Ulpianus libro sexagensimo nono ad edictum (D. 43,16,1,29)→ Verba niebieskie, s. 73; Ve r ba żółte, s. 60; Verba czerwone, s. 79. Paulus (D. 41,2,1): Posiadanie jest sprawą stanu faktycznego, a nie prawa (...).
Posiadanie/ nabycie własności rzeczy/ ochrona prawa pretorskiego/ interdykty
Ulpianus (D. 34,17,1,2): Posiadanie należy odróżnić od własności ( separata esse debet possessio a proprietate ): może się bowiem zdarzyć, że jeden jest posiadaczem, a nie jest właścicielem, drugi zaś jest wprawdzie właścicielem, nie jest zaś posiadaczem: może być i tak , że ten sam jest i posiadaczem, i właścicielem .
Possessio civilis - possessio naturalis- possessio in alieno nomine
Paulus, Sententiae 5,2,1: Nabywamy zaś posiadanie przez fizyczne zawładnięcie rzeczy i zamiar posiadania, nie zaś przez samo zawładnięcie rzeczy czy przez sam zamiar. Corpus (possessio corpore, tenere, obtinere) → animus rem sibi habendi (animis possidendi, aninus domine) → władztwo faktyczne ( usus ) a nie władztwo prawne (własność jest prawem) → possessio ad interdicta
Sine animus → possessio naturalis in alieno nomine ( detentio - dzierżenie) → brak ochrony posesoryjnej co do zasady . Possessio in alieno nomine, np. depozytariusz sekwestrowy, wierzyciel zastawny = zastawnik, emfiteuta, superficjariusz, prekarzysta. Celsus (D.41,2,18): To, co posiadam w swoim imieniu, mogę także posiadać w imieniu cudzym ( ...) i nie jest tym samym posiadanie oraz posiadanie w cudzym imieniu: posiada bowiem ten, w czyim imieniu rzecz jest posiadana .
Paulus (D. 41,2,3): Mogą być zaś posiadane takie rzeczy, które zaliczane są do materia l nych. Justynian ponownie pojęcie posiadania zbliżył do dawnego usus , tj. przedmiotem posiadania mogły być prawa.
Possessio iusta - possessio iniusta→ stan faktyczny = stan prawny
Possessio in bona fide - possessio in mala fide → stan faktyczny nietożsamy ze stanem prawnym/ wiedza lub brak wiedzy posiadacza → usucapio (res habilis + titulus + bona fides + possessio tempus)
Possessio vitiosa - possessio invitiosa → vi/clam/precario
Nabycie posiadania corpore et animo Corpus → faktyczne zawładnięcie ruchomościami/nieruchomościami: corpore et tactu/oculis et affectu/ longa manu traditio
Animus → causa possesionis (Paulus, D. 41,2,3,19: Nemo sibi ipse causam p o ssessionis mutare potest ), np. depozytariusz sekwestrowy nie mógł samowolnie zmienić animus, stać się posiadaczem i rzecz zasiedzieć.
Nabycie posiadania solo animo → traditio brevi manu (detentor posiadaczem) oraz constitutum possessorium (posiadacz detentorem).
(…)
… iure Quiritium - proprietas (koniec Republiki) Ex iure Quiritium meum esse aio! Res mancipi → mancipatio → in iure cessio → cives bezwzględne władztwo prawne nad rzeczą → plena in re potestas → utendi → fruendi → possidenti → disponendi → abutendi (średniowieczna ius commune na podstawie źródeł prawa rzymskiego)
erga omnes (a contrario do skuteczności inter partes) → skargi rzeczowe: actio negatoria…
…, ani tobie nie mancypowałem [mancipavero], ani nie dokonałem in iure cessio [in iure cessero], lecz ją tylko wydałem [tradidero], rzecz ta staje się wprawdzie przynależna do twojego majątku, ale ex iure Quriritum pozostaje moją rzeczą póty, póki ty jej nie nabędziesz przez zasiedzenie na podstawie posiadania. Gdy raz bowiem zasiedzenie się dopełni, rzecz staje się z pełnym skutkiem prawnym, to znaczy zaczyna przynależec do majątku, i być twoja ex iure Quriritum, tak jak gdyby została mancypowania lub dokonanoby in iure cessio [zostałaby ,,obrzędowo sprzedana lub odstąpiona przed proetorem”].
Gai Institutiones, 3, 166: Lecz ten komu przysługuje do niewolnika nudum ius Quiritium, choć jest jego właścicielem, uważa się, że mniej ma jednak w tym pryzpadku praw, aniżeli uzytkownik i posiadacz w dobrej wierze.
Nabycie własności
Mancipatio → in iure cessio → traditio (acquisitio naturale) → usucapio (acquisitio naturale) →occupatio → inventio thesauri → adiudicatio → specificatio (przetworzenie rzeczy) → accessio (połączenie rzeczy) → fructus Justynian: acquisitio originaria - acquisitio derivativa
Gai Institutiones 1,119: Manciaptio, jak powiedzieliśmy poprzednio, jest jakąs pozorowaną sprzedażą, co jest także prawem właściwym…
…: superficies solo cedit - aedificatio (zabudowa przypada gruntowi) prawo powierzchni → (…) quod in solo nostro ab aliquo aedificatum est, quamvis ille suo nomine aedificaverit, iure naturali nostrum fit, quia superficies solo cedit.
(…) co zostało na naszym gruncie pobudowane przez [kogoś] innego, choć tamten budował własnym nakładem, według prawa naturalnego staje się naszym…
… właściciela, zaś Prokuljanie zaproponowali pogląd nowatorski, który w następstwie przyjęto w ius civile, ponieważ - przy konsekwentnym stosowaniu stanowiska sabiniańskiego - pan niewolnika in fuga nie miał wpływu na jego działalność. Ochrona posesoryjna = pretorska = pozaprocesowa (ochrona petytoryjna = sądowa= procesowa)→ kto ostatnio był niewadliwym posiadaczem nec vi nec clam nec precario? → kto naruszył…
…] : fortum bustumque usu capi vetat.
Zabarania się zasiedzenia grobowca czy placu [wokół tegoż].
Lex XII tab. VIII, 17 [Gai 2, 45] : furtivam [rem] lex XII tab.usu capi prohibet.
Ustawa XII tablic zabrania zasiedzenia rzeczy skradzionej.
I.,2,6,pr.: Żeby prawa własności rzeczy nie pozostawały w niepewności, zostało ustanowione przez ius civile, że ten, kto w dobrej wierze od tego, kto nie był właścicielem…
… vindicatio)→ ochrona posesoryja → prawo zbywalne i dziedziczne
Wygaśnięcie emfiteuzy: prawo pierwokupu - ius expulsionis (pogorszenie stanu lub nie płacenie czynszu)
Superficies : ius perpetuum/ograniczenie w czasie → solarium = peius/ grunty publiczne → superficjariuszowi przysługiwała ochrona posesoryja interdictum de superficiebus → prawo zbywalne i dziedziczne Pignus/fiducia/hypotheca→ prawo akcesoryjne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)