To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Krytyczna filozofia I. Kanta Badania nad sferą mentalną (umysłem), przeprowadzone przez brytyjskich empirystów, stworzyły podwaliny, pod jeszcze bardziej skomplikowane badania myśliciela z Królewca, I. Kanta (XVIII/XIX) . Dotyczyły one m.in. teoretycznych podstaw wszelkich nauk (zwł. zakresu przedmiotowego tychże nauk), warunków możliwości ludzkiego poznania i doświadczenia oraz struktury umysłu.
Zdaniem Kanta w naszym spostrzeganiu mamy do czynienia wyłącznie ze zjawiskami (fenomenalizm), które odbieramy za pomocą wrażeń zmysłowych. Za zasłoną tychże zjawisk istnieją wysyłające je tzw. rzeczy same w sobie, do których nie jesteśmy w stanie dotrzeć. Może założyć ich istnienie, ale nie możemy, według myśliciela z Królewca, ich poznać. Mimo że Kant kładł nacisk na stronę zmysłową naszego poznania, to nie był zwolennikiem sensualizmu, gdyż jednocześnie podkreślał rolę ludzkiego intelektu w procesach spostrzegania. Jego zdaniem struktury (tzw. formy aprioryczne ) naszego umysłu w istotny sposób modyfikują przebieg i zawartość poznania (aprioryzm). Za dwie naczelne formy aprioryczne, którymi posługujemy się w naszym poznaniu, a ściślej, które są koniecznym warunkiem możliwości naszego zmysłowego doświadczenia, uznał Kant przestrzeń i czas. Według niego przestrzeń, w której widzimy otaczające nas obiekty fizyczne, nie jest czymś zewnętrznym wobec naszego umysłu, lecz jest podmiotową (czyli wewnątrzumysłową) formą ujmowania zjawisk, odbieranych przez nas zmysłowo . Teza o tym, że przestrzeń stanowi podmiotową formę ujmowania zjawisk, stanowi jeden z istotnych elementów tzw. „przewrotu kopernikańskiego” dokonanego przez Kanta (tj. odwrócenia dotychczasowego sposobu rozumienia relacji między podmiotem poznania a przedmiotem poznania) i po dziś dzień budzi kontrowersje wśród filozofów.
Najważniejsze elementy jego filozofii to m.in.: rozdział między niepoznawalną rzeczą samą w sobie (agnostycyzm epistemologiczny) a poznawalnymi zjawiskami (fenomenalizm); rozróżnienie w poznaniu czynnika przedmiotowego i podmiotowego (teoria tzw. form apriorycznych); twierdzenie, że podmiot ujmuje wrażenia zmysłowe za pomocą form mentalnych (umysłowych) oraz generalne formalistyczne nastawienie zarówno w teorii poznania, jak i w filozofii nauki . W tym miejscu jeszcze raz zaznaczam, że jedynie skrótowo omawiam tu rozmaitych filozofów. W przypadku Kanta, którego myśl jest wyjątkowo trudna do zrozumienia (nawet dla specjalistów od filozofii), omówienie to jest więcej niż skrótowe. Łac. a priori = z tego, co wcześniejsze, pierwsze, uprzednie (tu: względem doświadczenia). To stanowisko Kanta interpretowane bywa psychologistycznie i subiektywistycznie (tzn. że człowiek za pomocą pewnych struktur umysłu „formuje”, a nawet „deformuje” to, co dociera do niego od świata) oraz transcendentalistycznie (tzn. że jakikolwiek podmiot poznania musi być wyposażony w pewne formy mentalne, by móc właściwie spostrzegać to, co poznaje). Ta ostatnia interpretacja obecna jest w tzw. neokantyzmie.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)