Korygowanie ludzkiego wnioskowania Czy mo ż na nauczy ć ludzi bardziej poprawnego wnioskowania dla unikni ę cia b łę dów? Pedagodzy, filozofowie i psychologowie roztrz ą sali t ę kwesti ę przez dziesi ą tki lat, a ostatnio pewne fascynuj ą ce eksperymenty przynios ł y obiecuj ą ce rezultaty. Jedno podej ś cie polega na wzbudzeniu w ludziach nieco wi ę cej pokory w ocenie w ł asnych zdolno ś ci rozumowania. Cz ę sto mamy do swoich s ą dów zaufanie wi ę ksze ni ż powinni ś my. Cz ł onkowie za ł ogi „Vincennesa" obs ł uguj ą cy system radarowy za bardzo wierzyli swoim interpretacjom rozb ł ysków na ekranie i nie sprawdzili wydruków komputerowych, które pokazywa ł y, ż e ira ń ski samolot si ę wznosi ł , a nie obni ż a ł . T ę ludzk ą nadmiern ą pewno ść siebie ilustruj ą wyniki kilku bada ń , w których proszono uczestników o ocen ę , jak bardzo s ą pewni, ż e znaj ą odpowied ź na postawione im pytanie, a nast ę pnie porównywano ich s ą dy z rzeczywistymi rezultatami. Na przyk ł ad Vallone, Griffin, Lin i Ross (1990) pytali studentów, jak zachowaj ą si ę w przysz ł o ś ci i prosili ich o ocen ę , jak bardzo s ą pewni poprawno ś ci w ł asnych odpowiedzi. Uczestnicy tych i wielu podobnych bada ń wyra ż ali nadmiern ą pewno ść : ich odpowiedzi nie by ł y tak poprawne, jak przewidywali. Kiedy ludzie s ą w stu procentach przekonani, ż e znaj ą odpowied ź , zazwyczaj odpowiadaj ą poprawnie tylko w 85% wypadków. Kiedy szans ę tego, ż e znaj ą odpowied ź , oceniaj ą na 75%, zazwyczaj odpowiadaj ą poprawnie tylko w 60% wypadków (Lichtenstein, Fischhoff, Phillips, 1982). Ka ż dy zatem, kto usi ł uje udoskonali ć ludzkie wnioskowanie, musi stawi ć czo ł o barierze nadmiernej ufno ś ci . Wielu, jak si ę wydaje, s ą dzi, ż e ich rozumowanie jest bez zarzutu i nie wymaga ż adnego poprawiania. Drog ą do polepszenia ludzkiego wnioskowania mo ż e by ć zatem zaj ę cie si ę bezpo ś rednio t ą nadmiern ą ufno ś ci ą i uzmys ł owienie ludziom, ż e mog ą si ę myli ć . T ę metod ę obrali Lord, Lepper i Preston (1984). Stwierdzili, ż e kiedy prosili badanych o rozpatrzenie stanowiska przeciwstawnego do tego, które ci podzielali, wtedy budzi ł a si ę w nich ś wiadomo ść , ż e s ą inne sposoby interpretowania rzeczywisto ś ci ni ż te, które uznawali, i mala ł a cz ę sto ść pope ł nianych przez te osoby b łę dów (zob. równie ż Andersen, Lepper, Ross, 1980; Andersen, Sechler, 1986; Koriat, Lichtenstein, Fischhoff, 1980).
(…)
… będą sobie lepiej
radzić z problemami wymagającymi wnioskowania statystycznego niż studenci prawa i chemii,
ponieważ programy starszych lat studiów psychologicznych i medycznych obejmują więcej
zajęć ze statystyki niż programy pozostałych dwóch kierunków. Jak widać na rycinie 4.10, te
przewidywania zostały potwierdzone.
Po dwóch latach studiów słuchacze psychologii i medycyny osiągnęli większy postęp…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)