Modele ekonomiczne U podłoża istnienia i funkcjonowania każdej społeczności odnajdujemy zawsze pewne po d stawowe problemy i zjawiska ekonomiczne. Początki myśli ekonomicznej sięgają starożytności. Niektóre z nich mają równie kluczowe znaczenie dziś, co w czasach starożytnych Wtedy też użyta została przez Ksenofonta nazwa oikonomikos, w znaczeniu zasad, sposobów zarządzania gospodarstwem (majątkiem), przyjęta powszechnie od XVI w. dla określenia nauki o gospodarce. Rozważania ekonomiczne były częścią filozofii (rozumianej jako wszechnauka) i miały charakter etyczno-normatywny, oceniały, co jest dobre w życiu gospodarczym, a co złe i wskaz y wały, jak być powinno. Średniowiecze nie przyniosło zasadniczych zmian w poglądach na zjawiska gospodarcze. Przedmiotem zainteresowań były nadal rolnictwo , rzemiosło , handel , pieniądz , źródła bogactwa, rozpatrywane teraz w ko n tekście etyczno-moralnych zasad religii chrześcijańskiej. Istotny przełom w rozwoju myśli ekonomicznej przyniosła epoka renesansu . Sprzyjały mu zmiany klimatu intelektualnego, zachęcające do wnikliwych dociekań oraz głębokie przemiany sytuacji społeczno-gospodarczej. Te ostatnie polegały na znacznym przyspieszeniu rozwoju produkcji rolniczej, rzemieślniczej oraz handlu w wyniku nasilającego się procesu zastępowania gospodarki naturalnej przez gospodarkę rynkową (zapoczątkowanego przez zastąpienie daniny w naturze pieniężnym czynszem dzierżawnym) oraz w wyniku odkryć geograficznych. Stworzyło to zapotrzebowanie na wiedzę ekonomiczną odpowiadającą nowej sytuacji i potrzebom społecznym. Na pierwszy plan wśród zagadnień ekonomicznych wysunęły się problemy handlu, w tym zwłaszcza zagranicznego oraz pieniądza. Powstał pierwszy zwarty zespół poglądów ekonomicznych zwany merkantylizmem , upatrujący źródeł bogactwa w kruszcu, zdobywanym przez handel, uważany za główną dzi e dzinę działalności gospodarczej, a w zakresie polityki gospodarczej opowiadający się za silnym protekcjonizmem , ograniczającym swobodę działa l ności gospodarczej jednostek. Pierwszy system teoretyczny w historii myśli ekonomicznej to powstały w XVIII w. fizjokratyzm , uznający konieczność zgodności porządku gospodarczego z prawami naturalnymi i głoszący zasadę pełnej sw o body działalności gospodarczej. Obok handlu interesował się on także produkcją (rolnictwo). Wyodrębnienie ekonomii jako samodzielnej nauki dokonało się za sprawą A. Smitha , który dokonał (w II połowie XVIII w.) syntezy dotychczasowego dorobku myśli ekonomicznej, rozwinięcia i uzupełnienia pewnych jego elementów, tworząc w ten sposób spójną teorię ekonomiczną, której fundamentem był problem b o gactwa. Stała się ona podstawą systemu poglądów ekonomicznych zwanych klasyczną szkołą angielską
(…)
… naszej rzeczywistości gospodarczej zwanych modelami ekonomicznymi
Podsumowując ekonomia pozytywna objaśnia, jak jest, dlaczego i co z tego wynika. Ekonomia normatywna ocenia rzeczywistość i postuluje, jak powinno być oraz co należy zrobić, aby było lepiej. Ekonomia pozytywna bada rzeczywiste działanie gospodarki, ekonomia normatywna zaś zaleca, co powinno się czynić.
W niektórych podręcznikach ekonomii…
… (w odniesieniu do konsumpcji, oszczędności czy zakupów paliwa ), często konstatujemy wyraźne prawidłowości w zachowaniach społeczności traktowanej jako całość. Dzieje się tak w wyniku działania a prawa wielkich liczb Na zakończenie warto jeszcze raz podkreślić ważną cechę odkrywanych i formułowanych przez ekonomię zależności i prawidłowości w sferze działalności gospodarczej. Prawidłowości te ujawniają…
… dyktatury proletariatu we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego, społecznego i politycznego. Program głoszony przez Marksa i marksistów zdobył wielką popularność; tam, gdzie przejęły władzę reżimy komunistyczne, odrzucano zasady gospodarowania zgodne z e. klasyczną; przeprowadzano nacjonalizację majątku, wprowadzano centralne planowanie i centralne zarządzanie. W e. krajów o gospodarce…
… normatywna i pozytywna
W nauce takiej jak ekonomia rozróżnienie między sądem wartościującym a konstatacją faktów jest sprawą zasadniczą. Dlatego we współczesnej ekonomii wyróżnia się dwa podejścia do procesu analizy opisowy ( pozytywny) oraz wartościujący ( normatywny).
Ekonomia normatywna oparta jest na etyce i tworzonych na jej podstawie sądach wartościujących. Na ich podstawie dokonuje się wartościowania interpretacji i dokonuje się oceny zaobserwowanych zjawisk i zależności ekonomicznych. Chodzi tu o ustalenie norm, zasad, którym powinny odpowiadać zjawiska i procesy ekonomiczne. Ekonomia normatywna szuka odpowiedzi na pytanie jaką stopę inflacji czy bezrobocia można jeszcze tolerować? Czy wydatki na obronę powinny rosnąć rocznie o 3,5, czy o 10%? Oto pytania, w których w grę wchodzą głęboko zakorzenione…
….
Przy formułowaniu pozytywnych hipotez wychodzi się z etycznych przesłanek, z subiektywnego pojmowania sprawiedliwości społecznej. Przykładem może być tu problem opodatkowania ludności. Kwestia sprawiedliwości społecznej może tu być rozmaicie pojmowana. Dla niektórych osób sprawiedliwe wydaje się jednakowe opodatkowanie każdego, bez względu na wysokość uzyskiwanych dochodów (podatek liniowy). Inni zaś…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)