Dr. Hab. Maria Bijak – Kaszuba
Międzynarodowa integracja gospodarcza
Wykład XII – Integracja wokół UE
1. Umowne stosunki handlowe Unii Europejskiej z państwami trzecimi:
Stosunku UE z państwami trzecimi regulowane są przez sieć umów handlowych i stowarzyszeniowych zawartych z
pojedynczymi krajami lub grupami krajów. Polityka handlowa UE jest ściśle związana z jej polityką zagraniczną. W wielu
przypadkach handel łączy się z pomocą finansową i techniczną, wsparciem dla reform gospodarczych i politycznych, a także z
promocją dialogu politycznego oraz pewnych wartości.
2. Rodzaje umów UE z państwami trzecimi.
1. umowy handlowe – wchodzą w zakres wspólnej polityki handlowej, a więc leżą w wyłącznej gestii Unii Europejskiej.
Zawierane są na podstawie decyzji Rady, podjętej kwalifikowaną większością głosów. Wyodrębnia się umowy
handlowe:
niepreferencyjne, tzn. regulujące warunki wzajemnego handlu na podstawie KNU
preferencyjne, tzn. przewidujące stosowanie ułatwień handlowych na zasadzie wyjątku od KNU.
2. umowy o stowarzyszeniu – obejmują zarówno sprawy handlowe jak i pozahandlowe. Zawierane na podstawie
jednomyślnej decyzji Rady oraz za zgodą Parlamentu Europejskiego. Wchodzą w życie po ratyfikacji przez państwa
członkowskie UE.
Umowne stosunki handlowe i gospodarcze UE z państwami trzecimi (stan na 1.01.2010)
Charakter powiązań
Podstawa traktatowa
Państwa / region
Wspólny rynek
Układ o Europejskim Obszarze Państwa EFTA (bez Szwajcarii)
Gospodarczym
Unia celna, docelowo członkowstwo Układ stowarzyszeniowy
Turcja
w w UE
Strefy wolnego handlu + wsparcie dla Umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu
EPW*: Chorwacja,
Macedonia,
reform, docelowo członkowstwo w
Albania, Czarnogóra, Bośnia i
UE
Hercegowina, Kosowo, Mołdawia,
Serbia
Docelowo: strefa wolnego handlu Deklaracja Barcelońska, a w jej ramach Maroko, Algieria, Tunezja, Egipt,
towarami
przemysłowymi
+ umowy
o
stowarzyszeniu Izrael,
Jordania,
Autonomia
partnerstwo w dziedzinie finansów, (śródziemnomorskie)
Palestyńska, Liban, Syria
polityki, spraw społecznych i
kulturowych
Jednostronne preferencje handlowe Umowa z Cotonou (2000), obecnie 79 państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku
(do
2007),
docelowo
pełnie przejściowe umowy o partnerstwie (AKP)
partnerstwo ekonomiczne **
ekonomicznym ***
Jednostronne preferencje handlowe Rozporządzenia Rady UE
Państwa najmniej rozwinięte (LDC):
w ramach GSP ****, inicjatywa
GSP + EBA; kraje rozwijające się
Everything but arms – EBA
(DEV): GSP
Handel niepreferencyjny (KNU)
Zasady WTO
Pozostałe pańtwa
3. Relacje Unii Euroepsjkiej z państwami EFTA.
EFTA – wielostronna strefa wolnego handlu, utworzona w 1960 na mocy Konwencji Sztokholmskiej. Sygnatariuszami
konwencji było pierwotnie 7 państw (Wielka Brytania, Dania, Szwecja, Norwegia, Szwajcaria, Austria, Posrtugalia). Skład
członkowski EFTA podlegał licznym zmianom, spowodowanym, z jednej strony, stopniowym przechodzeniem większości
państw do Wspólnot Europejskich, a z drugiej strony – przyjęciem nowych państw (Islandii, Finlandii, Liechtensteinu). Skład
EFTA od roku 1995: Szwajcaria, Liechtenstein, Norwegia, Islandia.
ETAPY INTEGRACJI EFTA ZE WSPÓLNOTAMI EUROPEJSKIMI:
utworzenie dwustronnych stref wolnego handlu (towarami przemysłowymi) między poszczególnymi państwami
EFTA a Wspólnotą Europejską – lata 70 XX wieku.
Włączenie się państw EFTA (bez CH) do jednolitego rynku UE – na mocy Układu stowarzyszeniowego o Europejskim
Obszarze Gospodarczym z roku 1992 (wszedł w życie w 1994)
EOG – obejmuje swym zasięgiem 30 państwa (stan po 0.01.2007)
CECHY EOG:
wolna wymiana towarowa (w zakresie produktów przemysłowych)
swobodny przepływ osób, usług i kapitału
brak jednolitej zewnętrznej taryfy celnej i wspólnej polityki handlowej
redystrybucja finansowa
Dr. Hab. Maria Bijak – Kaszuba
Międzynarodowa integracja gospodarcza
Wykład XII – Integracja wokół UE
Redystrybucja finansowa w obrębie EOG polega na finansowaniu przez względnie bogate państwa EFTA względnie ubogich
państw UE – za pośrednictwem tzw. Instrumentu Finansowego EOG. Dotacje są formą rekompensaty państw EFTA za korzyści
płynące z udziału w jednolitym rynku. Cel: ochrona środowiska, dziedzictwa kulturowego, B+R
4. Relacja państw UE z państwami Europy SE:
Podstawa traktatowa: umowa o stabilizacji i stowarzyszeniu przewidującym m.in.:
wsparcie finansowe UE na rzecz przeprowadzenia reform wewnętrznych w państwach EPW
swobodą wzajemnego handlu w tym przede wszystkim swobodą dostępu towarów z EPW do rynku UE
członkostwo w UE jako ostateczny cel stabilizacji i stowarzyszenia.
