To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
mimesis - relacja miedzy dwoma obszarami: rzeczywistość i sztuka . W jaki sposób sztuka odbija, obrazuje rzeczywistość. Między nimi istnieje medium, tzw. pośrednik. W literaturze tym medium jest język.
rzeczywistość……………………… medium……………………… sztuka
(tworzywo)
(podmiot)
Na przełomie wieków XIX i XX zaczęto zauważać, że relacja między rzeczywistością a sztuką nie jest bezpośrednia. Mamy wtedy do czynienia z pierwszym kryzysem mimesis (np. awangarda nie określa rzeczywistości). Literatura w tym czasie staje się ostentacyjnie antymimetyczna.
Pisarz przy pomocy dzieła literackiego pokazuje nam rzeczywistość. Przeciw temu buntuje się wiek XX. Literatura jest sztuką, więc nie może dobijać ona rzeczywistości (nie może być narzędziem poznawczym). Opiera się ona na wartościach estetycznych. Bunt antymimetyczny przejawia się w działalności awangardy (formiści, futuryści, kubiści). Pojawia się autotematyzm - 1903 r. „Pałuba” Irzykowski. Wszystkie działania twórców dążą do zniszczenia przeźroczystości dzieła literackiego. Kryzys mimesis prowadzi do tego, że zmieniają się relacje. Literatura nie jest zdolna do mówienia o rzeczywistości.
Schemat wcześniejszy przekształca się na relację sztuka-medium . Powinniśmy poznawać rzeczywistość językowo, to całe uniwersum językowe. Jest to mimesis językowe . Literatura w takim razie nie posiada możliwości poznawania rzeczywistości, ale może naśladować sposoby mówienia o rzeczywistości. W tych sposobach językowych na plan pierwszy wysunie się mówiony sposób przedstawiania rzeczywistości. Jednym z pierwszych teoretyków tak rozumianej rzeczywistości był Michał Bachtin . Stworzył on koncepcję słowa dialogicznego . Polega ona na założeniu, że każde słowo przechowuje w sobie pamięć, czyli ciężar swoich poprzednich użyć. Jeśli używane jest ono po raz kolejny, nawiązuje swoisty dialog z tymi poprzednimi. W ten sposób odsyła uwagę czytelnika ku tekstom, w których dane słowo się pojawiło, ku różnym kontekstom.
Drugi kryzys mimesis miał miejsce w II połowie XX wieku (lata 60 - 70-te; w Polsce lata 80-te) - kryzys postmodernistyczny . Sięga on jeszcze dalej od wcześniejszego - zakłada, że literatura w ogóle nie naśladuje niczego. Wg niego literatura nie ma w ogóle zdolności naśladowczych. Przekonanie się o wyczerpaniu się literatury, że w literaturze zdarzyło się wszystko, co miało się zdarzyć.
Kryzys bierze się z dwóch źródeł: estetycznego - wyczerpanie wszelkich oryginalnych środków mówienia, nie da się w języku literackim powiedzieć niczego nowego. Pozostają znane schematy, słowa, chwyty - literatura jest obiegiem zamkniętym. Literaturze pozostało wykorzystanie i naśladownictwo tego, co już było. W ten sposób powstały pastisze tego, co już było. Literatura postmodernistyczna uważa, że literatura to teraz tylko cytowanie
(…)
… znaczeniowej. Nie tylko Derrida kwestionuje ten proces. Są również i inni, którzy nazwali to procesem nieustającej semiozy (Roland Barthes, Ernst Cassirer).
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)