Chemia – egzamin Nieorganiczna Ilość neutronów (A - Z), elektronów (Z), powłok elektronowych (K 2, L8, M18, N32), konfiguracja (1s22s22p63s23p64s23d104p65s24d105p66s2), 7 okresów (I = l. powłok), 18 grup (– = l. elektr. wal.[18 = gazy szlachetne = 8 elektr. wal.]) Bloki (grupy): s (1-2/He), p (13-18), d (3-12), f (lantanowce, aktynowce) A ZE (A – l. masowa = protony + neutrony; Z – l.atomowa = protony = elektrony Metale: 1-12 (+ Al, Sn, Pb, Po/H) gazy szlachetne: 18 (He, Ne, Ar, Kr, Xe,Rn) niemetale: (C, N, O, F; P, S, Cl; Se,Br; I) Elektroujemność (mała = odłączają = metale; duża = przyłączają = niemetale) min Fr(0,7) max F(4,0)↗↑ 1H 2He 2Li 4Be 5B 6C 7N 8O 9F 10Ne 11Na 12Mg 13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar 19K 20Ca … 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn … 34Se 35Br 36Kr 37Rb … 47Ag … 53I 54Xe 55Cs 56Ba … 78Pt 79Au 80Hg … 82Pb … 86Rn 87Fr 88Ra Wiązania: Kowalencyjne (0-0,4) – uwspólnienie 1, 2 lub 3 par elektronów Niska temp. topnienia i wrzenia, rozp. w rozp. niepolarnych, nie przewodzą prądu Kowalencyjne spolaryzowane (0,4-1,7) – wspólna para elektronów jest przesunięta do atomu o większej elektroujemności Niska temp. topnienia i wrzenia, rozp. w rozp. niepolarnych, nie przewodzą prądu Jonowe (≥1,7) – atom elektrododatni (kation) oddaje elektr. wal. elektroujemnemu (anionowi) Wysoka temp. wrzenia, krystaliczna budowa, przewodnictwo elektr., dobra rozp. w wodzie Reakcje odwracalne – reakcja, w trakcie której substraty przechodzą w produkty lub - po zmianie warunków reakcji - produkty reagują w kierunku wytworzenia substratów Równowaga chemiczna – stan układu złożonego z produktów i substratów dowolnej reakcji odwracalnej, w którym szybkość powstawania produktów jest równa szybkości ich rozpadu Stała równowagi – stosunek iloczynu stężeń produktów do iloczynu stężeń substratów (podniesionych do odpowiednich potęg). Nie zależy od stężenia wyjściowego substratów, ani od zastosowania katalizatora. Zależy ona jedynie od rodzaju reagujących substancji i od temperatury. Szybkość reakcji – zależy od iloczynu stężeń substratów (wprostproporcjonalnie) (zmiana molowego stężenia substratu lub produktu w jednostce czasu) Reakcje endo-/egzoenergetyczne – z pochłonięciem/wytworzeniem energi Reakcja endotermiczna – NH4HCO3 → NH3 + CO2 + H2O 2HgO → 2Hg + O2 H2 + J2 → 2HJ N2 + O2→ 2NO
(…)
… w cząst. zw. chem.
Wolnorodnikowa – (R-H + X np. Cl2 -> R-X)
Elektrofilowa (aromatyczna!) – np. nitrowanie (HNO 3 -> X-NO2 + H2O), sulfonowanie (SO3 -> XSO3H + H2O), alkilowanie (+ CH3Cl w AlCl3 -> + HCl)
Nukleofilowa – np. estryfikacja (R-COOH + R’-OH -> R-COO-R’ + H 2O)
Eliminacja – oderwanie atomu lub jonu z cząsteczki związku chemicznego (CH 3CH2OH → CH2=CH2 +
H2O
CH3CH2CH(Br)CH3 + NaOH w EtOH -> CH3CH=CHCH3)
Utlenianie – (CH3C(-CH3)=CH2 + KMnO4 w H+ -> CH3C(=O)CH3 + HCOOH)
Charakter kwasowy – (-H+) kwasy karboksylowe, fenole, alkiny
Charakter zasadowy – (+H+) aminy, alkany
Charakter amfoteryczny – (+HCl, + Na) Al, alkohole, aminokwasy, aldehydy, ketony
Propyn CH3-C=-CH, ortohydroksytoluen(OH-metylobenzen) HO-X-CH 3, kwas benzoesowy X-COOH
Alken + HBr
CH3C(CH3)=CH3 + HBr = CH3CH(CH3)CH2Br
Nitrowanie benzenu
X + HNO3 W H2SO4 -> X-NO2 + H2O
Utlenianie alkoholu
R-OH + KMnO4 -> R-COH/C=O
Aldehyd + Tollens/Fehling
R-COH + Ag(NO3)2/Cu(OH)2 -> R-COO- + 2Ag + 4NH3 + 2H2O/Cu2O
Estryfikacja
R-COOH + R’-OH (kat. = H+) -> R-COO-R’ + H2O
Amina + HCl
R-NH2 + HCl -> R-NH3+ClD-glukoza + HBr
-> COOH
-NH2 + CH3COOOCCH3 (bezwodnik – by zablokować grupę aminową) -> CH3CONHCH(CH3)COOH +
ClCOOCH2CH3 -> CH3CONHCH(CH3)COOCOOCH2CH3 + HCl
-COOH + CH2OH (alkohol – by zablokować grupę karboksylową) -> -OOCH 3
Mutarotacja – zmiana wartości kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego
liniowo przez roztwór substancji optycznie aktywnej; jest wynikiem przemiany izomerycznej;
charakterystyczna dla roztworów monosacharydów. Np. glukoza:
Cukry redukujące - węglowodany, które reagują pozytywnie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)