To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ŚREDNIOWIECZE
Średniowiecze- epoko historyczna obejmująca okres między starożytnością a renesansem. Granice
czasowe nie są ściśle ustalone. Za początek epoki umownie uznaje się rok 476- obalenia Romulusa
Augustusa, upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
Przyczyny upadku imperium romanum:
• Najazdy barbarzyńców w IV i Vw. (wędrówki ludów)
• Rozpad cesarstwa rzymskiego na część zachodnią i wschodnią
• Upadek civitates (miast rzymskich, więzi łączących miasta ze stolicą – Rzymem)
• Inflacja (psucie pieniądza przez cesarzy)
• Kryzys celu (wyczerpywała się idea uniwersalna i powstawały państwa narodowe, co jest
jednym z elementów dorobku średniowiecza
Najważniejsze informacje dot. Państwa Franków:
• Pod koniec V w. król Chlodwig zjednoczył plamiona Franków, jego państwo zajmowało
obszary dawnego cesarstwa zachodniorzymskiego
• Religia od 496r. – chrześcijaństwo
• Ustrój: monarchia, państwo patrymonialne (władca uznawany za właściciela całej ziemi –
ojcowizny). Państwo podzielone na hrabstwa (hrabiowie) oraz marchie (margrabiowie – w
okręgach nadgranicznych). Zastępcą króla w sprawach sądownictwa był palatyn.
• Renesans karoliński – okres panowania Karola Wielkiego (768-814) – restauracja cesarstwa
rzymskiego (800r.), rozkwit kultury i sztuki, reform pisma i języka łacińskiego, budowa
wspaniałej rezydencji w Akwizgranie.
• Traktat w Verdun: podział państwa Karola Wielkiego na trzy części przez jego wnuków w
843r. Lotar – tytuł cesarski , Włochy, Lotaryngia, Burgundia, Fryzja; Karol Łysy – państwo
zachodniofrankijskie (Francja); Ludwik Niemiecki- państwo wschodniofrankijskie
(Niemcy)
Feudalizm (feudum- lenno) – z terminem tym wiąże się różnorodna treść. Można w niej
rozgraniczyć dwa główne pojęcia:
1. „feudalizm” oznacza system wasalno-lenny (pojęcie węższe, najbardziej trafnie
odpowiadające pierwotnemu znaczeniu). W czasach monarchii frankijskiej człowiek wolny,
pozbawiony środków do życia poddawał się pod opiekę, czyli komendował, osobie bogatej i
potężnej. Komendującego nazywano wasalem; a tego który komendację przyjmował –
seniorem.
2. „feudalizm” oznacza typ społeczeństwa, w którym system wasalno-lenny odgrywał
zasadniczą rolę w utrzymaniu porządku społeczno-politycznego po upadku Imperium
Romanum (pojęcie szersze)
System lenny:
• Był to związek osobisty pomiędzy wolnymi ludźmi: panem (seniorem) a lennikiem
(wasalem)
• Zobowiązania umacniano przysięgą (choć nie zawsze towarzyszył jej hołd)
• Głównym obowiązkiem wasala była służba wojskowa (konnica) i służenie radą. W pełnym i
późnym średniowieczu zawsze otrzymywał on lenno.
Piramida feudalna (drabina feudalna):
Władztwo gruntowe:
Społeczeństwo średniowieczne to głównie ludzie rolni (charakter agrarny), żyjący z rolnictwa,
większość żyła na wsi. A dla wielu ludzi z miasta ważnym źródłem dochodów była uprawa roli i
hodowla. Stąd tak: wielkie znaczenie miało władztwo gruntowe, występujące niemal powszechnie
w średniowiecznej Europie.
Istota władztwa gruntowego polegała na tym, że właściciel ziemi
(…)
… wypowiedzenia posłuszeństwa królowi (rokosz), utrzymywały również wszystkie
dotychczasowe urzędy.
Prawa kardynalne - podstawowe zasady ustrojowe Rzeczypospolitej szlacheckiej uchwalone
przez sejm 1768 pod naciskiem Rosji. Były to: wolna elekcja, liberum veto, prawo do
wypowiedzenia posłuszeństwa królowi, wyłączne prawo szlachty do piastowania urzędów,
wyłączność szlachty do posiadania dóbr ziemskich…
…
Rezydencjalne Jego Królewskiej Mości”, Zygmunt III Waza, siedziba sejmu, ale sejmy
koronacyjne nadal odbywały się w Krakowie
Ustrój polityczny:
• Monarchia elekcyjna
• Monarchia parlamentarna (zob. poniżej sejmy dawnej Rzeczypospolitej)
• Monarchia federacyjna
• Monarchia stanowa
• Demokracja szlachecka – po konstytucji nihil novi z 1505r.; naród szlachecki (10%),
następnie rządy oligarchii magnackiej (od 2 poł. XVII do XVIII w.)
Sejm dawnej Rzeczypospolitej:
• Sejm walny – trzy stany sejmujące: król, senat, sejm, proces ucierania się ustaw
• Sejm konwokacyjny – sejm podczas bezkrólewia, nie mógł zmieniać praw kardynalnych
• Sejm elekcyjny – zwoływany dla wyboru króla. Obradował na Woli pod Warszawą (pole
elekcyjne), głosować mógł każdy szlachcic (elekcja viritim). Wyniki ogłaszał interrex
prymas Polski, arcybiskup gnieźnieński
• Sejm koronacyjny – był to sejm, poprzedzający koronację elekta. Na sejmie tym król-elekt
dopełniał wszystkich formalności przygotowujących jego koronacją. Zaprzysięgał on
artykuły henrykowskie i pacta conventa
• Sejmiki ziemskie, sejmiki przedsejmowe i zjazdy szlacheckie – zjazdy całej szlachty z
terenu danej ziemi bądź województwa. Sejmik uchwalał lokalne podatki i tworzył sąd…
… i pacta conventa zespoliły się w jedną całość. Każdy król elekt zobowiązany
był zaprzysiąc pacta conventa jako warunek objęcia tronu.
Pacta conventa osłabiały stanowisko króla w państwie, ich głównym celem była jednakże ochrona
Rzeczypospolitej przed wykorzystywaniem jej sił w interesach dynastycznych wybieralnych
monarchów. W 1768 pacta conventa weszły w skład uchwalonych przez sejm praw kardynalnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)