To tylko jedna z 10 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HISTORIA ADMINISTRACJI
GRECKIE POLIS
Ponad tysiąc polis; największe: Ateny, Sparta.
Wspólne dla polis:
język
kultura
religia (mity)
literatura
kanon piękna
Polis (państwo-miasto) - wspólnota polityczna i religijna obywateli.
Symbolem suwerenności polis było m.in. bicie wspólnych monet, każda polis miała armię, w której
walczyli obywatele.
Typowe państwo greckie zajmowało dolinę w górach. O polis Grecy mówili, że są obywatelami
wspólnymi. Nie dążyli do usunięcia materialnej nierówności, nie wykazywali skłonności
egalitaryzmu. Cechą polis są równoczesne istnienie wspólnoty i ostre konflikty wewnętrzne.
Praca - powszechna była aspiracja do tego, aby uwolnić się od konieczności pracy: przykrego,
długiego wysiłku, którego celem są dobra materialne. Chciano cały czas poświęcić na wojnę,
polowania, sport i politykę.
Tylko w Sparcie zrealizowano ten model spędzania czasu w odniesieniu do wszystkich obywateli,
gdzie indziej pozostawały te pragnienia w stanie ideologii. Pracowano od świąt do świąt, nie było
pojęcia 7 dni (wolnej niedzieli).
INSTYTUCJE W POLIS
ORGAN
KANDYDACI
UPRAWNIENIA
Zgromadzenie Ludowe
Dorośli obywatele, mężczyźni, bez względu na stan społeczny
wybór przedstawicieli do fyl
podejmowanie ważnych decyzji
Rada Pięciuset
Po 50 obywateli z każdej fyli
sądownictwo
rozstrzyganie spraw (np. skarg)
kontrola urzędników
Areopag
Archonci po zakończeniu kadencji
kontrola organów państw
procesy o zabójstwo
Archonci
Najbogatsi; wybierani przez Zgromadzenie Ludowe; liczna: 10
jeden był dowódcą armii
Strategowie
Dowódcy oddziałów wystawieni z każdej fyli
Cechy wspólne ustroju polis:
• równość obywateli wobec prawa („prawo jest królem”)
• reprezentatywność (liczne grona bezpośrednio uczestniczących w rządzeniu)
• kolegialność (nie kompetencje lecz uczestniczenie, doświadczenie w rządzeniu było
podstawowym wyznacznikiem jakości życia politycznego polis)
• kompromisowość
Jeżeli zabrakło woli do kompromisu, wtedy wybuchała wojna domowa.
Formy ustrojowe polis:
Oligarchia (władza nielicznych) -
(…)
…. Zaprzysięgał on artykuły henrykowskie i pacta conventa
Sejmiki ziemskie, sejmiki przedsejmowe i zjazdy szlacheckie - zjazdy całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa. Sejmik uchwalał lokalne podatki i tworzył sąd sejmikowy. Od połowy XV w. sejmiki zaczęły wysyłać swych przedstawicieli- posłów- na sejm walny wraz z instrukcjami (uprawnieniami mniejszymi albo większymi). Najczęściej odbywały się w kościołach. Zwoływali królowie.
Artykuły henrykowskie -najważniejsze zasady ustrojowe Rzeczypospolitej, spisane w formie 21 artykułów przez szlachtę zebraną, podczas bezkrólewia 1573, w Kamieniu pod Warszawą. W odróżnieniu od pacta conventa, zawierających osobiste zobowiązania elekta, artykuły henrykowskie stanowiły rodzaj stałej ustawy zasadniczej zaprzysięganej przez wszystkich nowo wstępujących na tron…
… (państwo unitarne)
Terytorium:
O obszarze ok. 1 mln2, jedno z największych państw ówczesnej Europy
Podzielony na części: Korona Królestwa Litewskiego i Wielkie Księstwo Litewskie
Lenna Korony i Wielkiego Ks. Litewskiego, wspólne lenno- Inflanty
Od 1569r. unia realna między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim (wcześniej była unia personalna)
Podział administracyjny - na państwo składały się:
3 prowincje: wielkopolska, Małopolska i Wielkie Księstwo Litewskie. Dodatkowo Rzeczpospolita podzielona była na województwa zarządzane przez wojewodów. Ich liczba wahała się od 33 do 35. Województwa dzieliły się na mniejsze jednostki administracyjne - starostwa. Władzę w nich sprawowali starostowie, natomiast zarząd miast pozostawał w gestii kasztelanów, następnie burgrabiów
Ludność: kraj zamieszkiwało od 8…
… parlamentarna (zob. poniżej sejmy dawnej Rzeczypospolitej)
Monarchia federacyjna
Monarchia stanowa
Demokracja szlachecka - po konstytucji nihil novi z 1505r.; naród szlachecki (10%), następnie rządy oligarchii magnackiej (od 2 poł. XVII do XVIII w.)
Sejm dawnej Rzeczypospolitej:
Sejm walny - trzy stany sejmujące: król, senat, sejm, proces ucierania się ustaw
Sejm konwokacyjny - sejm podczas bezkrólewia…
… przez sejm 1768 pod naciskiem Rosji. Były to: wolna elekcja, liberum veto, prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa królowi, wyłączne prawo szlachty do piastowania urzędów, wyłączność szlachty do posiadania dóbr ziemskich, poddaństwo osobiste, gruntowe i sądowe chłopów (z wyjątkiem karania śmiercią przez pana), nietykalność osobista i majątkowa szlachcica, unia z Litwą i przywileje Prus Królewskich. Zasady…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)