To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dobra publiczne Kryteria decydujące o charakterze publicznym dobra: • kryterium użyteczności (kryterium społeczne), • kryterium odpłatności (kryterium ekonomiczne). Według S. Owsiaka o tym, czy dane dobro ma charakter publiczny, czy prywatny, decydują dwa kryteria 4: • kryterium użyteczności (kryterium społeczne), • kryterium odpłatności (kryterium ekonomiczne). Jeśli chodzi o kryterium użyteczności, to korzyści z dobra prywatnego ograniczają się najczęściej do jednej osoby, niekiedy do kilku osób. Występuje tutaj tzw. zjawisko rywalizacji między użytkownikami danego dobra. W dostępie do dóbr publicznych rywalizacja obywateli o korzystanie z danego dobra nie istnieje. Dobra publiczne dzielimy na:: • czyste dobra publiczne oraz • dobra publiczne. Dokonując charakterystyki dóbr publicznych, należy także dokonać podziału na: • czyste dobra publiczne oraz • dobra publiczne. Czyste dobra publiczne charakteryzują się zerową możliwością wykluczenia (korzystanie z tych dóbr przez jedną osobę nie powoduje zjawiska niemożności korzystania z niego przez inną, a nawet przez wiele osób). Ponadto czyste dobra publiczne oznaczają się zerowym kosztem krańcowym użycia, co oznacza, że udostępnienia ich innym dodatkowym konsumentom nie powoduje wzrostu kosztów dla tych dotychczasowych. Przykładami takich dóbr są: obrona narodowa, bezpieczeństwo, telewizja publiczna, ochrona przeciwpożarowa, a także najczęściej niewyczerpywalne elementy środowiska (np. powietrze). Czyste dobra publiczne ze względu na koszty i brak technicznych możliwości wykluczenia kogokolwiek muszą być w zasadzie finansowane przez budżet (państwa, samorządu i inne fundusze publiczne), a więc najczęściej za pośrednictwem systemu podatkowego lub innych danin publicznych: opłaty, cła, składki itp. Dobra publiczne charakteryzują się tym, że pożytki z nich płynące są zazwyczaj wspólnie konsumowane, ale ze względu na ograniczoną zdolność produkcyjną urządzeń czy też ograniczoną przepustowość obiektów lub też skończone zasoby podlegają one zjawiskom zatłoczenia lub przepełnienia czy wyczerpania. Są zatem widoczne pewne elementy rywalizacji. Cechuje je stosunkowo niski koszt krańcowy użycia (udostępnienia) oraz duża (ale jednak możliwa) trudność wykluczenia. Dobra te finansowane są także co do zasady z publicznych środków finansowych gromadzonych lokalnie, regionalnie bądź centralnie. Do przykładów takich dóbr można zaliczyć: rzeki, puszcze, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo wewnętrzne,
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)