EKONOMIA
TEMAT 8 - CYKL KONIUNKTURALNY I INFLACJA
POJĘCIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO
Cykl koniunkturalny oznacza występujące naprzemian okresy przyspieszenia i spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Wahania takie są typowe dla gospodarek rynkowych i w praktyce nie daje się im zapobiec. Celem polityki makroekonomicznej we współczesnych gospodarkach jest jednak ograniczenie skali tych wahań (czyli spowodowanie, aby w okresach przyspieszenia wzrost PKB nie był nadmiernie wysoki, a w okresie spowolnienia dynamika PKB nie ulegała zbytniemu obniżeniu). FAZY CYKLU KONIUNKTURALNEGO
Łączny, najbardziej typowy cykl koniunkturalny w gospodarce trwa zazwyczaj kilka lat. Na cykl ten składają się cztery podokresy (w ekonomii używa się różnych klasyfikacji podokresów cyklu, wyróżniając zazwyczaj od 2 do 4 podokresów): Faza ożywienia, kiedy szybko wzrastają inwestycje, spożycie oraz PKB, a jednocześnie zaczyna spadać bezrobocie. Wzrostowi nie towarzyszy jeszcze narastanie zjawisk nierównowagi gospodarczej.
Faza rozkwitu, kiedy nadal szybko wzrastają inwestycje, spożycie i PKB, a silnie spada bezrobocie. W okresie rozkwitu zwiększający się popyt prowadzi jednak również do narastania zjawisk nierównowagi gospodarczej (wzrostu inflacji i deficytu handlowego).
Faza spowolnienia, kiedy tempo wzrostu inwestycji, spożycia i PKB obniża się, a jednocześnie wyhamowaniu ulega spadek bezrobocia. W okresie spowolnienia wyhamowaniu ulega również narastanie zjawisk nierównowagi gospodarczej.
Faza recesji, kiedy spadają inwestycje, spożycie i PKB, a wzrasta bezrobocie. Jednocześnie spada skala nierównowagi. Wahania cykliczne nakładają się na długookresowy wzrost gospodarczy. O ile jednak długookresowy wzrost wynika przede wszystkim z faktu, że społeczeństwo z okresu na okres dysponuje większym kapitałem ludzkim, kapitałem produkcyjnym, wiedzą i doświadczeniem, a więc jest związane przede wszystkim ze wzrostem zdolności podażowych gospodarki, o tyle krótkookresowe kształtowanie się PKB zależy głównie od czynników popytowych. Przyspieszenie gospodarcze spowodowane jest zazwyczaj głównie wysoką dynamiką inwestycji. W ślad za tym spada jednak bezrobocie, a więc (zgodnie z regułą opisaną przez krzywą Phillipsa) wzrastają płace. Ekonomiści od lat spierają się o prawdziwy mechanizm wywołujący wahania koniunkturalne. Interpretacji jest wiele: od czynników losowych, poprzez psychologiczne (typowe błędy ocen popełniane przez ludzi i przedsiębiorstwa), związane z wahaniami zyskowności inwestycji, polityką pieniężną, niedoskonałością działania mechanizmów rynkowych, do najpopularniejszych obecnie teorii realnego cyklu koniunkturalnego, wiążącego go ze zmianami po stronie podażowej (np. nowymi wynalazkami). Wyjaśnień przyczyn może być wiele, ale samo występowanie zjawiska cyklu nie ulega wątpliwości.
(…)
… warunkach.
Obecnie niewielu już ekonomistów uznaje ważność tej wymienności w długim okresie. Aktualnie istnieje kilka teorii próbujących bardziej precyzyjnie wyjaśnić relacje między inflacją a bezrobociem - z których dwie najbardziej znane to teoria racjonalnego wyboru oraz teoria NAIRU (non-accelerating-inflation rate of unemployment). Badania w tym zakresie prowadzili między innymi ekonomiści amerykańscy…
…) odpowiednio regulować dopływ pieniądza do obiegu za pośrednictwem polityki banku centralnego (zmiany stopy rezerw obowiązkowych, co umożliwia kreację pieniądza przez banki komercyjne oraz zmiany stopy dyskontowej od kredytu refinansowanego, która wywiera wpływ na wysokość stopy oprocentowania depozytów i kredytów - skłonność do oszczędzania i do inwestycji) likwidacja monopoli i dążenie do konkurencji…
… się go pozbyć, zakupując dobra, których wartość nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe (szeroko pojęte maszyny, biżuterię, złoto itp.).
Ponieważ rosną ceny dóbr, konsumenci chętniej kupują ich tańsze zamienniki. Na przykład, gdy drożeje szynka z 10 zł/kg do 12 zł/kg, a kiełbasa z 5 zł/kg do 6 zł/kg (oba produkty po 20%), to osoby, których już nie stać na zakup szynki, kupią kiełbasę. Tym samym producenci kiełbas zwiększą dochody, a producenci szynki - zmniejszą.
Powyższy skutek wywołuje wzrost (niekoniecznie równomierny) cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny (także np. przez nakładanie podatków, w tym akcyzy), rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)