Geologiczna działalność morza - Pływy

GEOLOGICZNA DZIAŁALNOŚĆ MORZA Geologiczna działalność morza ma zarówno charakter niszczący – erozyjny jak i twórczy. Erozja  przejawia się przede wszystkim oddziaływaniem na brzeg i dno w pobliżu brzegu. Jej przyczyną jest ruch  wody morskiej. Są to: •  pływy  – wywołane przyciąganiem Słońca i Księżyca •  falowanie  – związane głównie z oddziaływaniem wiatru (uderzenia wiatru o powierzchnię wody) •  prądy morskie  – wywołane wiatrami stałymi oraz różnicami właściwości fizycznych i chemicznych wód morskich. Pływy  to okresowe wahania poziomu morza, które powstają w wyniku przyciągania Ziemi przez Księżyc i w  mniejszym stopniu przez Słońce. Największe pływy obserwujemy w czasie nowiu i pełni Księżyca, gdy Ziemia,  Księżyc i Słońce znajdują się na jednej linii. Na linii łączącej Ziemię z Księżycem powstaje przypływ, zaś na linii  prostopadłej odpływ. W wyniku ruchu obrotowego w ciągu doby mamy dwukrotnie przypływ i dwukrotnie odpływ. Największe pływy obserwujemy w czasie nowiu i pełni. Pływy syzygijne  powstają gdy Księżyc   i Słońce ułożone są w   jednej linii względem   Ziemi. Pływy kwadraturowe (kwadrowe)  w sytuacji gdy Księżyc   jest w pierwszej lub   ostatniej kwadrze. Wielkość tego zjawiska zależy od szerokości geograficznej i pory roku, a także głębokości zbiornika, jego  wielkości i rozczłonkowania linii brzegowej. Na otwartych wodach oceanów amplituda pływów nie przekracza 1  m. Na Bałtyku 2 cm, w zatoce Fundy w Kanadzie do 15 m.  Energia pływów jest wykorzystywana do produkcji   energii  elektrycznej. Głębokość na której zanika ruch falowy odpowiada zwykle ½ długości fali –  podstawa falowania. Falowanie trwa zwykle dłużej niż wiatr i przenosi się na obszary bez wiatru. Falowanie bez wiatru to  martwa fala . Fala wywołana nad głęboką wodą to  fala oscylacyjna . Ruch cząstek jest kołowy. W miarę zbliżania się fali ku  brzegowi kołowy ruch cząsteczek wody zostaje zakłócony wskutek tarcia wody o dno i spadku prędkości fali przy  dnie. W miarę zbliżania się fali ku brzegowi, gdy głębokość jest mniejsza od ½ długości fali, zaznacza się  hamujący wpływ dna - cząsteczki zaczynają poruszać się ruchem  eliptycznym  (ruch cząstek tam i z powrotem) Jeżeli głębokość równa się 1/20 długości fali, cząsteczki przesuwają się poziomo ku brzegowi i nie wracają. Jest  to  fala translacyjna  fala oscylacyjna fala translacyjna grzywacze Prędkość fali  w płytkiej wodzie zależy od głębokości. Zwiększa się wysokość, fala staje się stroma o wąskim 

(…)

… morza odcięta wałem nosi nazwę laguny;
na niższych szerokościach geograficznych rolę wałów piaszczystych przejmują rafy;
dzieje się tak tylko na wybrzeżach podlegających pływom morskim (np. Laguna
Wenecka, Zatoka Meksykańska).
Wybrzeże lagunowe Wenecji
zalewowe – wskutek częściowego odcięcia zatoki lub płytkiej części zbiornika
morskiego mierzeją utworzoną przez prąd przybrzeżny (np. na polskim…
… Meksykańska).
Wybrzeże lagunowe Wenecji
zalewowe – wskutek częściowego odcięcia zatoki lub płytkiej części zbiornika
morskiego mierzeją utworzoną przez prąd przybrzeżny (np. na polskim wybrzeżu
Bałtyku).
limanowe – jeżeli wałami piaszczystymi odcięte są lejkowate ujścia rzeknp. wybrzeże
Morza Czarnego wsch. wybrzeże Zat. Gwinejskiej
…
… – nazywa się abrazją.
Na brzegach niskich działalność erozyjna jest mała. Działa głównie na dnie, w strefie kipieli. Wybrzeża płaskie są
częściej akumulowane a nie niszczone.
Fale atakujący stromy brzeg podcinają go i powodują jego cofanie. Powstaje platforma abrazyjna i klif.
Na platformie abrazyjnej może utworzyć się platforma akumulacyjna (terasa akumulacyjna). Z czasem przez
poszerzanie platformy…
... zobacz całą notatkę