To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dr. Tomasz Miziołek
Światowe rynki towarowe
Wykład I – Historia giełd towarowych
Pierwowzorem dla współczesnych giełd towarowych są zasady handlu ukształtowane w starożytnym Rzymie – obowiązujące wówczas i
doskonalone regulacje prawne, finansowe i instytucjonalne dotyczące m.in. systemu miar i wag, stanowiły punkt odniesienia dla
współczesnych giełd towarowych, które zaczęły postępować kilkanaście wieków później.
W średniowiecznej Europie dominowały dwie formy zorganizowanego handlu towarami, które w ówczesnym kształcie stanowiły relatywnie
wysoko rozwinięte „przedgiełdowe” struktury rynku:
-
Jarmarki – doroczne zgromadzenie kupców
Targi – podobny charakter, różnią się od jarmarków stałą lokalizacją
Na ziemiach polskich miejscem handlu były karczmy.
1. Etapy ewolucji średniowiecznego, przedgiełdowego handlu:
-
Wprowadzenie i upowszechnienie handlu na podstawie próbek towaru, bez okazywania go w całości
Coraz powszechniejsze zawieranie transakcji z udziałem pośredników
Wprowadzenie różnorodnych terminów i form płatności
2. Historia giełd towarowych:
-
Od XIII wieku w Europie trwał rozwój nowoczesnych instytucji handlowych. Wprowadzono kontrakty pisemne i nową organizację
handlu poprzez domy handlowe i bankierskie. Rozliczenie transakcji odbywało się nie tylko w jednym państwie, ale wykroczyło poza
granice. Rachunkowość prowadzono dla podmiotów składających się z wielu spółek i firm. Weszły w życie weksle, zaciągano kredyty,
dokonywano przelewów, wprowadzono prosty sposób ewidencji handlowej.
-
Zjawiska te zrodziły naturalną konieczność organizowania miejsc, gdzie w sposób ciągły odbywała się wymiana handlowa na masową
skalę.
3. Historia giełd towarowych – Europa:
-
Rozwój instytucjonalny giełd pieniężnych i towarowych w Europie nastąpił w XVI w. Najstarsza i pierwsza na świecie giełda
towarowa powstała w 1531r. w Antwerpii; nieco później powstały giełdy w Lyonie, Amsterdamie i Londynie. Towarowe giełdy
europejskie rozwinęły handle pod przyszłe dostawy zboża i mięsa.
-
Wiek XVIII to okres dynamicznego powstawania i rozwoju nowych giełd (Paryż, Berlin, Wiedeń, Nowy Jork), doskonalenia transakcji
giełdowych, stopniowego wzrostu znaczenie giełd francuskich i angielskich kosztem dominujących wcześniej giełd towarowych w
Niderlandach i Niemczech.
-
W 1774r. towarowa giełda paryska została formalnie wydzielona z tamtejszej giełdy kapitałowej.
-
Rewolucja przemysłowa w XIX w. spowodowała wzrost zapotrzebowania w Anglii na metale pochodzące ze złóż w Ameryce
Południowej, Afryce i na Dalekim Wschodzie, co wiązało się z koniecznością zapewnienia ciągłych dostaw z tamtejszych kopalni.
Oznaczało to wzrost ryzyka związanego z opóźnieniem lub brakiem dostaw. Efektem było powołanie w 1876r. spółki London Metal
Exchange, która zainicjowała kontrakty terminowe.
-
Ofertę handlową pozostałych giełd europejskich tworzyły przede wszystkim: produkcja roślinna i hodowla; uzupełnieniem był handel
metalami i tzw. Artykułami kolonialnymi
4. Historia giełd towarowych – Stany Zjednoczone:
-
Pierwsze giełdy towarowe w Stanach Zjednoczonych założono w Nowym Jorku po 1725r. Jedno zlokalizowana przy Wall Street
pośredniczyła m.in. w handlu pszenicą i tytonie, druga – znajdująca się przy Broad Street prowadziła m.in. handel masłem i jajkami.
