Dystrybucja
Ksenobiotyki po wniknięciu do krwi rozpuszczają się w osoczu i częściowo zostają odwracalnie związane z białkami osocza.
Szczególnymi właściwościami sorpcyjnymi pośród białek osocza charakteryzują się albuminy i częściowo różne frakcje globulin.
Wiązanie ksenobiotyków z białkami jest o tyle istotne, ze w tej formie (związanej) jest on nieaktywny, nie wywiera działania biologicznego, nie przenika do tkanek, nie ulega biotransformacji i wydalaniu.
Między frakcją związaną a wolną istnieje równowaga dynamiczna. Zdolność sorpcyjna białek jest ograniczona. Jeżeli zostanie ona wysycona to stężenie wolnej frakcji ksenobiotyku we krwi znacznie wzrasta i obserwowane są efekty jego toksycznego lub w przypadku leków farmakologicznego działania.
Ksenobiotyki obecne we krwi drogą żyły wrotnej przedostają się do wątroby, gdzie ulegają dalszym przemianom. Dystrybucja ksenobiotyków ma miejsce również przez chłonkę i włókna nerwowe.
Część ksenobiotyków gromadzi się wybiórczo w niektórych narządach, np. wątrobie czy nerce. Niektóre zaś ulegaj ą kumulacji, np. w tkance tłuszczowej (związki lipofilne), kościach i zębach (tetracykliny).
Miejsca kumulacji wybranych pierwiastków
Miejsce
Pierwiastki
Tkanka tłuszczowa Układ nerwowy Serce Płuca Wątroba Nerki Skóra Paznokcie, Włosy Kości Zęby
V B, Cr, Cu, Pb Cu, V Bi, Si, Ti, Cd, Mn Cd, Zn, Ba, As, Co, Cu, Mn, Mo, Pb, W Sb, Cd, Pb, Hg, Co, Bi, As, Mn, Mo Zn, As Zn, As, Sb Be, Cr, Ba, Cd, Mo, V, Pb, Sr, Hg,Ra Be, Ba, Mo
W obrębie ustroju znajdują się rejony oddzielone od pozostałych narządów barierami, które zapewniają im pewną autonomię. Do barier ustrojowych należą:
bariera krew/mózg - oddziela mózg od reszty ustroju. Szybkość przenikania substancji z krwi przez barierę krew/mózg zależy od ich rozpuszczalności w tłuszczach.
Związki częściowo zjonizowane i słabo rozpuszczalne w lipidach transportowane są bardzo wolno. Substancje zjonizowane lub posiadające dużą masę cząsteczkową przez barierę nie przenikają.
Dlatego np. związki organiczne metali ciężkich łatwo przenikaj ą przez .barierę natomiast zjonizowane związki nieorganiczne nie. Bariera ta jest dużo bardziej przepuszczalna w życiu płodowym i niemowlęcym, dlatego pewne związki są bardziej toksyczne dla dzieci niż dorosłych. Jej przenikalność dla różnych związków znacznie wzrasta w stanach chorobowych.
bariera łożyskowa - oddziela ustrój matki od płodu. Jest ona stosunkowo słabą barierą ustrojową. Większość substancji chemicznych przechodzi przez barierę łożyskową na zasadzie dyfuzji biernej. W okresie ciąży łożysko ulega ciągłemu rozwojowi, zmienia się również jego czynność.
(…)
… przenikają związki małocząsteczkowe o masie <600, ze znaczną trudnością związki o masie >1000.
Masę cząsteczkową <600 ma większa część leków znieczulających, etanol, narkotyki, kofeina, barbiturany, większość antybiotyków, salicylany i in.
Szczególnie niebezpieczne, zwłaszcza w pierwszym trymestrze (pierwsze trzy miesiące ciąży) jest przenikanie czynników teratogennych (uszkadzających płód), które mogą być przyczyna wad rozwojowych bądź obumarcia płodu.
Wśród tych czynników wymienia się substancje zawarte w dymie tytoniowym, cytostatyki, etanol, wirusy, bakterie, a także różne toksyny środowiskowe (np. dioksyny).
bariera jądrowa - jest stosunkowo zwartą barierą zatrzymującą wiele substancji nie dopuszczając ich do oddziaływania na komórki rozrodcze.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)