50.d Hermeneutyka. Maria Janion hermeneutyka to objaśnienie tradycji, tłumaczenie jej przekazów i tekstów;
hermeneutyka pojawia się kiedy tradycja traci swą niepodzielność i oczywistość, kiedy domaga się interpretacji, kiedy dochodzi do racjonalizacji i ufilozoficznienia religii;
bez hermeneutyki nie ma szans na właściwe rozumienie tradycji;
Schleiermacher: doskonałe rozumienie mowy lub pisma jest sztuką i wymaga nauczenia się sztuki lub techniki, które oznaczamy wyrazem hermeneutyka;
hermeneutyka to sztuka i nauka lektury tradycji (czyli lektury świata), obejmuje sposoby rozumienia i oswojenia rzeczywistości duchowej i materialnej, toczy walkę o wartości i dąży do ich ugruntowania, przypisuje sobie misję tłumaczenia świata;
hermeneutyka zajmuje się przede wszystkim tekstami świętymi (nie tylko świętymi pod względem religijnym, należą tu też arcydzieła literatury europejskiej);
świętość tekstu to świętość prawdy, która w nim i tylko w nim jest dana (s. 125);
hermeneutyka ustaliła swoje pojęcie tekstu jako tekstu - język, mowa, pismo wchodzą w zakres zainteresowań hermeneutyki; hermeneia - oznacza mowę;
Dilthey początkowo za hermeneutykę uważał tylko „utrwalone w piśmie przejawy życia”, a potem poszerzył jej zakres na „wszelkie twory ducha”;
hermeneuta to pośrednik (np. u Greków między bogami i ludźmi);
czynić myśli zrozumiałymi, objaśniać teksty, uczyć innych rozumieć siebie i innych to ujawniać to, co ukryte;
w epoce nowożytnej hermeneutyka przybiera dwa stanowiska - albo identyfikacji, utożsamienia; albo dystansu, krytyki; dzieje hermeneutyki to dzieje dwoistej postawy wobec tekstu: traktowany przez teologów protestanckich jako objawienie, zarazem poddawany bywa filologicznym zabiegom oczyszczenia ze skażeń, a więc procesowi krytyki (s. 127);
w interpretatorze zmaga się pokora wobec tekstu z żądzą narzucenia mu własnej prawdy, poddania go krytycznemu osądowi (s. 127);
hermeneuta chce jednocześnie uszanować tajemnicę i wydrzeć tajemnicę;
struktura wewnętrzna hermeneutyki to struktura rozmowy, struktura ta wynika z misji hermeneuty jako pośrednika w dialogu.
Różnica między hermeneutyką a egzegezą: czasem te pojęcia są używane zamiennie, ale egzegeza ma nacechowanie ujemne;
w hermeneutyce zawiera się możliwość krytyki tekstu, egzegeza żadnej krytyki nie dopuszcza;
czasem kiedy tekst ogłosi się świętym, staje się on tekstem nie do rozumienia, a dogmatem do wierzenia;
społeczeństwo totalitarne wykorzystuje egzegezę. Ale i w demokracji istnieją dogmaty wyłożone przez egzegezę.
Faszyzm: według Krońskiego postawił się poza tradycją europejską;
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)