Dialog jako droga do „zrozumienia tego, co ludzie rzeczywiście mówią”. W tym podrozdziale poruszymy problem dialogu, ponieważ jak pisze Stanisław Michałowski: „dialog stał się ważnym problemem współczesnej kultury intelektualnej, dziś cały świat negocjuje. Z powrotem uczymy się sztuki wzajemnego bycia naprzeciw siebie w relacji człowiek - człowiek, a nie rola - rola”. Zdaniem Mariana Śnieżyńskiego „dialog to wzajemna wymiana myśli co najmniej dwóch osób, w której dochodzi do wymienności ról nadawcy i odbiorcy z pełnym poszanowaniem prawa do podmiotowości ich uczestników, z poszanowaniem prawa do własnych poglądów, celem wzajemnego poznania się i zrozumienia prowadzącego do wzajemnego zbliżenia się osób”. Dialog należy do najstarszych metod werbalnych i ni e traci na znaczeniu nawet w procesie dydaktyczno-wychowawczym, którego celem jest przede wszystkim: - rozwijanie dziecka od wewnątrz, a nie tylko formowanie go od zewnątrz, - zaspokajanie jego potrzeb zainteresowań dla obecnego życia, a nie tylko przygotowanie go do życia dorosłych w przyszłości, - umożliwianie spontanicznego wyrażania siebie jako osoby, a nie tylko przekazywanie mu dorobku kulturowego jego rodziny czy regionu. Rozumienie terminu dialog, który może charakteryzować się takimi przymiotami, jak: poważny, zasadniczy, oficjalny, pamiętny, poufny, ześrodkowany na konkretnej osobie według Tarnowskiego skupia wokół siebie trzy zasadnicze pytania: 1. Co to jest dialog? Czy to jest zwykła rozmowa, czy coś więcej? Jeśli odpowiedź zabrzmi: coś więcej, to nasuwa kolejne pytanie: Jakie znaczenie ma dla człowieka dialog? W literaturze przedmiotu można spotkać wiele jego znaczeń, jednak do najczęstszych należą: chęć zbliżenia się, próba zrozumienia innego człowieka, wzajemna więź uczuciowa. Otóż, aby jakaś rozmowa stała się dialogiem muszą być spełnione co najmniej dwa warunki: obaj rozmówcy powinni mieć szczere pragnienie zrozumienia się i wzajemnego zbliżenia, takie właśnie upragnione zrozumienie i zbliżenie się powinno rzeczywiście nastąpić przynajmni ej w pewnym stopniu. 2. Jaka jest cena dialogu? Zwykła rozmowa na ogół kształtuje niewiele, jest czymś zdawkowym, formalnym. Wejście w stan dialogu jest daleko trudniejsze. Trzeba bowiem umieć wysłuchać partnera cierpliwie bez przerywania mu. Następnie należy wyjść ze swojego zamknięcia i przyjąć postawę otwartą, stąd cena takiego dialogu jest duża, bo to jest właśnie ofiarowanie jakby części własnego ja. I gdy po drugiej stronie do rezonansu obaj partnerzy dialogu zaczynają bogacić się wzajemnie, a więc poszerzać swoją osobowość o nowy wymiar. Mówi się wtedy, że stają się oni, dzięki dialogowemu połączeniu, głębsi i mocniejsi.
(…)
… i zawierzenie - niezależnie od okoliczności. Mówiąc o spotkaniu mamy na myśli wyjście do innego człowieka połączone z odczuciem jego istoty, z oceną jego wartości. Spotkanie staje się pełne, jeżeli „ten drugi” również mnie spotyka; wtedy nawzajem docieramy do siebie i zaczynamy się określać”.
Warto w tym miejscu przytoczyć słowa księdza Józefa Tischnera: „Spotkanie człowieka z człowiekiem niesie za sobą taką…
… jako przykład dialogu egzystencjalnego, są między innymi Jean Vanier, Matka Teresa z Kalkuty, Albert Schweitzer, św. Jan Bosko, Janusz Korczak.
Ksiądz Janusz Tarnowski dodaje, że słowo w każdej formie dialogu ma charakter instrumentu, który nie zawsze musi być brany pod uwagę. Możliwy jest przecież dialog, w pełnym znaczeniu tego terminu, całkowicie pozbawiony słów, niewerbalny.
Sokrates, pionier metody…
… do dialogu edukacyjnego”, W: „Franciszek Adamski (red.), „Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania”, Wyd. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1999, s. 120.
S. Maria Bogumiła Pecyna, „Psychologia kliniczna w praktyce pedagogicznej”, Żak, Warszawa 1998, s. 229.
Ks. Janusz Tarnowski, „Wychowanie do pokoju z Bogiem i ludźmi”, WWA, Warszawa 1984, s. Maria Bogumiła Pecyna s., „Psychologia…
…. Według Emmanuela Levinasa, współczesnego filozofa, dialog ma charakter asymetryczny. INNY jest kimś niższym ode mnie, można go uważać za „przybysza”, „sierotę”, „wdowę” (w sensie biblijnym, bo potrzebuje naszej pomocy). Ale równocześnie INNY jest moim panem i mistrzem, bo ma wymagania wobec mnie, może dysponować moją wolnością, jestem jego sługą. Levinas zarzuca Buberowi „spirytualizm angeliczny” i „eter…
… prowadzą wzajemnie twarzą w twarz...”
Istnieje wiele warunków niezbędnych do tego, aby stosunki między ludźmi miały charakter dialogowy. Zdaniem księdza Tarnowskiego warunkiem szczególnie ważnym, a nawet niezbędnym - zwłaszcza dla procesu pedagogicznego, często zagrożonego użyciem jednostronnej przemocy - jest autentyczność.
Francois Mauriac napisał: „Główną cnotą naszego pokolenia jest szczerość…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)