To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
XIXWIECZNY LIBERALIZM - pojęcie użyteczności - korzenie w epikureizmie, Locke
- utylitaryzm XIX w. jest utylitaryzmem etycznym - opis przestrzeni wewnątrz jednostki.
- Wielka Brytania to centrum i serce liberalizmu. Liberalizm na kontynencie jest skierowany przeciw monarchii niekonstytucyjnej
- Liberalizm angielski (końca XVII wieku) związany z "chwalebną rewolucją" i osobą J. Locke'a.
- liberalizm był sztandarowym nurtem myśli polityczno-prawnej XIX wieku
- jego początki zostały już wcześniej opisane (Locke, Monteskiusz, Wolter, Diderot, fizjokraci, Smith)
- liberalizm przeciwstawiał się „starej” rzeczywistości -dużą rolę przy kształtowaniu się tej myśli politycznej miały wielkie rewolucje
angielska, amerykańska i francuska.
Cechy charakterystyczne liberalizmu politycznego
- ideologia mieszczaństwa (liberalizm utożsamiał się z poglądami, interesami i problemami tej warstwy społeczeństwa)
- doktryna najbardziej typowa dla kapitalizmu w jego stadium wolnokonkurencyjnym
Główne założenia liberalizmu politycznego
- zasada leseferyzmu (sł. fran.: „pozwólcie działać”), wg której gospodarka rozwija się najlepiej przy pełnej swobodzie gospodarczej
jednostek, bez interwencji państwa
- określał człowieka jako jednostkę gospodarującą (dąży on do maksymalizacji zysku i minimalizacji strat)
- idealne warunki do działalności to nieograniczona własność prywatna, całkowita wolność umów, doskonała znajomość sytuacji na
rynku, racjonalne postępowanie w stosunkach społecznych
- skrajny indywidualizm (np. autonomia gospodarcza producenta i jego niezależność od państwa)
Role państwa
- „stróż nocny” (ochrona własności prywatnej, porządku publicznego, bezpieczeństwa zewnętrznego)
- kontrola reguł „uczciwej gry” na wolnym rynku
- prawo prowadzenia takich agent gospodarczych, które przerastają możliwości prywatnego kapitału, a których pożyteczność nie
może budzić wątpliwości (np. budowa dróg, poczta, kolejnictwo, miejska komunikacja, itd.)
Prawa jednostek
- autonomia myśli i sumienia
- wolność słowa i druku
- prawo do zrzeszania się
- prawo do wyboru zawodu
- liberalizm nie od początku utożsamiał się z demokratyzmem - rozwijał się on w wielu nurtach
- liberalizm był przeciwnikiem państwa absolutnego i policyjnego
- rozwijał się w krajach o ugruntowanej pozycji mieszczaństwa, jednakże nie zawsze tak samo (wiązało się to z odmiennymi
czynnikami historycznymi poszczególnych państw)
Jeremy Bentham - aspekty polityczne utylitaryzmu - XVIII/XIX w., angielski prawnik i ekonomista
(…)
…, ogłoszonym w należyty sposób (prawo to ustawa)
- zrywa więc z koncepcją prawa naturalnego - poprzednik pozytywizmu prawniczego
- celem prawa jest ochrona praw podmiotowych jednostek, dla zapewnienia im możliwości pogoni za szczęściem, która jest sensem
życia ludzkiego
- powinno być proste, jasne i dostępne dla wszystkich
- prawo karne - zróżnicowanie kar i powiązanie kar z celami przestępstwa i cechami…
… jest to, co mu sprawia przyjemność - hedonizm etyczny
- użyteczne działanie maksymalizuje przyjemność i minimalizuje przykrość
- dążenie do zapewnienia sobie i innym przyjemności jest działaniem moralnym, a dążenie do wyrządzenia przykrości jest
niemoralne
- każdej przyjemności i przykrości można nadać określoną wartość
- możliwe staje się dokonanie rachunku przyjemności - moralny imperatyw to zasada użyteczności…
…, podobny do skupiska atomów, będący czymś
wtórnym w stosunku do wchodzących w jego skład indywiduów
- jego system etyki utylitarystycznej opierał się na dwóch zasadach:
- zasada użyteczności
- zasada najwyższej szczęśliwości
- Bentham swoje etyczne rozważania rozciągał także na płaszczyznę rozważań społecznych (w tym na prawo)
- zasada użyteczności wyrażała również etyczną funkcję prawa w społeczeństwie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)