Morfologia - jest działem nauki o języku, którego przedmiotem jest opis budowy i odmiany wyrazów. Morfologia zajmuje się z jednej strony morfemami, ich klasyfikacją, budową, funkcjonowaniem oraz wymianami fonologicznymi, jakie się w nich dokonują, z drugiej zaś strony - budową leksemów oraz regułami tworzenia reprezentujących je wyrazów tekstowych. Morfologia dzieli się na: - morfonologię - fleksję - budowa form, odmiana wyrazów - słowotwórstwo
Morfem - jest to najmniejsza niepodzielna jednostka językowa posiadająca swoje znaczenie. Morfem ciągły - składa się z nieprzerwanego ciągu (szeregu) następujących po siebie fonemów, np. dom-, koń- Morfem leksykalny (rdzenn y) - samodzielne lub związane, obecne w każdym leksemie , o dominującej funkcji semantycznej, które odsyłają do świata pozajęzykowego, pełniąc funkcję referencjalną np. Kot- , pies- / ps- . Morfem nieciągły - stanowi połączenie fonemów, które nie tworzą nieprzerwanego ciągu (szeregu), np. ba….się ba-ć się , do -rwać się Morfemy słowotwórcze - niesamodzielne, o dominującej funkcji semantycznej, współtworzące leksemy pochodne, do tej grupy zaliczamy prefiksy (np. Za- w zanieść ), interfiksy (np. -o- w parowóz ) oraz sufiksy np. ( -ek w kotek ) , \ Prefiksy (przedrostki) - afiksy występujące przed rdzeniem. Sufiksy (przyrostki) - afiksy występujące po rdzeniu. Interfiksy - afiksy łączące kilka rdzeni lub tematów. Morfem zerowy - nie jest reprezentowany przez żaden fonem ani ciąg fonemów, np. dom, pan-i . Morfem pusty - morfem ktory nie ma zadnego znaczenia np chwala - chwal-eb-ny, gnic- gni-l-ny .
Morfemy fleksyjne (gramatyczne) - niesamodzielne, o dominującej funkcji syntaktycznej, tworzące konstrukcje regularne, sygnalizujące podrzędność syntaktyczną (np. -em w kotem sygnalizuje, że nastąpiła konotacja rzeczownika w narzędniku ). Mianownik kto/co Dopełniacz kogo/czego Celownik komu/czemu Biernik kogo/co Narzędnik z kim/z czym Miejscownik o kim/o czym Wołacz o! Przypadek - kategoria gramatyczna głównie języków fleksyjnych , przez którą odmieniają się rzeczowniki , przymiotniki , liczebniki , zaimki , imiesłowy . Tryb - kategoria gramatyczna czasownika, wyrażająca stosunek mówiącego do treści wypowiedzenia , orzekający, rozkazujący, przypuszczający. Aspekt ( postać ) - kategoria gramatyczna wyrażająca sposób przedstawienia czynności, lub stanu.
(…)
…. Jest czas przeszły, przyszly i teraźniejszy oraz zaprzeszły, ale jego sie juz nie używa,.
Strona - czynna i bierna , czasownik przechodni ma stronę bierna np. posiadać- jest posiadany, nieprzechodni ma tylko stronę czynna, np czasowniki ruchu , kierunkowe itd np. mieć ,przyjechać.
Rodzaj - to kategoria gramatyczna (słownikowa), która wyznacza podział rzeczowników na kilka grup, męski, żeński i nijaki. Liczba - to kategoria, która ma odniesienie do rzeczywistości, wprowadza faktyczne zróżnicowanie znaczeniowe, liczebność. Odnosi się do rzeczowników policzalnych: liczba pojedyncza i mnoga (liczba podwójna oczy/oka) i niepoliczalnych ( l.p. wino, l.mn. wina - 1 lampka, 1 butelka?) …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)