Ryn. Notatka składa się z 5 stron.
Kryzysy psychiczne (emocjonalne) stanowią naturalną składową życia. Brakuje jednoznacznej definicji i rozbudowanej teorii kryzysu. Przedmiotem zainteresowania była przede wszystkim ocena czynników ryzyka wybuchu kryzysu, jego przebieg i skutki, odnoszące się do interwencji i terapii kryzysu a nie naukowej psychologii. Definicje kryzysu:
Terminy pokrewne: stres, konflikt, sytuacja trudna, sytuacja krytyczna, frustracja, patologiczna reakcja utraty i żałoby, sytuacja wymagająca interwencji i pomocy psychologicznej wobec osoby i jej środowiska; teoria stresu może być układem odniesienia dla badań nad kryzysem;
różnice: stres wiąże się z poczuciem nacisku i presji oraz napięciem; kryzys nie zawsze splata się z sytuacją zagrożenia wymagającą natychmiastowej pomocy i nie zawsze prowadzi do zaburzeń
kryzys jako stan psychiczny - wysoki poziom napięcia emocjonalnego , w znacznej mierze przeżywanego lękowo , zachwianie dotychczasowej równowagi psychicznej (→ reakcja stresowa o szczególnej sile i złożoności)
znaczenie słownikowe : stan nierównowagi , mający znaczenie przełomowe , zwrotne w tym znaczeniu, że wymaga natychmiastowych rozstrzygnięć i rozwiązań (rozstrzyga się stan zdrowia, relacji społecznych, kierunek i sens dalszego życia)
Hoff: stan utraty dotychczasowej ró wnowagi psychicznej, emocjonalnej, fizjologicznej ; powiązany z pobudzeniem i napięciem, równoczesny przestrach, gniew, niepewność, zmieszanie, poczucie winy; przeżycia te są krańcowo bolesne , impulsywnie popychają do rozwiązań mających zakończyć psychiczny zamęt i chaos.
kryzys ma własności samokontrolujące i samoograniczające (trwa od kilku dni do kilku tygodni)
kryzys zagraża integralności osoby i tożsamości - związek z wartościami i zasadniczymi dążeniami, celami
Lindeman&Caplan : kryzys to reakcja człowieka dotychczas zdrowego na sytuację trudną (stresową) kiedy nie może on wykorzystać swoich umiejętności rozwiązywania problemów, bo stały się one niewystarczające lub niedostępne. → gwałtowne obniżenie odporności psychicznej na skutek wyczerpania, zablokowania lub nieskuteczności dotychczasowych strategii zmagania się z zagrożeniem Caplan : zaburzenie, zachwianie równowagi emocjonalnej skutkiem uświadomienia sobie sprzeczności między napotkanymi trudnościami i znaczeniem sytuacji zagrażającej, odnoszonym do podstawowych potrzeb osoby a dostępnymi dla niej środkami zaradczymi, które okazują się nieskuteczne; powoduje to gorączkowe i impulsywne poszukiwanie rozwiązania i wyjścia z sytuacji - jednostka nie reaguje bezpośrednio na wydarzenia, lecz szuka nowych strategii radzenia sobie
psychologia kliniczna (Hoff): ostre emocjonalne załamanie uwarunkowane sytuacyjnie, socjokulturowo i rozwojowo , polegające na czasowej niezdolności do zmagania się środkami dotychczas przez kogoś stosowanymi w rozwiązywaniu ważnych problemów życiowych
(…)
… z kryzysu:
powrót do stanu sprzed kryzysu (← rozwiązanie problemu dzięki wewn. sile i wsparciu społecznemu)
zmiana i rozwój (← odkrycie nowych zasobów i nowych dróg rozwiązania problemu): wzmocnienie psychiczne, polepszenie obrazu własnej osoby, poprawienie relacji interpersonalnych, progresywne zmiany w systemie wartości, uzyskanie większych kompetencji w pełnieniu ról społ., zwiększenie odporności…
… w życiu
- uniwersalne
- indywidualne
Indywidualne objawy:
emocjonalne (niepokój, lęk, gniew, wina, wstyd)
biofizyczne zaburzenie równowagi
poznawcze (zaburzenia normalnej zdolności rozwiązywania problemów)
zmiany w zachowaniu
Pomoc w pozytywnym rozwiązaniu
(naturalne i formalne opanowywanie kryzysu)
sytuacje traumatyczne:
- przeżycie rozpaczy
- pomoc materialna
- wsparcie społeczne
- doradztwo kryzysowe…
…
leczenie medyczne, ćwiczenia, odpoczynek
odmowa terapii, komplikacje, możliwa przedwczesna śmierć
katastrofa wywołana przez człowieka
zniszczenie obecnej cywilizacji
zapobieganie: działania w sferze polityki
niewykorzystanie możliwości
Stres chroniczny
- napięcie w stos. społ.
- pozycja w strukt. społ.
- problemy socjoekonomiczne
- przewlekła choroba
- rozwojowe stany przejściowe
- wypalenie się
- choroby psychosomatyczne lub związane ze stresem
- załamanie psychiczne lub emocjonalne
- zmiany stylu życia
- strategie zmian społecznych
- przygotowanie do stanów przejściowych
- zaostrzenie wypalenia się
- wszystkie powyższe oraz ukrycie reakcji na symptomy (źródła stresu)
- niezdolność do wykonywania nowych ważnych zadań
tygodnie, miesiące, lata lub całe życie
Kryzys
- sytuacje traumatyczne
- stany przejściowe…
… reakcji na ostry stres i/lub kryzys
- nałożenie się na siebie chronicznego stresu z różnych źródeł
symptomy neurotyczne i/lub psychotyczne (wyuczona bezradność, samoobwinianie itd.)
- reorganizacja lub zmiana nieskutecznych reakcji na stres i kryzys (terapia)
- zmiana społecznych źródeł chronicznego stresu
podobnie jak wszystkie powyższe oraz wzrost podatności na kryzys i niezdolności do radzenia…
… przed utratą kontroli
niezdolność do skupienia się na jednej rzeczy
objawy somatyczne i fizjologiczne
biofizjologiczna - rozstrojenie i dezintegracja procesów fizjologicznych; objawy somatyczne: pocenie, częstomocz, biegunki, nudności, wymioty, tachykardia, bóle głowy, brzucha, klatki piersiowej, wysypki, nieregularne miesiączkowanie, oziębłość seksualna
poznawcza - upośledzenie i załamanie zwykłej zdolności…
… stresujących wydarzeń, nie może znaleźć drogi wyjścia ani rozwiązania
związany z interpretacją wydarzeń stresowych, która ogranicza zdolność radzenia sobie do stresu tak poważnego, że znalezienie ulgi nie jest możliwe (stresor nie aktywizuje kryzysu sam z siebie)
ryzyko wystąpienia zależy od indywidualnych parametrów odporności na stres:
stopnia doświadczanego stresu płynącego z krytycznego wydarzenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)