynnej zdolności majątkowej. Pater familias stawał się właścicielem wszystkich rzeczy nabytych przez podlegające mu osoby i mógł nadać synowi peculium (pieniądze, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo), które było wyodrębnione ekonomicznie, a nie prawnie (ojciec był jego właścicielem i odpowiadał za zaciągnięte zobowiązania kontraktowe). Filius familias mógł być dłużnikiem…
… jego roszczeń dawał gwarancję stawienia się w sądzie. Postępowanie przed sądem składa się z trzech części. Część wstępna (primordium litis) trwa do litis contestatio, z możliwością korzystania z zastępcy (prokurator) i wzrostem roli adwokata (m.in. składał pisma procesowe w imieniu klienta). Powód przedstawiał ustnie fakty i starał się je uzasadnić wywodem prawnym (narratio). Pozwany przeciwstawiał się w contradictio. Powód, pozwany, adwokaci i sąd składali przysięgi (iusiurandum calumniae), że postępować będą zgodnie z wymogami prawa. Dalej następowało litis contestatio. Nie kończyło sporu (był jednofazowy) i nie powodowało konsumpcji skargi. Z zarzutów dylatoryjnych można było korzystać do litis contestatio (biegł też nowy termin przedawnienia), a z peremptoryjnych nawet w przy apelacji. Utrata znaczenia…
…). Uprawnienia obywatela w sferze prawa publicznego obejmowały ius suffragii, czyli prawo do uczestniczenia w zgromadzeniach ludowych i możliwość głosowania w trakcie uchwalania ustaw (leges, plebiscita), wybór wyższych magistratus republikańskich (konsul, dyktator, pretor, cenzor, edyl, kwestor). Ze względu na przysługujące ius honorarium sam mógł być wybierany na te stanowiska. Uprawnienia obywatela w sferze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)