To tylko jedna z 20 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
• Obróbka cieplna cz. I • Obróbka cieplna cz. przemiana alotropowa Repetytorium + Fe 3CIII + Fe 3CIII eutectoidal transformation Repetytorium Wpływ zawartości węgla na właściwości stali 2 Repetytorium (właściwości austenitu podano dla stali wysokostopowej, dla której jest on trwały w temperaturze pokojowej) HB HB R m 3 10 4 , 3 ≅ ≅ m e R R 65 , 0 ≅ ] [ ) . (% 650 300 MPa C wag R m ⋅ × + ≅ (dla stali przedeutektoidalnych) (R. Haimann) Fe α Fe 3C ferryt austenit stopowy perlit płytkowy R m [MPa] 245 - 300 ∼ 750 800 R e ( R0,2 ) [MPa] 137 - 150 ∼ 300 500 A 10 [%] 50 - 40 ∼ 50 8 ÷ 10 HB 75 800 90 ∼ 200 200 ÷ 260 PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ (na przykładzie stopów żelaza) OC – proces technologiczny obejmujący zespół operacji, np. grzanie, chłodzenie materiałów w stanie stałym, - wynikiem OC są zmiany struktury a więc właściwości materiału, np. stali. Teoretyczne podstawy OC są nauką o przemianach zachodzących w materiałach wskutek: - zmiany temperatury, czasem również ciśnienia, - wpływie szybkości grzania i chłodzenia na mechanizmy i kinetykę tych przemian, (+ -) (L.A. Dobrzański) ( -) Schemat zabiegów OC (L.A. Dobrzański) (gwałtowny rozwój) (-+) (L.A. Dobrzański) (gwałtowny rozwój) (-+) (L.A. Dobrzański) E n e rg ia s w o b o d n a F Przemiana dyfuzyjna perlit ⇒ austenit a) konieczne przegrzanie o ∆ T dla uzyskania napędzającej przemianę ∆ F , (nazywana austenityzowaniem) Celem austenityzowania jest zwykle otrzymanie jednorodnego oraz drobnoziarnistego austenitu co wpływa z kolei na przebieg przemian podczas chłodzenia. (+) A 1 A c1 austenit perlit Temperatura E n e rg ia s w o b o d n a F ∆ F ( α p + Fe3C) ⇒ γ S 727°C ∆ T 0,02 %C 6,67 %C 0,77 %C b) powstanie zarodków austenitu na granicy międzyfazowej, c) rośnięcie zarodków ⇒ ziarna austenitu niejednorodnego, d) ujednorodnienie ziaren austenitu, (+) (R. Haimann) ● na szybkość przemiany (w warunkach grzania ciągłego) wpływa: - szybkość nagrzewania → wartość przegrzania ∆ T → szybkość dyfuzji atomów C - budowa perlitu, - tym szybciej im drobniejsze płytki w perlicie, - najwolniej gdy cementyt kulkowy, w stalach nieeutektoidalnych austenityzowanie kończy się w wyższych temperaturach (muszą ulec rozpuszczeniu fazy przyeeutektoidalne -ferryt lub Fe
(…)
… → (α0,02 +Fe3C6,67)
(+!)
● przemiana eutektoidalna przechłodzonego austenitu
- izotermiczne wygrzewanie w temp. Ar1 = A1 - ∆T (przechłodzenie stałe),
- ciągłe chłodzenie (nieprzerwany wzrost przechłodzenia),
● zarodki dwufazowe (na granicach ziaren austenitu) ale nie obie fazy jednocześnie
(uważa się, że pierwszy zarodkuje Fe3C co ułatwia zarodkowanie ferrytu itd.),
● rośnięcie zarodka → płytkowa kolonia…
… zjawisko to można wykorzystać
do likwidacji Fe3CII ale tracimy np. na skrawalności,
Tq
quasi-eutektoid
Tq
Tq
Obszar quasi-eutektoidu w zależności
od przechłodzenia przed przemianą
perlityczną.
(R. Haimann)
CTPi dla stali przedeutektoidalnej
CTPi dla stali zaeutektoidalnej
(+)
(L.A. Dobrzański)
CTPi – warunki izotermiczne
CTPc – chłodzenie ciągłe
Wykres CTPc stali niestopowej (0,35% C)
twardość HV
(R. Haimann)
(+)
Cechy przemiany perlitycznej w warunkach nierównowagi:
● przemiana dyfuzyjna (∆T → zarodek → rośnięcie zarodka)
● wykazuje okres inkubacji, w którym następuje wstępna dyfuzja węgla w austenicie,
● produktem przemiany jest płytkowa mieszanina ferrytu i cementytu,
● zarodki perlitu powstają na granicach ziaren austenitu i wrastają w metastabilny austenit,
● może zachodzić w warunkach…
… natychmiast (już w γ niejednorodnym),
● stale drobnoziarniste – drobne wydzielenia innych faz hamują rozrost ziaren (teoria barier)
(ruch granic dopiero po rozpuszczeniu lub koagulacji tych faz),
(R. Haimann)
stale gruboziarniste
stale drobnoziarniste
- niestopowe (specjalnie uspokojone)
(np. tlenki, azotki Al)
- stopowe (dodatki lub mikrododatki)
(np. węgliki Ti, V, W)
Przemiana dyfuzyjna austenit ⇒ perlit
γ0,77…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)