Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład XII – Międzynarodowy przepływ czynników produkcji
Klasyczne czynniki produkcji: praca, kapitał, ziemia (zasoby naturalne). Nieklasyczny czynnik produkcji to technologia.
Klasyfikacja z uwagi na mobilność międzynarodową czynników produkcji tj. ich zdolność do przemieszczania się między
krajami: kapitał, technologia, praca, ziemia.
Ekonomiczną przesłanką przemieszczania się czynników produkcji w skali międzynarodowej jest dążenie ich właścicieli do
osiągnięcia realnego dochodu, większego niż możliwy do uzyskania w kraju. Jest to dominujący motyw w przypadku kapitału
i technologii, nieco mniejsze może być jego znaczeni w przypadku pracy.
1. Teoretyczne efekty międzynarodowego przepływu czynnika produkcji- podsumowanie
Wyrównanie się wynagrodzenia (ceny) czynnika produkcji między krajem, z którego kapitał odpływa a krajem, do
którego napływa
Zmiana zasobów czynnika produkcji podlegającego migracji, w krajach uczestniczących migracji
Zmiana wielkości produkcji w uczestniczących krajach
Zmiana dochodu narodowego uczestniczących krajów
Redystrybucja dochodów między kapitałem a pracą w uczestniczących krajach
Korzyść dobrobytowa netto, przy różnym jej podziale między uczestniczące kraje, przy założeniu, że migracja
kapitału wiązała się z lepszą jego alokacją
2. Czy zawsze jest tak, że kapitał przenosi się z kraju gdzie jest go względnie dużo do kraju gdzie jest go względnie mało?
Należy uwzględnić popyt na kapitał, który będzie zależał od możliwości rentownych zastosowań w danej gospodarce
(nowe technologie, nowe produkty)
Przy podobnej rentowności inwestycji, ich przepływy międzynarodowe w istotny sposób modyfikuje poziom ryzyka,
charakterystyczny dla danego kraju
Przepływy kapitału w kierunku bardziej rentownych zastosowań mogą zostać zniekształcone przez politykę rządów,
w tym zwłaszcza przez opodatkowanie.
Międzynarodowe obroty kapitałowe - są to transakcje finansowe polegające na eksporcie lub imporcie aktywów. Aktywa
różnią się poziomem ryzyka i płynnością:
Ryzyko wiąże się ze zmienną wartością aktywów zagranicznych
Płynność oznacza stopień łatwości z jaką dane aktywa zagraniczne mogą zostać sprzedane
Przy danym poziomie ryzyka i płynności, kapitał będzie się kierował tam, gdzie spodziewana jest najwyższa stopa realnej
rentowności inwestycji.
Eksport kapitału - z danego kraju, inaczej inwestycje za granicą, oznaczają kupno aktywów zagranicznych przez krajowe osoby
fizyczne lub prawne.
Import kapitału - do danego kraju oznacza sprzedaż aktywów krajowych zagranicznym osobom fizycznym lub prawnym.
3. Klasyfikacja międzynarodowych obrotów kapitałowych:
Kryterium czasu trwania inwestycji (okresu spłaty kapitału):
Inwestycje długookresowe
Inwestycje krótkoterminowe
Kryterium pochodzenia kapitału:
Inwestycje kapitału prywatnego
Inwestycje kapitału ze źródeł publicznych
Kryterium funkcji inwestora:
Zagraniczne inwestycje portfelowe
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie
Zagraniczne inwestycje portfelowe - polegają na nabywaniu przez osoby fizyczne lub prawne zagranicznych instrumentów
finansowych zarówno dłużnych np. bony skarbowe, obligacje, depozyty w bankach jaki i udziałowych (akcje) przy czym ilość
nabytych instrumentów udziałowych jest zbyt mała, aby inwestor mógł przejąć kontrolę nad przedsiębiorstwami, które je
emitują.
Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład XII – Międzynarodowy przepływ czynników produkcji
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie - przepływy finansowe z tytułu inwestycji w kapitał zakładowy zagranicznych
przedsiębiorstw (nowo tworzonych lub przejmowanych) prowadzące do uzyskania przez inwestora kontroli nad
przedsiębiorstwem zlokalizowanym w innym kraju.
