*** Habermas Jurgen Habermas urodził się w roku 1929 w Niemczech był filozofem, socjologiem, publicystą politycznym, dużo studiował, mi. pracował jako dziennikarz, doktoryzował się, habilitował a później piastował stanowisko profesora nadzwyczajnego na Wydziale Filozofii Uniwersytetu w Heidelbergu. Jak każdy staruszek w końcu przeszedł na emeryturę. Otrzymał wiele znaczących wyróżnień i tytułów. Jurgen Habermas był uznany pod koniec lat 60 za najmłodszego przedstawiciela teorii krytycznej, a współcześnie za najbardziej znanego… Opublikował "Teorię działania komunikacyjnego" (1981).
Widział nowoczesne społeczeństwo demokratyczne jako instytucje, w której nie da się przeforsować decyzji powołując się na tradycje, światopogląd ani stosując prawo silniejszego. Do decyzji dochodzi się jedynie przez publiczny dyskurs (o tym powiemy troszkę później).
*** RACJONALNOSĆ Ważnym pojęciem dla krytycznej analizy społeczeństwa była racjonalność.. Racjonalność komunikacyjna - wzorcowa sytuacja komunikacji pomiędzy podmiotami, gdzie dyskurs jest wolny zarówno od oddziaływań zewnętrznych, jak i od ograniczeń wynikających z samej struktury komunikacji językowej. Podmioty prowadzące dyskurs w takich warunkach łatwiej dochodzą do racjonalnych działań społecznych.
Racjonalność instrumentalna - człowiek wybiera sobie cele i dobiera do ich zrealizowania odpowiednie środki. *** Ogólne założenia:
świat życia - świat codzienny, przeżywany, - pochodzi od Husserla, - pojecie związane z fenomenologią (nauką o zjawiskach) - w świecie życia odnajdujemy trzy podstawowe typy działań : teleologiczne, normatywne i dramaturgiczne system: - zależność świata życia od dążących do samodzielności instytucji determinujących codzienność oraz zależność od stosunków wymiany
*** Habermas stworzył podstawy teorii kompetencji komunikatywnej. -kompetencja komunikacyjna - umiejętność posługiwania sie językiem odpowiednio do sytuacji społ. i cech odbiorcy - kompetencja lingwistyczna - - umiejętność zastosowania w praktyce zasad i norm danego języka (np.: ortoepicznych, fonologicznych, morfologicznych, gramatycznych, semantycznych i ortograficznych).
- wg Habermasa zachowanie kompetencji warunkuje komunikację zrozumiała i przejrzystą
*** Podział na prawdę przekazu, prawdziwość wypowiedzi i prawidłowość działań:
- przekazy mogą być prawdziwe lub nieprawdziwe - odrzucał tradycyjne kryterium prawdy (zgodność wypowiedzi z rzeczywistością) - uważał, że jest niezadawalająca, ponieważ rzeczywistość uznawana za prawdziwą musiałaby zostać odzwierciedlona w wypowiedziach. więc uznał, że wypowiedź jest prawdziwa gdy może zostać potencjalnie zaakceptowana przez wszystkie inne kompetentne osoby ją oceniające,
(…)
….
- zajmuje się związkami pomiędzy aktami mowy - czyli bada funkcjonowanie języka oraz cele jakie mówiący chce osiągnąć przez użycie określonych wyrazów i wyrażeń, - jej zadaniem jest znalezienie uniwersalnych warunków potencjalnego porozumienia miedzy ludźmi, - "nasze działanie zawsze zakłada zrozumienie innych osób" - Wilhelm Dilthey, - obydwaj rozmówcy mają intencję wzajemnego zrozumienia - istnieje…
… dyskursie jesteśmy zmuszeni zakładać idealna sytuację porozumiewania się językowego". Sytuacja ta zaś zakłada, że obie strony są gotowe do porozumienia.
Habermas opisuje 4 warunki idealnej sytuacji porozumiewania się językowego:
1. Wszyscy uczestnicy dyskursu muszą mieć takie same szanse stosowania aktów mowy
2. Wszyscy uczestnicy dyskursu muszą mieć takie same szanse wysuwania interpretacji, stwierdzeń, wyjaśnień, usprawiedliwień i problematyzowania itp
3. Do dyskursu dopuszczani są jedynie mówcy, którzy mają równe szanse stosowania reprezentatywnych aktów mowy (wyrażanie swojego nastawienia, swych uczuć i życzeń ) 4. Do dyskursu dopuszczani są jedynie mówcy, którzy mają równe szanse stosowania regulatywnych aktów mowy (rozkazywanie, sprzeciwianie się, pozwalanie i zabranianie, udzielanie obietnic…
…) - uważał, że jest niezadawalająca, ponieważ rzeczywistość uznawana za prawdziwą musiałaby zostać odzwierciedlona w wypowiedziach. więc uznał, że wypowiedź jest prawdziwa gdy może zostać potencjalnie zaakceptowana przez wszystkie inne kompetentne osoby ją oceniające, - zbliżył się do kryterium prawdy wprowadzonego przez pragmatyzm. ***** Habermas rozróżnił działanie komunikacyjne i dyskurs. Pierwsze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)