METODA KARANIA
1.Czym jest karanie? Karaniem będziemy nazywać każdą działalność wychowawczą polegającą na tworzeniu awersyjnych dla wychowanka zdarzeń pozostających w czasowym związku z jego określonym zachowaniem się. Karanie może być stosowane w celu osiągnięcia 2 rodzajów zmian wychowawczych. Zmianą główną jest eliminacja pewnej czynności z repertuaru odpowiedzi jednostki na pewną sytuację; drugim rodzajem zmiany jest intensyfikacja czynności.
Zdarzenia awersyjne (kary) polegają albo na wprowadzeniu pewnych czynników awersyjnych, albo na odebraniu czynników atrakcyjnych. Czynniki awersyjne to przede wszystkim te, które wywołują strach. Strach może być wywołany przez każdy silny lub nagły bodziec: błysk jaskrawego światła, głośny dźwięk, silny nacisk, nagła utrata równowagi. Kary „pozytywne”, czyli zdarzenia polegające na wprowadzeniu czynnika awersyjnego, są, więc oparte głównie na strachu, a kary „negatywne”(odebranie czynnika atrakcyjnego)-na frustracji. Kary obu rodzajów, szczególnie opartych na frustracji, mogą także wzbudzać gniew, który z kolei może uruchamiać różne bezpośrednie i przemieszczone czynności agresywne.
W karaniu kara musi się wiązać z wyraźnie określoną(w kategoriach behawioralnych) czynnością wychowanka. Istnieją 2 przeciwstawne funkcje karania: funkcja eliminacji i intensyfikacji. Karę można stosować po lub w czasie wykonywania przez wychowanka czynności
,którą wychowawca uważa za niewłaściwy sposób zachowania się w danej sytuacji, po to, aby ją wyeliminować -by na przykład dziecko nie wyrywało rówieśnikowi zabawki czy uczeń nie ściągał na klasówce. Druga funkcja karania wynika z faktu, że kara, podobnie jak nagroda, podwyższa poziom nieswoistego pobudzenia jednostki, który w pewnym zakresie może polepszać jej funkcjonowanie.
Co pośredniczy między operacją karania a zmianą behawioralną w postaci zmniejszenia się częstości niepożądanego zachowania w danej sytuacji? Thorndike sądził, że kara działa podobnie jak nagroda tylko w przeciwnym kierunku :nagroda miała umacniać połączenie między bodźcem a nagrodzoną reakcją ,kara zaś miała to połączenie osłabiać. Skinner, a po nim Estes, Mowrer i wielu innych podjęli pracę nad teorią kary opartą na pojęciu strachu. Wskutek kilkakrotnego wymierzania kary w określonej sytuacji ,na elementy tej sytuacji (bodźce zewnętrzne i proprioceptywne) zostaje uwarunkowany strach lub frustracja w postaci cząstkowej antycypacyjnej reakcji emocjonalnej ( re ) Dzięki temu osobnik postawiony w obojętnej niegdyś sytuacji ( np. umieszczony w białym pomieszczeniu ) zaczyna antycypować lepiej lub gorzej określoną „zmianę na gorsze”(np. bolesny szok elektryczny).Poszukując sposobów oddalenia groźby osobnik może nauczyć się tzw .czynności unikania, np. przeskakiwania przez barierkę ,naciskania dźwigni .Rezultatem obu tych procesów jest struktura regulacyjna ,którą możemy nazwać strukturą unikania .Struktura ta wchodzi w konflikt ze strukturą regulacyjną niepożądaną wychowawczo czynność, i to konflikt podwójny; antycypacyjny i czynnościowy. Z jednej strony warunkom re interferuje z warunkową rG, czyli mówiąc obrazowo, strach walczy z nadzieją, z drugiej zaś czynność unikania może interferować z czynnością dążenia. O ile na poziomie behawioralnym wynik karania jest odwrotnością wyniku nagradzania ,o tyle na poziomie struktur regulacyjnych reakcja ta nie przedstawia się tak prosto. Nagradzanie ma podwyższyć prawdopodobieństwo pewnej czynności w pewnej sytuacji, karanie zaś -obniżyć.
(…)
… się od nich wymaga , pobudzenie to wyraźnie spadało. Mimo to setki razy odpowiadały one czynnością unikania na sygnał zagrożenia, nie wykazując ani śladu efektu wygaszania.Wspomniałam już, że psy, Którym usunięto autonomiczny układ nerwowy już po wyuczeniu się czynności unikania, wykonywały tę czynność nadal, a nawet wykazywały większą odporność na wygaszanie niż psy normalne. Wiadomo też, .że środki farmakologiczne (np. barbiturany); które przejściowo znoszą unikanie bierne wskutek zablokowania reakcji strachu, nie wpływają, a nawet 'mogą zintensyfikować unikanie czynne Wszystko to wskazuje, że oparcie kary na konflikcie czynnościowym jest psychologicznie mniej kosztowne Przechodząc do badań nad dziećmi zanalizujemy eksperyment Perry'ego i Parke'a (1976), w, którym bezpośrednio. porównano skuteczność obu…
…, a w tym tendencję do skrupulatnego i często demonstracyjnego przestrzegania wszelkich zakazów nałożonych przez wychowawcę.
Przywiązanie wychowanka do wychowawcy-po trzecie-może też wpłynąć na skuteczność karania za pośrednictwem dysonansu poznawczego. Mika (1969) przypuszcza, że ukaranie wychowanka przez wychowawcę, który dotąd demonstrował wobec niego pozytywny stosunek, wzbudza w nim dysonans poznawczy dający…
… niższości chłopca, lub za pomocą zorganizowanej dezaprobaty rówieśników, przyniesie to oczywiście efekt bumerangowy - wzrost aktów agresywnych. Na zakończenie przypomnę, że odporność jakiejś czynności na wygaszanie i karę jest także funkcją rozkładu nagród w czasie jej uczenia się, Rozkłady sporadyczne i ich szczególny: przypadek — rozkład mieszany — sprawiają, że do zahamowania czynności potrzeba…
…- temperamentu), zwany ekstrawersją-introwersją.W kilku badaniach zademonstrowano na przykład różny wpływ pochwały i nagany na poziom wykonania zadania u introwertyków i ekstrawertyków.Dzieci ekstrawertywne wykonywały lepiej nużące zadanie niż dzieci introwertywne,gdy w kolejnych etapachtego zadania ponosiły porażkę i były ganione.W warunkach ciągłych sukcesów-pochwał wykonanie u dzieci introwertywnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)