Pi_at-Borcuch. Notatka składa się z 6 stron.
METODY BADAŃ Potoczne i naukowe ujmowanie zjawisk społecznych
Zarówno współcześni ludzie wysokocywilizowanych społeczeństw, jak też ludzie żyjący ongiś na
wszystkich etapach rozwoju cywilizacyjnego, przy potocznym ujmowaniu, wyjaśnianiu i tłumaczeniu
zjawisk społecznych lub przyrodniczych, odwołują się na ogół do własnych doświadczeń i obserwacji,
zdrowego rozsądku, intuicji i autorytetów. Swoje opinie i twierdzenia opierają więc na mniej lub
bardziej wątpliwych przesłankach, ponieważ zarówno własne doświadczenia i obserwacje, jak też
zdrowy rozsądek i intuicja, a nawet przeróżne autorytety, nie są wcale niezawodną podstawą wiedzy o obiektywnej rzeczywistości, jaką tworzy przyroda i społeczeństwo.
Wiadomo bowiem, że własne, przeważnie przypadkowe, doświadczenia lub obserwacje są zbyt
pobieżne i fragmentaryczne, aby mogły stanowić solidną podstawę wiedzy o postrzeganych
zjawiskach. Zdrowy rozsądek zaś —jako ongiś pisał Engels — „ów wielce czcigodny, domorosły
doradca w obrębie swoich własnych czterech ścian, doświadcza wielu osobliwych przygód, skoro
odważy się zapuścić w szeroki świat badań"47. Do tego, żeby poznać rzeczywistość społeczną nie
wystarczy również intuicja. Zawodna jest też wiara w autorytety, ponieważ nawet najbardziej
autentyczne spośród znanych, są przecież uwarunkowane historycznie, tzn. są one wytworem
określonego czasu i miejsca. Dlatego ich opinie —jeżeli nawet wybiegają daleko wprzód — nie mogą
one przewidywać, ani tym bardziej tłumaczyć wszystkich zdarzeń, jakie mają miejsce w obrębie
rzeczywistości społecznej lub ogólnej — w świecie.
Toteż potoczne sposoby ujmowania i interpretowania zjawisk obiektywnej rzeczywistości — tzn. tej,
która istnieje niezależnie od człowieka — nie wystarczają ani w naukach przyrodniczych, ani w
naukach społecznych. Dlatego każda z nauk dążąc do uchwycenia obiektywnych prawidłowości
badanych zjawisk musi opierać się na takich podstawach, które są niezawodne i pozwalają na
wysunięcie logicznie zasadnych wniosków. Z tych to powodów każda z nauk odwołuje się do
metodologii, czyli do nauki zajmującej się problemami związanymi z budową jej twierdzeń i teorii oraz ze zbieraniem danych, dotyczących badanych faktów, jak też sposobów ich interpretacji i uogólnień. Pojęcie metody i jej związek z teorią Proces badawczy, jak każdy proces poznawczy, jest świadomą, celową i zamierzoną czynnością
poznającego podmiotu. Wszelka zaś działalność, która ma prowadzić do określonego celu, powinna
być sterowana metodycznie za pomocą określonych reguł i wskazań determinujących i kontrolujących
(…)
… się dany
uczony dokonując jakiegoś ważnego odkrycia, ma dla nauki znaczenie nie mniejsze niż samo to
odkrycie.
W historii nauki, zwłaszcza nowożytnej, mieliśmy do czynienia z wieloma próbami poszukiwania
jakiejś jednej, „uniwersalnej" metody, za pomocą której dałoby się poznać cały świat i która by
jednocześnie miała charakter metody niezawodnej. Autorami różnych pomysłów dotyczących teorii…
….
Uważam, że metoda badania i poznawania rzeczywistości może być tylko wtedy naukowa i
prawidłowa, gdy odzwierciedla obiektywne prawa danej rzeczywistości. Bowiem ich znajomość
pozwala na metodologicznie zasadne ujmowanie zjawisk przyrody i społeczeństwa oraz na takie ich
badania, które w rezultacie zapewnia uzyskanie poprawnego i możliwie wiernego obrazu świata.
Obiektywny charakter metody naukowej…
… charakterystyki przedmiotu i praw
jego rozwoju, stanowi odpowiednią postawę dla formułowania metody. W pewnym sensie można
powiedzieć, że metoda naukowa, to teoria potwierdzona przez praktykę i dająca się stosować do
podejmowania nowych badań naukowych lub do nowej działalności przekształcającej świat. Zależność
między metodą a odpowiadającą jej teorią, ujmowana jako jedność dialektyczna, ma charakter
obustronny…
…
metodologicznych byli tak wybitni filozofowie, jak np. Kartezjusz, Bacon, La Mettrie, Kant, Hegel i
Comte.
Upatrując takiej właśnie metody uniwersalnej np. w analizie, syntezie, dedukcji, indukcji, w
krytycyzmie i dialektyce pojęć wspomniani filozofowie wychodzili z przekonania o możliwości
dokonywania w zasadzie arbitralnego wyboru metody badania i uznania jej za jedyną, najlepszą oraz
w pełni wystarczającą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)