Jesteśmy w trakcie omawiania psychologii..., no najlepiej byłoby powiedzieć, rosyjskiego obszaru językowego, bo zarówno chodzi tu o rosyjską czyli carską psychologię i tę, która była rozwijana w Związku Radzieckim. Mówiłem Państwu o tym, który najczęściej jest wspominany w różnych międzynarodowych podręcznikach, czyli o Iwanie Pawłowie.
Pawłow, jak Państwo doskonale wiecie, stosował dokładnie tą samą metodę co behawioryści, stąd często w rozdziałach o behawioryzmie jest umieszczany, natomiast cele jego badań były nieco inne. O ile behawioryści bardzo często nie interesowali się ośrodkowym układem nerwowym, procesami neurologicznymi uważając, że wystarczy badanie bodźców i reakcji i tego jak one się ze sobą łączą, choć byli oczywiście nieliczni jak [Laszlej], z okresu międzywojennego, mniej więcej współczesny Pawłowowi, jak z tych ostatnich behawiorystów Donald Hebb, znany Państwu zapewne, którzy z badań, czy pewnych hipotez na temat procesów nerwowych uczynili oś swoich zainteresowań. Ale tzw. klasyczni behawioryści tym się nie interesowali.
Pawłow interesował się..., chciał metodami behawiorystycznymi ustalić to, co się dzieje w ośrodkowym układzie nerwowym. Jego podejście było redukcjonistyczne w dwojakim sensie. Po pierwsze w takim sensie, że uważał, że można będzie w przyszłości, czy powinno się już starać żeby to zrobić, zastąpić psychologię neurofizjologią układu nerwowego, że będzie można jakby zredukować naukę o procesach psychicznych do nauki o ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) i konsekwentnie starał się tak czynić. Państwo zapewne znacie pawłowowską teorię temperamentu, o której tutaj nie będziemy mówić. Było też podejście Pawłowa redukcjonistyczne w nieco innym sensie. Mianowicie, nawet jeżeli założymy, że Pawłow nie jest psychologiem tylko neurofizjologiem, to i tak należałoby go nazwać redukcjonistą dlatego, że uważał, że całą działalność OUN można opisać opierając się na pojęciu łuku odruchowego, a więc takiej najprostszej jednostki składającej się z receptora, dróg wstępujących, jakiegoś przełącznika w OUN i dróg zstępujących i efektorów. Że jednym słowem cała działalność nerwowa składa się z takich łuków odruchowych, czy też cała struktura OUN składa się właśnie z takich prostych jednostek, i że właściwie poznanie działania tych jednostek, jakie one są, jak są połączone, wystarczy do opisanie zarówno psychiki, jak i tego co jest w OUN.
Były też w Związku Radzieckim i one stopniowo zaczęły dochodzić do głosu, takie próby uprawiania psychologii, czy nawet neuropsychologii, które nie były redukcjonistyczne. Drugim takim, no i obecnie coraz częściej wspominanym także poza psychologią badaczem, bo nie był on tylko psychologiem, zaczynał jako psycholog, był
(…)
… układu funkcjonalnego była oparta i do tej pory jest oparta, przynajmniej w pewnych ośrodkach, rehabilitacja osób, które miały ogniskowe uszkodzenia mózgu. Na skutek guza, operacji, jakiejś rany doszło do zaburzenia np. mowy. Z tego powodu, że ktoś miał guza w płacie skroniowym i zaburzona jest jego analiza dźwięków, mowy, a przez to w ogóle jest zaburzone posługiwanie się językiem. Wtedy mu się jak gdyby przywraca ten układ funkcjonalny w taki sposób, że przejmują daną funkcję inne części mózgu, albo sąsiadujące, albo czasem zupełnie nie sąsiadujące, gdy uszkodzenie jest rozległe. Można np. przywrócić temu, kto ma uszkodzony płat skroniowy, rozumienie mowy, wykorzystując analizator wzrokowy i posługiwanie się czytaniem z ust, jak to się mówi popularnie.
Są też przyczyny kulturowe zmienności…
… się i przez jakiś czas współdziałały, wzajemnie się wzmacniały, znaczy mówię o psychologii humanistycznej tego typu.
To ostatecznie doprowadziło do reformy psychiatrii. Najpierw pojawił się taki nurt, który najczęściej jest nazywany antypsychiatrią. Nazwa do pewnego stopnia jest adekwatna, chociaż nie należy rozumieć jej dosłownie. W każdym razie przedstawiciele czy zwolennicy takiego, można powiedzieć…
…, do psychologii humanistycznej. Ja zakładam, że to jest kierunek najbardziej Państwu znany i przez większość najbardziej ulubiony. Ja zresztą jeśli w pytaniach egzaminacyjnych umieszczę jakieś pytania na ten temat, to będą to bardzo elementarne pytania, a natomiast wykład ten będzie miał taki charakter podsumowujący i uzupełniający. To, co ewentualnie może być nowe to pewnie różne informacje dotyczące różnic pomiędzy europejską i amerykańską psychologią humanistyczną i tego, co się dzieje z psychologią humanistyczną współcześnie, co zresztą u Stachowskiego jest dobrze opisane.
W 1957 i 1958 roku zostały zorganizowane w USA dwa zjazdy. To był okres dominacji behawioryzmu. Był okres, w którym się dobrze rozwijała psychoanaliza, ale tylko w pewnych ośrodkach, czy w pewnych obszarach. Te zjazdy amerykańskich…
… mechanizmem takich oddziaływań, a zatem tworzenia wyższych procesów psychicznych, czyli takich jak świadomość, jak zachowania dowolne, jak myślenie krytyczne, że podstawowym mechanizmem to jest interioryzacja i w ogóle używanie znaków. Powiadał Wygotski w trakcie rozwoju psychospołecznego, ludzie uczą się używać znaków. Dzieje się coś, co zostało nazwane w jego psychologii mediacją. Pomiędzy bodziec…
… redukcjonizm pawłowowski, zastanawiając się, co się dzieje w mózgu i jak łączą się jego struktury, odwoływał się do takiego, już sformułowanego przed nim, wielokrotnie przez różnych, pojęcia układu funkcjonalnego. Najpierw o układach funkcjonalnych, które nie koniecznie muszą być związane z mózgiem, ale w ogóle o biologicznych układach funkcjonalnych. Już ta definicja, przyswojona przez Łurię, układu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)