1
Dr. Tomasz Miziołek
Światowe rynki towarowe
Wykład I – Historia giełd towarowych
-
W 1848r. 82 kupców zajmujących się obrotem zboża założyło stowarzyszenie Chicago Board of Trade (CBOT) które szybko
przekształciło się w giełdę. Szybko zyskała ona na popularności dzięki kontraktom zawieranym na dostawę zboża do magazynów
zlokalizowanych w mieście, w określonych umową terminach, po z góry określonej cenie.
-
Początkowo były to głównie kontrakty typu forward – najwcześniejszy kontrakt tego typu został zawarty 13 marca 1851r. na dostawę
3000 buszli kukurydzy w czerwcu.
-
Gotówkowe kontrakty forward nie były standaryzowane odnośnie jakości i czasu dostawy, a kupcy nie zawsze wypełniali swoje
zobowiązania. W konsekwencji od 1865r. CBOT zaczęła wprowadzać kontrakty terminowe (futures) które miały sformalizować
handel zbożem. Zmianie uległa tylko cena ustalana na giełdzie.
-
Standaryzacja warunków kontraktów i możliwość rekompensaty doprowadziły do szybkiego rozwoju rynków terminowych. Kupcy,
przetwórcy i firmy rolne mogły dzięki temu zminimalizować negatywne skutki związane z trudnymi do przewidzenia zmianami cen
towarów, które planują sprzedać lub kupić.
-
Na rynkach towarowych pojawili się spekulanci, którzy kupując i sprzedając kontrakty terminowe wpływali na wzrost liczny transakcji,
a tym samym na większą płynność tych rynków.
-
W1865r. CBOT uruchomiło system wpłaty wadiów (depozytów) w celu eliminacji zjawiska niewywiązywania się ze zobowiązań
kontraktowych przez kupujących i sprzedających. System ten zobowiązywał handlowców do złożenia depozytu w giełdzie lub u jej
przedstawiciela jako gwarancji do wypełnienia zobowiązań kontraktowych.
Rozwój handlu giełdowego w Stanach Zjednoczonych, w formie zbliżonej do rozwiązań współczesnych był spowodowany przede wszystkim:
-
ekspansją osadnictwa w kierunku Środkowego Zachodu
gwałtownym przyspieszeniem procesu urbanizacji wokół Wielkich Jezior i Wschodniego Wybrzeża
zamówieniami rządowymi związanymi z obsługa armii Stanów Północy w czasie wojny secesyjnej
5. Historia giełd towarowych – Japonia:
-
Pierwowzorem dla giełd europejskich i amerykańskich były giełdy japońskie. Zasady handlu terminowego zostały ukształtowane tam
znacznie wcześniej – już na przełomie XVII – XVIII w. Rozwój terminowego handlu giełdowego był tam wynikiem poszukiwań przez
urzędników cesarskich sposobów zapewnienia stabilnego dopływu gotówki niezależnie od terminu zbiorów płodów rolnych.
-
Do 1898r. powstało w Japonii 128 giełd towarowych. Większość z nich była wyspecjalizowana w handlu ryżem, wiele z nich
oferowało też sól, owoce morza, herbatę, cukier, tekstylia i jedwab. Rząd obawiając się chaosu na rynku zredukował liczbę giełd do
kilku na początku XX w.
Transakcje giełdowe na rynku japońskim charakteryzowały się niezwykłym poziomem zdyscyplinowania. W handlu ryżem obowiązywało 16
bezwzględnie respektowanych zasad, w tym m.in:
-
ograniczenie ważności transakcji do 4 miesięcy
standaryzacja transakcji
rozliczanie transakcji przez instytucje zbliżone do współczesnych izb rozliczeniowych
precyzyjne regulacje dotyczące kredytowania kontraktów
funkcjonowanie komicji arbitrażowej
2
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)