HISTORIA DOKTRYN POLITYCZNO - PRAWNYCH Od Protagorasa do Petrażyckiego Powstanie państwa wg Protagorasa. Pierwotnie Protagoras uważał, że ludzie żyli w stanie natury, w izolacji. Siły natury (kataklizmy, burze, powodzie, pożary i in.) zmusiły ludzi do gromadzenia się i tak powstało państwo. Protagoras doszedł do wniosku, że człowiek jest istotą aspołeczną, ponieważ wszelkie powstałe państwa rozpadały się prędzej czy później. Zeus wszczepił ludziom instynkt społeczny i wtedy państwo stało się trwałe.
Zasada homo menzura i civitas menzura w poglądach Protagorasa. Zasada homo menzura , czyli „człowiek jest miarą wszystkich rzeczy, istniejących, że istnieją i nieistniejących, że nie istnieją.” Wg tej zasady wszystko jest względne, nie istnieją prawdy uniwersalne. Wszystko zależy od punktu widzenia człowieka. Jest to pogląd relatywistyczny. Z czasem ludzie „umówili się”, co jest dobre a co złe (geneza prawa pozytywnego). Tak powstała zasada civitas menzura , czyli „człowiek jest miarą wszystkich rzeczy” To prawo (ustanowione przez człowieka) mówi nam, co jest dobre a co złe. Prawo ma zapewniać prawidłowe funkcjonowanie państwa.
Cel prawa i krytyka prawa w poglądach Protagorasa. Zasadniczym celem prawa jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania państwa. Protagoras głosił dualizm prawa. Wg niego istnieje prawo natury i prawo państwowe. Przestrzeganie prawa państwowego jest cnotą m.in., dlatego że państwo jest wspólnotą ludzi. Twierdził jednak, że prawa państwa są kruche, zmienne, nie zawsze sprawiedliwe, dlatego lepiej przestrzegać prawa natury. Naruszenie prawa natury godzi w prawdę.
Powstanie państwa wg Trazymacha. Państwo stworzyli ludzie silni dążąc do większego podporządkowania słabszych. Silni utworzyli prawo pozytywne, które dawało im jeszcze większą władzę nad słabszymi niż prawo natury. Sami pozostawali ponad prawem.
Powstanie państwa wg Kaliklesa. Państwo utworzyli ludzie słabi będący prześladowanymi przez silnych w stanie natury. Utworzyli oni prawo pozytywne, które miało ich chronić i zapewniać bezpieczeństwo. Prawo skierowane było do wszystkich obywateli. Co to jest stan natury? Okres w dziejach ludzkości, który występował przed powstaniem państwa (pierwotnie). Był przesycony agresją. Podczas jego trwania nie było organizacji życia społecznego (państwowości) ani prawa pozytywnego. Arystoteles odrzucał jego istnienie. Sofiści w tym Protagoras uznawali jego istnienie.
Czy teoria stanu natury łączy się w sposób konieczny z teorią prawa natury? Otóż nie. Przyjęcie istnienia stanu natury nie oznacza przyjęcia istnienia prawa natury i odwrotnie. Arystoteles twierdził, że nie istnieje stan natury, ale istnieje prawo natury (dobro czynić, zła unikać). Protagoras natomiast sądził, że istnieje stan natury i prawo natury.
(…)
… do prawa pozytywnego. Źródłem prawa natury jest natura człowieka. Poznać je można jedynie przez rozumowe spojrzenie na społeczną naturę człowieka. Cechą społecznej natury człowieka jest popęd do łączenia się w pary z innymi ludźmi w celu wspólnego życia w zgodzie. Istnieją cztery zasady prawa natury: - Poszanowanie cudzej własności - Obowiązek wynagrodzenia szkody - Pacta sunt servanda (Umów należy…
… się w sposób konieczny z teorią prawa natury?
Otóż nie. Przyjęcie istnienia stanu natury nie oznacza przyjęcia istnienia prawa natury i odwrotnie. Arystoteles twierdził, że nie istnieje stan natury, ale istnieje prawo natury (dobro czynić, zła unikać). Protagoras natomiast sądził, że istnieje stan natury i prawo natury. Intelektualizm etyczny w poglądach Sokratesa.
Pogląd filozoficzny głoszący, iż złe postępowanie…
…. Taki ustrój wg Sokratesa będzie dobry i sprawiedliwy, ponieważ zgodnie z intelektualizmem etycznym, osoby posiadający wiedzę o dobru, czyli mędrcy - filozofowie, nie mogą czynić źle. Pozostali powinni się podporządkować ich woli. Umowny stosunek państwa/prawa do obywateli wg Sokratesa.
Stosunek ten można wyrazić w zasadzie w jednej sentencji „do et des”, czyli „daję abyś dał” Państwo/prawo daje ochronę…
… stosunkiem obywatela do państwa. Innym powodem poddania się wyrokowi śmierci była wiara w słuszności swoich poglądów i szacunek do nich.
Idealizm obiektywny jako podstawa teorii doskonałego państwa. Platon zaobserwował, że nie istnieje idealny ustrój, ponieważ każdy system w końcu zamienia się w tyranie. Platon poszukiwał rozwiązania tego problemu i tak powstał idealizm obiektywny. Świat, który nas otacza…
… państwa. Jedynie chłopi mają prawo do życia prywatnego. Filozofowie i wojownicy żyją tylko życiem publicznym. Nie mogą zakładać rodzin, gromadzić majątku.
Dlaczego w Państwie idealnym powinni rządzić filozofowie?
Pogląd ten wiąże się bezpośrednio z idealizmem obiektywnym, który głosi, iż świat nas otaczający to jedynie odbicie idealnego świata niematerialnego. Zwykły człowiek nie może go poznać. Jedynie…
… w tym przypadku występuje w znaczeniu moralności autonomiczne. Kant obrazujący tą zależność na przykładzie dłużnika. Jeśli dłużnik odda pieniądze swojemu wierzycielowi, ponieważ będzie obawiał się procesu i zasądzenia odsetek czyni legalnie, ale nie moralnie. Jeśli natomiast odda dług z poczucia obowiązku, (bo tak trzeba postąpić) to jest moralny. Wiąże się to bezpośrednio z imperatywem kategorycznym (Postępuj wg takiej reguły, aby mogła się ona stać regułą powszechną) Prawo ma zabezpieczać wolności, ale nie może ingerować w moralność, która jest wewnętrzna.
Imperatyw kategoryczny Kanta.
„Postępuj tylko wg takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, aby stała się ona prawem powszechnym” to kwintesencja imperatywu kategorycznego. Moralnym jest tylko takie zachowania, które można by było uznać…
… pomiędzy dobrem a złem. Można teoretycznie przypisać państwu bożemu ludzi dobrych a ziemskiemu złych. Na zbawienie i bliskość z bogiem mogą liczyć jedynie wybrani przez Boga (tzw. zasada predestynacji). Teoria Św. Augustyna legła u podstaw dzisiejszej doktryny chrześcijaństwa. Istnienia nieba i piekła.
Teoria prawa natury w ujęciu Św. Tomasza z Akwinu. Św. Tomasz utożsamiał prawo natury z najwyższą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)