Uzyskanie takiej kontroli może nastąpić w wyniku:
Przejęcie (acquisition) przedsiębiorstwa zagranicznego przez nabycie zgodnie z definicją OECD, co najmniej 10%
udziałów w tym przedsiębiorstwie
Ustanowienie od podstaw (estblishment) przedsiębiorstwa w innym kraju, co określa się mianem greenfield
investment
Przejęcie połączone z całkowitym zrestrukturyzowaniem przedsiębiorstwa, co określa się mianem brownfield
investment
Do inwestowania (reinvestment) czy rozszerzenia potencjału przeciętnego lub ustanowionego przedsiębiorstwa
Motywy inwestowania bezpośredniego przez przedsiębiorstwa międzynarodowe- interpretacja J.H. Dunninga (teoria
produkcji międzynarodowej). Przedsiębiorstwo ma do wyboru różne formy ekspansji na rynek zagraniczny eksport dóbr
wyprodukowanych w kraju, sprzedaż ze granicą technologii potrzebnej do produkcji inwestycje bezpośrednie.
O wyborze przez przedsiębiorstwo zagranicznej inwestycji bezpośredniej przesądzają 3 rodzaje przewag, tworzących tzw.
Eklektyczna Teoria produkcji międzynarodowej J. Dunninga:
Dunning w swym paradygmacie OLI, wyodrębnia 3 współzależnie występujące rodzaje przewag, które musi mieć
przedsiębiorstwo aby podjąć działalność poza granicami kraju. BIZ opłaca się gdy:
1) Firma osiąga korzyści z posiadania praw własności ( O – Ownership). Wiedza o produkcie i jego wytwarzaniu,
patenty certyfikaty, które dają firmie przewagę nad zagranicznymi konkurentami nawet na obcym rynku.
2) Lokalizacja firmy (L – Location) jest najlepsza z możliwych. Lokalizacja musi przewyższać pod względem
atrakcyjności potencjalną lokalizację gdziekolwiek indziej na świecie.
3) Internacjonalizacja ( I – Internalization), bardziej opłaca się prowadzić działalność w ramach firmy w innym kraju
niż zawierać transakcje z kontrahentami zagranicznymi. (dla przedsiębiorstwa musi być bardziej opłacalne
transferowanie przewag własnościowych za granicę wewnątrz własnej organizacji aniżeli sprzedaż lub
wydzierżawienie ich firmom zagranicznym).
4. Skutki bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla gospodarki kraju wysyłającego:
Skutki dla bilansu płatniczego - niejednoznaczne. Wpływ na saldo bilansu płatniczego mają: odpływ kapitału z kraju
pochodzenia, dochody wprowadzone w inwestycji zagranicznej, obroty handlowe między krajem pochodzenia a
krajem inwestycji
Skutki dla rynku pracy - raczej niekorzystne, ponieważ inwestycje zagraniczne oznaczają przeniesienie produkcji (i
miejsc pracy) za granicę. Korzystnie działa ewentualny eksport inwestycyjny i zaopatrzeniowy dla zagranicznej filii
Jeżeli przedsiębiorstwo inwestuje za granicą zwiększy swój zasób technologii o nowe doświadczenia i umiejętności,
to może na tym skorzystać gospodarka kraju wpływającego.
5. Skutki bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla gospodarki kraju przyjmującego:
Napływ zasobów kluczowych dla rozwoju gospodarczego - kapitału technologii, wzrost inwestycji, restrukturyzacja
gospodarki
Zmiana struktury rynku (w niektórych branżach lub w całej gospodarce) wskutek wzrostu konkurencji. Jest to erozja
struktur monopolistycznych, bodziec do poprawy efektywności.
Wpływ na rynek pracy - raczej korzystny. W przypadku inwestycji greenfield- pozytywny, a przypadku przejęćzależy od strategii inwestora. Zawsze zależy od ewentualnych skutków wzmożonej konkurencji dla lokalnych
przedsiębiorstw.
Wpływ na bilans płatniczy - niejednoznaczny. Należy uwzględnić jednorazowy napływ kapitału, transfer zysku,
zmiany w obrotach handlowych (import do filii i jej eksport).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)