To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
CIEKI NATURALNE Struga, strumyk, potok - określenie małych cieków naturalnych na terenach równinnych, o obszarze zasilania od kilku do kilkunastu km 2 Potok - mały naturalny ciek, wypływający z wydajnego źródła o wartkim nurcie, płynący wąskim korytem o dnie kamiennym lub żwirowym (potok górski) bądź piaszczysty, rzadziej mulisty (potok nizinny). Pojęcie „potok” przyjęło się do określania cieków górskich o nachyleniu przekraczającym kilka promili Elementy potoku : Obszar zbiorczy - górna część bez wykształconego koryta (zlewnia z rynnami erozyjnymi); istniejące źródła i sprzyjające formy terenu - następuje formowanie się potoku
Część środkowa (tzw. szyja) - potok właściwy o wyraźnie wykształconym wciętym korycie, a w dolnej części również i dolinie uformowanej przez odpływ wód wezbraniowych
Stożek napływowy - najniższa partia potoku powstała w miejscu wejścia potoku w dolinę rzeki
Wodospad - swobodny pionowy spadek wody rzecznej spowodowany istnieniem w korycie rzeki wyraźnego progu skalnego o wysokości od kilku do kilkuset metrów. Wodospad występuje w górnych odcinkach biegu rzeki w miejscach, gdzie woda przecina warstwę twardszych skał. Skały te są wymywane wolniej niż miękkie podłoże w dolnym biegu rzeki, tworzą stopień, z którego woda spada w dół. Szereg wodospadów nazywany jest kaskadą Rzeka - ciek naturalny powstały z połączenia potoków lub wypływający z czoła lodowca, jeziora, źródła, rzadziej z obszaru zabagnionego. Zasilany jest powierzchniowo i podziemnie wodą z opadów w dorzeczu. W zależności od długości i szerokości koryta a tym samym i ilości przepływającej wody wyróżnia się rzeki:
Małe
Średnie,
Duże,
Wielkie
Rzeka jest to skoncentrowany, w normalnych warunkach, ograniczony korytem przepływ wody wywołany głównie działaniem siły grawitacji. Rzeki są nieodłącznym elementem krajobrazu, praktycznie wszystkich obszarów lądowych z wyjątkiem Antarktydy. Wody płynące stanowią najbardziej efektywny czynnik zmian powierzchni Ziemi. Bez względu na wielkość cieków wchodzących bezpośrednio do zbiornika morskiego lub jeziornego jest to rzeka główna natomiast uchodząca do rzeki - dopływem. Podział rzek ze względu na spadek :
Nizinne - od spadku od 0,05 do 1,0‰
Wyżynne - od 1 - 3‰
Górskie - 5‰ Podział rzek ze względu na charakter zasilania :
Stałe (periodyczne) - zasilane wodami podziemnymi a okresowo deszczowymi i roztopowymi
Okresowe (epizodyczne) - sporadycznie zasilane opadami, głównie opadami nawalnymi Cieki okresowe - okresowo pojawiające się cieki np. po silnych opadach
Elementy doliny rzecznej
(…)
… poprzecznym
Rzeki meandrujące - charakteryzują się niewielkim spadkiem. Są to rzeki stałe, występujące najczęściej w strefach klimatu umiarkowanego na obszarach o rozwiniętej szacie roślinnej. Płyną jednym stosunkowo głębokim korytem. Charakteryzują je duże przepływy jednak z regularnymi, sezonowymi zmianami ilości wody. Mają charakter agradujący. Odcięte od koryta stare meandry to starorzecza. Długość…
…
Przemiały - płytkie odcinki koryta utworzone przez ruchome ławice przecinające koryto pod kątem w stosunku do kierunku ruchu wody, łączące osypy prawo- i lewobrzeżne; oddzielają plosa. W okresie niskich stanów te płytkie odcinki koryta odznaczające się wartkim prądem zwane są bystrzycami
Odsypisko - fałdy boczne rozmieszczone między plosami na przemian po obu brzegach koryta (po stronie wypukłej tworzą plaże)
Ławice - formy stanowiące nagromadzenie rumowiska w środkowej części koryta; są to często kamienne, piaszczyste mielizny czasem ruchome, muliste wyspy o wydłużonym kształcie, niekiedy porośnięte (łacha)
Koryta rzek ulegają zmianom w czasie. Głównymi czynnikami tych przemian są:
Klimat
Warunki geologiczne
Działalność człowieka
Równię zalewową (terasę zalewową) - część doliny, która podczas wysokich stanów wody w rzece jest zalewana; koryto z obszarem zalewowym stanowi łożysko rzeki. Niektóre rzeki nie mają równiny zalewowej (wówczas łożysko niewiele różni się od jej koryta). Łożysko może być:
Jednostronne,
Dwustronne,
Przemienne
Rzeki o niestabilnym dnie o brzegach zmieniają swoje koryto w obrębie łożyska
Pozostałości dawnych łożysk (terasy nadzalewowe) - fragmenty dawnych porozcinanych den doliny. W zależności od genezy można wyróżnić terasy:
Erozyjne (wycięte przez rzekę tylko w podłożu skalnym)
Akumulacyjne (zbudowane tylko z porozcinanych utworów aluwialnych) deponowanych wcześniej w dolinie rzecznej
Istnieje też wiele odmian teras o genezie mieszanej, np. erozyjno-akumulacyjna
Schemat doliny rzecznej
Zmiany w korycie rzeki:
Bieg górny
Bieg środkowy
Bieg dolny
Cieki naturalne płyną…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)