KONTROLA W PROCESIE ZARZĄDZANIA
„Kontrola jest ostatnią fazą procesu zarządzania. Jej głównym celem jest rejestracja osiągniętych wyników i porównywanie ich z planem"1 Porównywanie wyznaczonych zadań z uzyskanymi wynikami ma wskazać, czy udało się przekształcić plany w rzeczywistość. Wszelkie odstępstwa i odchylenia należy zbadać pod względem potrzeby zainicjowania przedsięwzięć korygujących lub zasadniczej rewizji planów.
Kontrola ze swymi informacjami jest jednocześnie punktem wyjścia do opracowania nowego planu i rozpoczynającego się tym samym od nowa procesu zarządzania. Kontrola bez planowania nie jest możliwa, jako że nie miałaby (planowych) zadań wyznaczonych, a żaden nowy cykl planowania nie może się rozpocząć bez informacji kontroli o osiągnięciu celu. Dlatego też planowanie i kontrolę określa się także jako funkcje bliźniacze.
Pojęcie kontroli
Earl P. Strong i Robert D. Smith opisali potrzebę kontroli następująco:
Istnieje wiele sprzecznych poglądów na najlepszy sposób kierowania organizacją. Jednakże zarówno teoretycy, jak i praktycy zgadzają się co do tego, że dobre kierownictwo potrzebuje skutecznej kontroli. Kombinacja dobrze zaplanowanych celów, silnej organizacji, umiejętnego kierowania i motywowania ma niewielkie szansę powodzenia, jeśli nie ma dostatecznego systemu kontroli.
Innymi słowy, informacje dotyczące planowania, organizowania i przewodzenia, nawet jeśli zostaną skutecznie zastosowane, niewiele pomogą kierownikom w realizacji ich celów, jeśli nie wykorzysta się także informacji o kontroli.
Związek między planowaniem i kontrolą
Dobra definicja kontroli kierowniczej jest następująca: jest to proces, przez który kierownicy zapewniają, by rzeczywiste działania były zgodne z działaniami planowanymi. W planowaniu działalności organizacji ustala się podstawowe cele i zadania oraz sposoby ich realizacji. Za pomocą kontroli mierzy się postęp w realizacji celów i umożliwia kierownikom wykrycie dostatecznie wcześnie odchyleń od planu dla podjęcia działań korygujących, zanim będzie za późno. Często funkcje planowania i kontrolne pełnią różne osoby, lecz muszą się one ze sobą porozumiewać, by móc skutecznie działać.
Czym jest kontrola?
Przytoczona poprzednio definicja kontroli wskazuje, co ma ona osiągnąć. Nie mówi jednak, czym kontrola jest. Definicja kontroli według Roberta J. Mocklera wskazuje na istotne elementy procesu kontroli:
KONTROLA KIEROWNICZA jest systematycznym działaniem na rzecz ustanowienia norm efektywności przy planowanych celach, zaprojektowania informacyjnych sprzężeń zwrotnych, porównywania rzeczywistej efektywności z wyznaczonymi normami, ustalania odchyleń i pomiaru ich znaczenia oraz podejmowania wszelkich kroków potrzebnych do zapewnienia, by wszystkie zasoby przedsiębiorstwa były wykorzystywane najskuteczniej i najsprawniej do osiągania jego celów.
(…)
… za rezultaty. Menedżerowie mogą ułatwić przezwyciężanie tego oporu, koncentrując się na elementach poprawiających skuteczność kontroli. Dodatkowo, mogą dopuścić szersze współuczestnictwo pracowników, wykorzystywać zarządzanie przez cele, a także wprowadzić system zapisów kontrolnych i bilansów.
Wytyczenie właściwej strategii kontroli będzie łatwiejsze, jeżeli określone zostaną następujące cztery czynniki…
… najwięcej szkody; najskuteczniej można podejmować działania korygujące
Realizm ekonomiczny. Koszt wdrożenia systemu kontroli powinien być mniejszy od korzyści z niego płynących, a co najwyżej im równy. Najlepszym sposobem minimalizowania marnotrawstwa lub zbędnych wydatków w systemie kontroli jest czynienie minimum tego, co jest konieczne do zapewnienia, by kontrolowana działalność osiągała pożądany cel…
… strukturę, wymienić niektórych ważnych przywódców, zastosować nową technikę, zmodyfikować politykę kadrową albo zmienić systemy informacyjne i kontroli operacji. Na przykład, zarząd firmy Borden Inc. stwierdził, że firma nie realizuje swoich strategicznych celów i nie zapewnia akcjonariuszom odpowiedniego zysku z inwestycji. Zarząd przyjął więc nowego dyrektora naczelnego (zmiana przywództwa), Romeo…
…, jego wytwórca powinien mieć zawczasu jakieś wyobrażenie o tym, czy dane na temat sprzedaży z pierwszego miesiąca będą prawidłowo odzwierciedlać tendencję długookresowego wzrostu, czy też trzeba będzie trochę poczekać, by sprzedaż odpowiednio się "rozkręciła". Podobnie, kiedy firma sprzedaży detalicznej przyjmuje normę zwiększenia sprzedaży o 12% w ciągu najbliższego roku, jej kierownictwo powinno mieć jakieś…
… zadanie strategicznej kontroli realizacji. Na podstawie zakłóceń, jak również prognozowanych odchyleń w zakresie realizacji strategicznych celów pośrednich („kamieni milowych"), powinna ona stwierdzić, czy obrany kurs strategiczny jest zagrożony czy nie. Te obie selektywne czynności kontrolne muszą - jak wspomniano - mieścić się w niespecjalistycznym i dlatego globalnym nadzorze strategicznym. Odpowiada…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)