KREACJA PIENIĄDZA pierwotna kreacja pieniądza - również w przypadku skupu przez Bank Centralny zagranicznych walut i dewiz.
wtórna kreacja pieniądza - gdy banki komercyjne udzielają kredytów swoim klientom. Ta kreacja wyznacza wielkość podaży pieniądza.
bank centralny oddziałuje na wielkość podaży pieniądza przez system rezerw obowiązkowych oraz inne instrumenty polityki pieniężnej.
bank komercyjny tylko do pewnej wielkości może udzielać kredytów (kreować pieniądz). Granice te wyznacza wskaźnik rezerw obowiązkowych wyrażający się wzorem:
D - depozyty, wkłady na żądanie
R - wartość rezerw obowiązkowych
r - wskaźnik rezerw obowiązkowych
Wskaźnik rezerwy obowiązkowej wynosi na dzień dzisiejszy 3,5%.
Przed wejściem do UE banki musiały utrzymać r na poziomie 5%.
100% - r jest odprowadzane na rachunek banku centralnego.
Od maja 2004 r. - rezerwy obowiązkowe nie były oprocentowane.
r = 0,9 x wskaźnik (stopa procentowa) redyskonta weksli (ok. 7%)
przekroczenie granicy rezerw obowiązkowych oznacza, że bank nie jest ostrożny i naraża się na niewypłacalność.
jeżeli pożyczki nie osiągną granicy rezerw obowiązkowych - bank nie w pełni wykorzystuje możliwości powiększania zysków.
wzrost wskaźnika rezerw obowiązkowych zmniejsza możliwość kreacji pieniądza. W momencie zagrożenia inflacyjnego NBP może ten wskaźnik powiększyć.
odwrotnie - gdy jego wartość obniża się.
drugi czynnik współokreślający możliwość kreacji pieniądza bankowego - wartość rezerw gotówkowych (R).
ich wzrost - zwiększa możliwość kreacji pieniądza.
ile wyniesie kreacja pieniądza bankowego przy danych zasobach pieniądza gotówkowego - decyduje mnożnik kreacji pieniądza, będący odwrotnością wskaźnika rezerwowego.
Trzy prawidłowości dotyczące popytu na pieniądz gotówkowy: chęć (potrzeba) posiadania mniejszej ilości pieniędzy, gdy stopa procentowa jest wysoka, i na odwrót chęć posiadania większej ilości pieniędzy, kiedy stopa procentowa jest niska;
chęć (potrzeba) posiadania większej ilości pieniędzy przy wyższych dochodach; pojawia się wyższy popyt na pieniądz gotówkowy;
chęć (potrzeba) posiadania większej ilości pieniędzy, gdy poziom cen jest wyższy, i na odwrót - mniej pieniędzy, gdy poziom cen jest niższy; zależność między popytem na pieniądz gotówkowy a poziomem inflacji.
POPYT NA PIENIĄDZ , PODAŻ PIENIĄDZA popyt na pieniądz maleje, kiedy stopa procentowa rośnie, a rośnie wraz ze wzrostem dochodu lub poziomu cen;
(…)
… społeczeństwa, czyli banknoty i bilon znajdujące się poza systemem bankowym:
Pp = Dż + G
gdzie:
Pp - podaż pieniądza (pieniądze do dyspozycji, które można w każdej chwili wycofać),
Dż - depozyty na żądanie,
G - pieniądz gotówkowy poza systemem bankowym.
baza monetarna - gotówka i wkłady na żądanie banków handlowych w banku centralnym:
Bm = Ro + G
gdzie:
Bm - baza monetarna,
Ro - depozyty na żądanie banków prywatnych w banku centralnym, czyli ich rezerwy obowiązkowe,
G - gotówka poza systemem bankowym.
Czynniki określające podaż pieniądza
b a z a m o n e t a r n a
g o t ó w k a r e z e r w y
w o b i e g u g o t ó w k o w e
b a n k ó w
w k ł a d y n a ż ą d a n i e
p o d a ż p i e n i ą d z a M1
mnożnik bazy monetarnej - stosowanie podaży pieniądza znajdującego się w rękach społeczeństwa (poza systemem bankowym) do bazy monetarnej, czyli do pieniądza banku centralnego, no i gotówki wyemitowanej przez tenże bank, znajdującej się wyłącznie u społeczeństwa
gdzie:
mb - mnożnik bazy monetarnej,
Pp - podaż pieniądza,
Bm - baza monetarna,
Dż - depozyty na żądanie,
G - pieniądz gotówkowy poza systemem bankowym,
Ro - depozyty na żądanie banków prywatnych w banku centralnym, czyli ich rezerwy obowiązkowe.
zmiana…
… ma jedynie wpływ na bazę monetarną oraz wskaźnik rezerw obowiązkowych utrzymywanych w stosunku do wkładów na żądanie.
Narodowy Bank Polski kontroluje jednak podaż pieniądza poprzez sprzedaż lub kupno obligacji od banków lub społeczeństwa.
STOPA PROCENTOWA - CENA PIENIĄDZA
Stopa procentowa to suma pobierana przez bank lub innego kredytobiorcę w skali rocznej od jednostki udzielonego kredytu (odsetki…
… się ona wymykać spod kontroli,
galopująca - powyżej 20% - narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego,
hiperinflacja - kilkaset, nawet do kilku tysięcy punktów procentowych - uniemożliwienie racjonalnego gospodarowania, często anarchizacja życia społecznego.
wg ujęcia związanego z przyczynami powstawania:
popytowa - ciągniona przez popyt / pieniężna - wynikająca z nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Źródła: nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa),
kosztowa - pchana przez koszty - związana ze wzrostem kosztów produkcji, wynikającym…
… - łączna podaż dóbr i usług w całej gospodarce narodowej: obejmuje dobra i usługi konsumpcyjne i kapitałowe (inwestycyjne).
POPYT ZAGREGOWANY - łączna wielkość wydatków (w wyrażeniu nominalnym) na dobra i usługi w całej gospodarce narodowej.
STAGFLACJA - stan gospodarki charakteryzujący się jednocześnie wysokim poziomem inflacji, wysokim bezrobociem i stagnacją gospodarczą. Miernikiem opisującym ten stan…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)