in. zagadnienia takie jak: monarchizm starożytnego wschodu, sofiści, zasady demokracji ateńskiej, krytyka demokracji, szkoły hellenistyczne, epikurejczycy, stoicyzm, chrześcijaństwo, imperializm w Bizancjum, monarchomachowie, kontrreformacja, absolutyzm oświecony, konserwatyzm.
Monarchizm starożytnego Wschodu
- hierarchizacja społeczeństwa
- odwoływanie się do wartości sakralnych
nierówność gatunku ludzkiego → ludzie z natury nierówni; podział społeczeństwa jest odwieczny, dany przez bogów na zawsze; sprzeciwianie się podziałowi to sprzeciw wobec bogów i kara w postaci gniewu bożego, który znajduje swoje odbicie w karach nakładanych przez władcę;
boskość władzy państwowej i boskość samego władcy (jest albo bogiem, albo jego synem lub sprawuje władzę w łączności z bogami); czuwa nad dostatkiem ludu, chroni przed krzywdą; jest najwyższym kapłanem, wszechwiedzącym i nieomylnym;
boski charakter mają również normy prawne; monarcha jest źródłem prawa (kiedy go tworzy, ale także gdy otrzymuje je od bogów); orzeka o tym co sprawiedliwe i niesprawiedliwe; prawo jest niezmienne i odwieczne; gwałcenie prawa = naruszenie woli bogów;
państwo jest wspólnotą wszystkich: monarchy, elit, najbogatszych i najbiedniejszych, zaś imperium jest własnością monarchy; interes monarchy jest identyczny z interesem wszystkich.
Homer
ustrój monarchiczny;
władza sprawowana z woli boga Zeusa; wszyscy muszą być mu posłuszni; król to naczelny wódz i gwarant sprawiedliwości; władza jest dziedziczna; król nie rządzi sam, ale za radą otoczenia lub wojska;
w rzeczywistości państwo jest arystokratyczne, a monarcha jest pierwszym wśród równych; przeciwnik demokracji.
Sofiści - Protagoras (Gorgiasz z Leontinoj, Hippiasz z Elidy, Trazymach z Chalkedonu, Antyfon, Prodikos)
zwolennik relatywizmu: „człowiek jest miarą wszechrzeczy: tych, które są, że są, i tych, których nie ma, że nie ma” (szacunek dla prawa i instytucji społecznych);
to ludzie, a nie natura, decydują o biegu rzeczy;
ludzie żyli kiedyś w izolacji, ale niedogodności życia zmusiły do połączenia się w hordy, które powołały do życia państwo; państwo powstało więc z woli ludu, ma mu służyć, ale służyć większości, która powołała do istnienia to państwo → demokracja jako ustrój najbardziej naturalny;
przestrzeganie praw natury jest cnotą; ich łamanie przynosi gorsze skutki niż łamanie ustaw.
Gorgiasz
pluralizm moralności: postępowanie zależne od konkretnych okoliczności.
Zasady demokracji Ateńskiej
twórca → Perykles (V p.n.e.), spisane przez Tukidydesa;
filarem demokracji jest wolność → w granicach prawa można robić i mówić to, co się chce; szczególne znaczenie ma wolność słowa → na zgromadzeniach można zabierać głos, za treść wystąpienia nie można karać;
dobrodziejstwa demokracji nie obejmowały kobiet i ludzi niemoralnych;
drugi filar demokracji → równość praw (insomia) → równość głosu i udziału we władzy, równość traktowania przed sądem, na agorze (ważniejsze ą cnoty niż urodzenie); aby gwarantować równy dostęp do urzędów kandydaci byli losowani;
(…)
… cywilizacyjna pozostawiona po Rzymie;
średniowieczni władcy wskrzesicielami Cesarstwa Rzymskiego;
światowe imperium niemieckie odziedziczone po Frankach lub Bizancjum.
Fryderyk II Roger w sporze z Innocentym III przejął justyniańską zasadę - monarcha-jedyne źródło sprawiedliwości, twórca prawa, któremu sam nie podlega; lud w całości i nieodwołalnie przelewa władzę na monarchę; monarcha panem ciała i duszy…
… i teologiczne, mogą być równocześnie prawdziwe (obranie dociekań rozumowych, nie odtrącając dogmatów religijnych);
niezależność państwa od Kościoła, autonomia filozofii politycznej w stosunku do teologii;
naturalizm i antyindywidualizm wzmocnieniem dla idei jedności politycznej i narodowej;
pod wpływem awerroistów Alighieri i Marsyliusz z Padwy (teza o suwerenności ludu od awerroistów);
odpowiedzią Kościoła…
… filozofii - nauki o zadaniach doczesnych;
zasady wiary chrześcijańskiej tylko w Piśmie Świętym (jak Ockham).
Marsyliusz z Padwy XIII - XIV; „Obrońca pokoju”; idea suwerenności ludu
pod wpływem Arystotelesa i awerroistów (sceptycyzm i radykalizm w sprawach wiary) (antyindywidualizm - interes jednostek nie może być sprzeczny z interesem zbiorowości);
najdoskonalszą zbiorowością jest państwo - płód woli ludzi…
… państw autorytarnych i totalitarnych.
Bodin XVI; „Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej”; doktryna suwerenności władzy państwowej
punktem wyjścia badania jest doświadczenie (a nie Biblia);
„państwo to sprawiedliwy rząd nad wieloma rodzinami i nad tym, co jest dla nich wspólne, z władzą suwerenną na czele”;
miano państwa przysługuje rządowi, który reprezentuje prawa natury i prawa boże; cechą każdego państwa…
… grzechu pierworodnego człowiek stał się niewolnikiem diabła i nic nie może uczynić go dobrym; chciał powrotu do pierwotnego chrześcijaństwa - odrzucał papieża, księży, innych pośredników; tylko wykładnia Pisma Świętego dokonana przez Lutra jest zgodna z nauką Boga; autorytet Kościoła zastąpił autorytetem własnej osoby;
Kościół - niewidzialny związek wiernych (od św. Augustyna); członkami Kościoła…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)