MAŁŻEŃSTWO KANONICZNE
Władza papieska według obu kodeksów prawa kanonicznego, poza tym, że papież jest biskupem życia, patriarchą zachodu, prymasem Włoch, jest także metropolitą prowincji kościelnej rzymskiej i głową państwa watykańskiego.
Władza papieska w świetle kanonu 131 KPK z '83 roku ma charakter zwyczajny, czyli jest ?ordynaria? tzn. że władze uzyskuje się wraz z urzędem. Władza ta ma charakter najwyższy tzn., że papież nie może być przez nikogo w żadnej sprawie sądzony a ponadto od dekretów papieskich nie ma odwołania. Władza ta ma charakter uniwersalny, ponieważ dotyczy całego uniwersalnego kościoła katolickiego (tak terytoriów, instytucji jak i poszczególnych osób). Jest pełna w znaczeniu skupienia w jednym ręku władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Nie znaczy to, że rodzajów władzy w kościele się nie rozróżnia, (bo rozróżnia się), ale nie ma klasycznego podziału Monteskiusza miedzy podmiotami, tylko jeden podmiot skupia w sobie władzę pełną. Władza ta ma charakter bezpośredni tzn., że papież w każdym czasie, o każdej porze może wobec każdego swego podwładnego katolika, gdziekolwiek przebywającego, udzielić łaski, bądź dokonać innego aktu generalnie mówiąc. Wreszcie jest wolna w znaczeniu niezależności od wszelkiej władzy kościelnej i od wszelkiej władzy cywilnej.
Konkordat podpisany w 1993 roku przez Stolicę Apostolską i RP przewiduje w artykule 10 możliwość zawarcia małżeństwa z tzw. skutkami cywilnymi. W 1993 roku w literaturze i później upowszechniło się określenie małżeństwo kanoniczne albo małżeństwo konkordatowe. Wyrażenie techniczno-prawne „małżeństwo kanoniczne” znajduje się w treści kanonu 10 konkordatu, zatem jest wyrażeniem legalnym i od momentu wejścia w życie konkordatu można pełnoprawnie tym wrażeniem się posługiwać.
Istniejące w literaturze przedmiotu pojecie małżeństwa konkordatowego natomiast pojawia się w prawie, w instrukcji dla duszpasterzy w sprawie małżeństwa konkordatowego i to wyrażenie ma również korzenie legalne a więc nie jest tylko pojęciem doktrynalnym. Art. 10 konkordatu brzmi: Od chwili zawarcia małżeństwo kanoniczne wywiera takie skutki, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa zgodnie z prawem polskim, jeżeli:
między nupturientami nie wynika żadna z przeszkód prawa polskiego;
nupturienci (ci, którzy zawierają małżeństwo) złożą zgodne oświadczenie woli, że chcą wywarcia takich skutków zawarcie małżeństwa zostało wpisane w akcie stanu cywilnego na wniosek przekazany urzędowi stanu cywilnego w terminie 5 dni od zawarcia małżeństwa. Termin ten ulega przedłużeniu wskutek siły wyższej.
Pkt 1 art. 10 konkordatu stworzył podstawy dla konstrukcji małżeństwa wyznaniowego. Chodzi o możliwość zawarcia małżeństwa religijnego, czyli takiego wobec duchownego pewnego związku wyznaniowego. A więc nie tylko wobec duchownego kościoła katolickiego, ponieważ małżeństwo wyznaniowe czy małżeństwo religijne jest szersze od pojęcia małżeństwo konkordatowe.
(…)
…
Konkordat jako akt prawny jest źródłem zarówno państwowego prawa wyznaniowego w świetle konstytucji RP z 1997 roku. Po ratyfikowaniu bowiem ta umowa bilateralna należy immanentnie do polskiego porządku prawnego a z drugiej strony, zgodnie z kanonem 3 i 4 odpowiednio kodeksu łacińskiego i kodeksu kanonów kościołów wschodnich, bilateralne umowy międzynarodowe należą do źródeł prawa kanonicznego. A zatem konkordat jest źródłem państwowego prawa wyznaniowego jak i prawa kanonicznego kościoła katolickiego.
Instytucja małżeństwa konkordatowego zatem osadzona jest po części w prawie kanonicznym małżeńskim kościoła katolickiego zarówno w prawie łacińskim jak i w prawie wschodnim katolickim a po części osadzona jest w prawie polskim. KRiO nie podaje definicji legalnej małżeństwa niemniej z art. 1 tego kodeksu…
… unieważnienia) może żądać każdy z małżonków z powodu ubezwłasnowolnienia, z powodu przeszkody wieku, z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, z powodu bigamii, pokrewieństwa i przysposobienia.
W prawie polskim istnieje fikcja prawna jakoby małżeństwo zawarte było ważne mimo przeszkody wieku, choroby psychicznej a dopiero potem za sprawą prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego i opiekuńczego unieważniano akt prawny małżeństwa ze skutkami wstecznymi tzn. ex tunc. A zatem jest to swoistego rodzaju fikcja prawna. W prawie kanonicznym nie ma instytucji unieważnienia a jest instytucja stwierdzenia nieważności małżeństwa tzn. jak sama nazwa wskazuje, stwierdzenie w orzeczeniu sądu kościelnego tej albo innej instancji, że małżeństwo od początku było nieważne a mogło być nieważne albo z powodu przeszkody…
… definicja legalna małżeństwa znajduje się dopiero w obu kodeksach prawa kanonicznego tj. 1983 roku - kodeks łaciński oraz 1990 roku - kodeks kanonów kościołów wschodnich. [Proszę zatem zauważyć, że] dopiero po 20 wiekach od momentu narodzin prawa kanonicznego z jurydycznego punktu widzenia pojawia się definicja legalna małżeństwa co nie znaczy, że definicji takowej w użyciu, aczkolwiek nie kodeksowej…
… tejże ważności:
1) brak przeszkody do zawarcia małżeństwa albo dyspensa od przeszkody, od której można udzielić dyspensy;
2) zgoda na małżeństwo (?consensus matrymonialis?) nie obarczona wadą (a tych wad jest ogromna ilość w prawie kanonicznym, dużo większa niż w prawie polskim);
3) zawarcie małżeństwa w odpowiedniej formie prawnej (nie ma znaczenia forma liturgiczna, istotna jest forma prawna) tzn…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)