Zmierczak. Notatka składa się z 3 stron.
2. Demokracja ateńska.
Najbardziej znaną apologią demokracji jest mowa Peryklesa na cześć poległych na wojnie peloponeskiej, spisana przez Tukidydesa.
Podstawowym pojęciem demokracji ateńskiej była wolność. Wolność - pisał Herodot - to znakomita rzecz, pozwalająca obywatelom robić to co chce i mówić to co chce, jeśli prawo nie karze inaczej. Za istotę wolności uznawano wolność słowa. Za treść wystąpienia nie można nikogo karać ani nawet ganić. Perykles stwierdzał z dumą: Państwo nasze jest szkołą wychowania Hellady ( ... ), u nas każda jednostka może z największą swobodą przystosować się do najrozmaitszych form życia i stać się przez to samodzielnym człowiekiem.
Synonimem demokracji i demokratycznej wolności była równość praw izonomia. Równość praw to równość głosu i udziału we władzy, to także równość w traktowaniu obywateli w urzędzie podatkowym, przed sądem, na agorze.
Praktycystyczne ujmowanie zasad rządu demokratycznego nakazywało starannie na ogół pomijać równość majątku jako wyraz zasady równości. Ograniczano się tu z reguły do twierdzenia, że zasada równości to tylko równa szansa, równy start na drodze do bogactwa. Równość praw zabezpieczało wypłacenie diet pełniącym funkcje państwowe, co miało elektów wiązać z wyborcami. Gwarancję dla równego dostępu do urzędów widziano też w obsadzaniu ich drogą losowania. Wśród urzędniczych cnót mocno akcentowano życzliwość ludowi. Podkreślano potrzebę kontrolowania funkcjonariuszy. Uważano tę kontrolę za nieodzowną, tym bardziej, że w praktyce wybierano, zwłaszcza na wysokie stanowiska, bogatych i dobrze urodzonych, licząc m.in. na to, że wykształcony i zamożny urzędnik będzie mniej podatny na korupcję.
Innym czynnikiem ateńskiej doktryny demokracji była zasada praworządności. Pojmowano ją jako dobrowolne, ale konieczne podporządkowanie się prawu. Obywatele są twórcami prawa, zmieniają je, kiedy przestaje im ono służyć, ale dopóki obowiązuje musi być przestrzegane - prawo bowiem jest „panem” demokracji.3. Krytyka demokracji. Platon ( 427 - 347 ).
Najwybitniejszy idealista antyku pochodził z arystokratycznej rodziny i był konserwatystą, co w demokratycznych Atenach zamykało mu pole dla politycznej aktywności. Brutalne walki o władzę, w których poniósł śmierć m.in. jego mistrz, Sokrates, pogłębiły pesymizm Platona, utwierdzając go w przekonaniu, że ewolucja państwa zmierza ku złemu, że formy rządów ulegają systematycznej degeneracji. Uformowały też jego przeświadczenie o tym, że zło nie przestanie ludzi nękać dopóty, dopóki rządów nie obejmą filozofowie albo też rządzący nie zaczną praktykować prawdziwej, idealistycznej filozofii. W Państwie, jednym z ważniejszych traktatów filozoficzno - politycznych, Platon stwierdzał: Dopóki bądź filozofowie królewscy nie będą dzierżyli rządów w państwie, bądź, którzy teraz nazywają się królami i możnowładcami, uczciwie i gruntownie nie wezmą się do filozofii i dopóki w jedną nie zespolą się całość, oba czynniki, tj. władza państwowa i filozofia, i dopóki to mnóstwo teraźniejszych geniuszów, co to wyłącznie do jednego z obu celów dążą, nie zostanie wykluczona od rządów, dopóty (... ), przewidzieć nie można końca nieszczęść dla państwa, ani w ogóle, jak mniemam, dla rozwoju ludzkiego.
(…)
… Platon - ma możliwość powstrzymania procesu degenerowania się ustroju; jego polis jest odporna na działanie czasu i okoliczności.
Państwo stworzył człowiek: Państwo powstaje wówczas, gdy nikt z nas nie zdoła dbać w dostateczny sposób o zaspokojenie swych potrzeb, lecz na wielu zdany jest pomoc, państwo tworzy wzajemna nasza potrzeba.
Platon był twórcą pierwszej w historii myśli politycznej, oryginalnej…
… elitarną filozofię. Jak filozof był Platon ojcem idealizmu obiektywnego. Punktem wyjścia był jego pogląd, że istnieją dwa światy: świat idei i świat odbijający te idee. Pierwszy z nich - doskonały - jest identyczny z bóstwem bądź też stanowi jego twór, drugi zaś jest niedoskonałym odbiciem pierwszego. Świat idei jest absolutny; jego prawa są niezmienne i trwałe; są oparte na zasadach hierarchii. Jedynie…
…. I tak historyczny rozwój nieomylnie prowadzi do tyranii. Tyrania jest najgorsza; racją stanu jest tu interes osobisty despoty karierowicza.
Kres tej niepożądanej ewolucji może położyć tylko ustanowienie rządu „stróżów doskonałych”. Obraz idealnego państwa miasta stanowi osobliwe pomieszanie elementów antydemokratycznych antydemokratycznych elementami „komunistycznymi” na szczeblu rządzącej elity. Idealna polis…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)