. Kategoria „imitatio” w dawnej teorii poezji i praktyce poetyckiej (na wybranych przykładach) Imitatio- naśladowanie literatury stworzonej przez starożytnych mistrzów.
-filozoficzne podłoże naśladownictwa stanowiła wypracowana przez Platona i Arystotelesa teoria mimesis , zgodnie z którą sztuka bierze się z naśladownictwa natury.
-w renesansie przez naturę rozumieć zaczęto świat stworzony przez antycznych poetów; twórcy renesansowi byli przekonani, że naśladując twórców antyku w ten sposób przybliżają się do doskonałego naśladowania natury. -zauważono także, że w efekcie podobnego postępowania niegdyś Rzymianie naśladując greckich poprzedników stworzyli wielka sztukę.
-naśladowanie nie miało na celu tylko i wyłącznie trzymania się wzorów, ale miało te wzory przewyższać: ambitny poeta miał prześcignąć swoich poprzedników i iść o krok dalej; imitacja była współzawodnictwem - „imitatio est aemultatio”
-twórczy charakter renesansowego rozumienia imitacji tym wyraźniej zaznaczał się, gdy ambitni poeci w językach narodowych szukali odpowiedników dla frazeologii mistrzów antyku, którzy wypowiadali się po grecku lub po łacinie.
-renesansowi poeci sztukę imitatio rozumieli nie tylko jako współzawodnictwo z mistrzami, ale także jako bezpośrednie nawiązanie we własnych pracach do dzieł wielkiej Mistrzyni Natury.
Do poetów imitatorów należał między innymi Jan Kochanowski. Szczególnie pod tym względem zasłynęły jego Pieśni. . Poeta nawiązuje w nich do ód Horacego, a plonem tego nawiązania jest tom wierszy- Pieśni księgi dwoje. Niektóre z jego utworów są nawet w całości dosłownym przekładem Carmen, a inne tylko częściową parafrazą. Natomiast praktycznie wszystkie zawierają tematykę i motywy zaczerpnięte z ód rzymskiego poety.
Horacjańskie źródło dwuksięgu Kochanowski manifestacyjnie ujawniał. Na jego początku i końcu umieścił pieśni mające swoje pierwowzory w horacjańskich odach: P. I, 1 - oda III, 24; P. II, 24 - oda II, 20. By źródło było tym wyraźniejsze, między tytułem pierwszego utworu, a jego początkiem umieścił incipit łacińskiego wzorca: Intactis opulentior, zaś do zamknięcia zbioru posłużył się wzorem ody, która także u rzymskiego poety pełniła funkcje epilogu wprawdzie nie w całości, ale księgi drugiej. Jednakże horacjański pierwowzór posiadają nie tylko te pieśni, ale także w księdze I: 3, 6, 9, 11, 14, 16 a w księdze II: 11, 18, 22. W innych natomiast odkryto, motywy zaczerpnięte z różnych ód . Znaleziono również oddziaływania innych poetów starożytnych na Pieśni : Owidiusza (np. P. I, 17), Katulla, Propercjusza i Tybulla (np. P. I 22, 23, 25), jak tez Petrarki.
Niezależnie od tego, czy polski poeta postępował śladem konkretnych utworów Horacego, czy kształtował swoje dzieła z elementów czerpanych z innych ód, czy tez sięgał do różnych starożytnych twórców lub Petrarki, zamiarem jego było stworzyć typ horacjańskiej liryki, przywrócić rzymskiego poetę współczesnym, a samemu wpisać się w tradycje śródziemnomorską
(…)
… o plagiat: przeniesienie dzieła w realia innego języka uznawano za własny i wartościowy autorski „czyn”. Natomiast poeta piszący po łacinie, dbający o własna opinie takich możliwości nie miał. Jego zależność od rzymskiego wzorca musiała się ujawniać bardziej subtelniej, poprzez np. aluzje literacką.
Na przykładzie „Elegii o sobie samym do potomności” Janickiego ukarzę jak wyglądała kategoria imitatio…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)