GEOLOGICZNA DZIAŁALNOŚĆ MORZA Działalność morza obejmuje: - erozję morską
- działalność akumulacyjną morza
Erozja morska: falowanie (falowanie wiatrowe)
przypływy i odpływy morza (ruch wywołany przyciąganiem Księżyca i Słońca)
prądy oceaniczne
prądy konwekcyjne
Erozja morska atakuje przede wszystkim brzeg morza i dno w pobliżu brzegu. W pewnych warunkach erozja może być wykonana w innych miejscach oddalonych od brzegu (erozja podmorska). Erozja podmorska zachodzi na stokach oceanicznych (kiedy na stokach oceanicznych materiał gromadzony na nim spada w dół na skutek przeciążenia; zsuwający się materiał powoduje działanie erozyjne). Erozja jest intensywniejsza na cyplach wysuniętych głęboko w morze, a łagodniejsza w zatokach. Woda morska oddziaływuje chemicznie (korodująco). Skuteczność erozji morskiej zależy od czynników lądowych tj.: ukształtowanie brzegów (pionowe i poziome)
budowa geologiczna
RUCH FALOWY: Fala morska - odkształcenie powierzchni wody w formie ruchu oscylującego, widocznego jako jej podnoszenie się i opadanie. Morska fala spowodowana jest ciśnieniem wiatru na powierzchni wody, a wielkość fali jest proporcjonalna do prędkości wiatru. Czasami fale morskie są powodowane przez podmorskie trzęsienia ziemi (tsunami). Fale charakteryzują się wysokością, długością, okresem (czas potrzebny do przebycia jednej długości). Są ważnym czynnikiem rzeźbotwórczym kształtującym brzeg morski, powodując zarówno abrazję i erozję, jak i osadzanie. Rodzaje fal morskich: 1) fale powierzchniowe, dzielące się ze względu na siłę, która je wywołuje na: wiatrowe (wymuszone), pływowe (związane z przyciąganiem Księżyca i Słońca), baryczne ( sejsze ), sejsmiczne ( tsunami ), okrętowe (za płynącymi statkami); 2) fale wewnętrzne, wewnątrz masy wód oceanów lub mórz, na powierzchni różniącej się gęstością (temperaturą, zasoleniem), np. martwa woda;
Fale morskie mogą mieć różną wysokość, od drobnych zmarszczek (tzw. fale kapilarne), poprzez fale grawitacyjne, przy prędkościach wiatru ok. 6-7 m/s pojawia się piana na grzbietach fal, a podczas wiatrów sztormowych (przy wietrze ponad 20 m/s) powstają fale o wysokości ok. 7-15 m. Fale morskie przy zbliżaniu się do wybrzeży lub płytszych miejsc ulegają deformacji (łamanie się fali, zjawisko przyboju), a ich długość zmniejsza się. Abrazja, proces będący jednym z gł. czynników erozji , polegający na ścieraniu podłoża skalnego przez luźny materiał skalny przemieszczany przez prądy rzeczne i morskie, falowanie wód, przypływy i odpływy morskie, lodowce i wiatry, także na wzajemnym ścieraniu materiału skalnego, wskutek czego ulega on rozdrobnieniu i obtoczeniu. Przy wysokim brzegu morza abrazja prowadzi do powstania podciętego urwiska brzegowego, tzw.
(…)
… głazy
bariery (mierzeje), które powstają na skutek odkładania się materiału akumulacyjnego. Powstają też wtedy jeziora przybrzeżne (zazwyczaj płytkie) przeważnie na niewyrównanym wybrzeżu. Rodzaje osadów morskich:
osady litoralne - w strefie litoralnej są najkorzystniejsze warunki do życia. W niej powstają wszystkie w/w formy akumulacji morskiej. Rozciąga się wzdłuż wybrzeży kontynentów wokół wysp i archipelagów. Większość zwierząt tej strefy prowadzi życie osiadłe, żyjąc na dnie morskim. Zwierzęta tej strefy biernie unoszone przez prądy i fale to plankton. Te poruszające się aktywnie - nekton.
osady nerytyczne (do 200m głębokości) - mniejszy udział materiału pochodzącego z lądu. Na dnie szelfowych mórz rozwija się bujne życie organiczne, gdzie powstają różnego rodzaju rafy (koralowe, litotamniowe - zbudowane z glonów, mszywiołowe - zbudowane z mszywiołów). Rafa - podwodna budowla morska utworzona przez osiadłe, głównie kolonijne organizmy morskie, które potrafią się przeciwstawić prądom i falowaniom.
Atol - płaska wyspa koralowa w kształcie pierścienia, zamykająca lagunę, zwykle w kilku miejscach poprzerywana kanałami łączącymi lagunę z otwartym morzem, charakterystyczna dla mórz międzyzwrotnikowych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)