To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W strefie litoralnej mogą się tworzyć (jeśli erozja nie jest zbyt silna) liczne formy akumulacyjne, dzięki działalności prądów. W górnej części strefy (plaża) (supralitoralnej) tworzą się wały brzegowe. W niższej części strefy (sublitoralnej) tworzą się różne utwory mieliznowe i wały barierowe. Silna fala może wyrzucać gruby materiał powstały z rozbicia brzegu, ale prąd powrotny niema siły znieść tego materiału z powrotem do morza i spłukuje tylko drobniejsze okruchy. Przy końcu zasięgu fal gromadzi się piaszczysto żwirowy wał brzegowy. Gdy nadmiar piasku (więcej wyrzucanego niż zabieranego) gromadzi się na brzegu tworzy się plaża piaszczysta. Wędrówka piasku i żwiru wzdłuż wybrzeży prowadzi di powstania nasypów w kształcie kosy - są to mierzeje np. Helska. Często prądy i falowanie usypują podwodne wały piaszczyste. Takie mielizny mają nazwę REW. Jeśli w pobliżu brzegu dno jest piaszczyste i łagodnie pochylone fale zaczynają się łamać daleko od brzegu (nawet do kilku kilometrów)nadbiegające fale natrafiając na płytkie dno zmiatają z niego piasek i toczą ku brzegowi. W miarę osłabiania siły transportowej fal piasek jest deponowany w pewnej odległości od brzegu. Czasem gromadzi się w takiej ilości, ze może wystawać ponad poziom morza tworząc tak zwane bariery. Gdy część morza zostanie prawie odcięta przez mierzeje i bariery tworzy się laguna. Z biegiem czasu zalewy i laguny mogą być całkiem odcięte od morza i zasypane osadami. W lagunach często osadza się bardzo drobny materiał(muły, iły) przyniesiony w zawiesinie przez falę, która się przelała przez barierę lub kosę (grubszy nie mógł by być przerzucony). W strefie sublitoralnej osadza się materiał grubszy gdyż są to strefy wystawione na falowanie i działanie prądów i materiał drobny jest usuwany przez te czynniki. Utwory litoralne są dość dobrze wysortowane i obtoczone. Piaski plażowe są często wzbogacone w ciężkie minerały: granaty, magnetyty, turmaliny a nawet złoto i diamenty. Głównymi osadami strefy litoralnej są piaski i żwiry, ale czasem mogą wytworzyć się osady węglanowe. Muły wapienne tworzą się w widach płytkich, ciepłych i silnie zasolonych (Bahama, Floryda). Utwory oolitowe tworzą się w płytkich wodach przybrzeżnych koło Florydy, Bahama i Morzy Czerwonym. Jądrami tych ooidów są ziarna kwarcu, skaleni lub ułamki igieł gąbek, fragmenty otwornic lub muszli. Czasem w strefie miedzy linią przypływu i odpływu są kolonie sinic, które wiążąc drobny muł wapienny pochodzenia detrytycznego lub wytrącający się z wody morskiej tworzą rozpościerające się dywanowo skupienia - stromatolit.
Osady środowiska sublitoralnego (nerytycznego).
Osady nerytyczne gromadzą się na szelfie. Szelf otacza wszystkie lądy w odległości od kilku do kilkudzieśięciu (rzadko kilkuset) km jest płytki sięga do około 200m. Na szelfie gromadzą się osady pochodzące z lądu oraz z organizmów żyjących na szelfie. Na szelfie działają jeszcze wpływy prądów związane z falowaniem i pływami. Prądy dochodzące do brzegów lądów i ujść rzek zbierają z nich produkty erozji i przenoszą w kierunku morza. Gdy rzeka zniesie do morza dużo materiału dno przez to zostanie podniesione. Nadbudowane dno leży powyżej podstawy falowania. Wszystko co zostało usypane powyżej podstawy falowania zostanie przeniesione przez fale i prądy poniżej podstawy. Morze się zdarzyć, że dotrze do strefy nerytycznej. Materiał przyniesiony przez rzeki i utworzony przez erozję morską w zawiesinie może być przeniesiony daleko od brzegu. (nawet poza szelf do stre
(…)
… czerwone tworzą się na tych częściach stoków które znajdują się przy ujściach rzek tropikalnych zabarwione na czerwono tlenkami żelaza. Są to osady utworzone mułów laterytowych przyniesionych rzekami z lądu. Zawartość CaCO3 waha się od 6 do 61 % i w połowie pochodzi z otwornic. Muły te są klimatyczną odmianą mułów niebieskich związana z obszarami tropikalnymi.
Muły i piaski zielone (glaukonitowe) - różnią…
… otwornic. Czasem występują głazy glacjalne oraz metaliczne lub krzemianowe kuleczki pochodzenia kosmicznego, Ił też zawiera iły gąbek, skorupki okrzemek i radiolarii. Gdy radiolarii jest duzo ił przechodzi w muł radiolariowy. Muły radiolariowe- barwy czerwonej lub brunatnej, występujące na głębokości od 4200m do 8200m, prawie brak CaCO3 (do 4%). Główna masa składa się z radiolarii z domieszką okrzemek…
… (np. Huang-Ho). W wielu miejscach na szelfie nie tworzą się żadne osady i dno jest skaliste (hardground), albo utworzone z osadów morenowych naniesionych przez lodowiec podczas ostatnich zlodowaceń. Często zdarza się że zimne prądy niosą wiele gór lodowych, które topniejąc deponują materiał morenowy w nich zawarty. W utworach szelfowych często występują rośliny lądowe przyniesione przez rzeki…
… przez osiadłe, kolonijne organizmy morskie, które są zdolne przeciwstawić się falowaniu i prądom. W budowie raf koralowych duży udział biorą korale tworzące wapienny szkielet.
Osady środowiska hemipelagicznego.
Szelfy opadają ku głębokim dnom oceanu do głębokości ok. 3000 m. Głównym składnikiem osadów stoku kontynentalnego są cząstki ilaste. Osady te składają się z drobnych skał kwarcu, minerałów ilastych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)