Państwa Europy SE przygotowują się do perspektyw członkostwa w UE przez liberalizowanie handlu między sobą. Łączy je
„Wielostronna umowa o wolnym handlu towarami przemysłowymi i rolnymi” podpisana w 2006 roku (weszła w życie w 2007).
Sygnatariuszami umowy jest 8 państw.
5. Relacja państw UE z państwami śródziemnomorskimi:
Podstawowy dokument określający politykę UE wobec państw śródziemnomorskich (tzw. politykę śródziemnomorską) =
Deklaracja Barcelońska z 1995 roku.
Cele polityki śródziemnomorskiej:
przyjazne sąsiedztwo, to jest stworzenie obszaru pokoju i stabilności w rejonie basenu Morza Śródziemnego
partnerstwo ekonomiczne, finansowe, polityczne oraz w dziedzinie kultury i spraw społecznych
ustanowienie śródziemnomorskiej strefy wolnego handlu do roku 2010
Zakres geograficzny polityki śródziemnomorskiej: Maroko, Algieria, Tunezja, Egipt, Izrael, Jordania, Autonomia Palestyńska,
Liban, Syria.
Podstawą traktatową stosunków między UE a w/w państwami są eurośródziemnomorskie umowy o stowarzyszeniu
przewidujące:
utworzenie strefy wolnego handlu towarami przemysłowymi
preferencyjne traktowanie produktów rolnych
liberalizacja handlu usługami
swobody przepływu kapitału
stopniowe wprowadzanie przez zainteresowane państwa unijnych przepisów dotyczących konkurencji
dialog polityczny
pomoc finansową i techniczną UE na rzecz wdrażania przez partnerów postanowień umów stowarzyszeniowych
oraz przeprowadzanie reform społecznych i ekonomicznych (program MEDA)
6. Relacje państw UE z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku:
Od lat 60 XX wieku korzystały z jednostronnych preferencji handlowych (z wyłącznie produktów objętych wspólną polityką
rolną) oraz innych świadczeń ze strony Wspólnoty Europejskiej (wcześniej EWG). Do końca XX wieku podstawą traktatową
tych świadczeń były tzw. konwencje (umowy) z Lome (stolicy Togo). Obecna podstawa stosunków umownych – umowa o
partnerstwie AKP-UE podpisane w 2000 roku w Cotonou (Berlin) na 20 lat.
Umowa z Cotonou ma charakter rozmowy, jest zgodna z WTO, a jej celem jest stopniowe włączanie państw AKP do handlu i
gospodarki światowej. Umowa przewiduje m.in.:
utrzymanie jednostronnych preferencji UE dla AKP do końca 2007
wynegocjowanie umów o partnerstwie gospodarczym (między UE a poszczególnymi grupami państw AKP)
obejmujących handel towarami, usługami i inne aspekty handlowe. Handel towarami ma się opierać na wzajemnych
preferencjach celnych, z perspektywą utworzenia strefy wolnego handlu towarami przemysłowymi (liberalizacja
handlu rolnego – selektywna i częściowa).
Kuba nie podpisała umowy z Cotonou, uznając ich postanowienia za krzywdzące. Pozostałe państwa ociągają się z
podpisaniem dwustronnych umów.
7. System GSP UE dla państw rozwijających się:
System powszechnych preferencji celnych – GSP – to autonomiczne, jednostronne preferencje celne przyznawane krajom o
relatywnie niskim stopniu rozwoju gospodarczego przez kraje rozwinięte.
Dr. Hab. Maria Bijak – Kaszuba
Międzynarodowa integracja gospodarcza
Wykład XII – Integracja wokół UE
Unia Europejska wprowadziła swój system GSP w 1971 roku i stosuje go nieprzerwanie z pewnymi modyfikacjami
wprowadzonymi w kolejnych edycjach tego systemu.
Wśród beneficjantów systemu zostały wyodrębnione dwie grupy:
a) kraje najmniej rozwinięte (LDC)
b) kraje rozwijające się (DEV)
LDC mają preferencyjny dostęp do rynku UE w odniesieniu do wszystkich swoich towarów z wyjątkiem broni, zgodnie z
uruchomioną przez UE w 2001 inicjatywą o nazwie Everything but Arms (EBA).
DEV mają swobodny dostęp do rynku UE tylko w odniesieniu do niektórych towarów.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)