METODY WYBARWIANIA I BADANIA CHROMOSOMÓW . CYTOGENETYKA MOLEKULARNA. ABERRACJE CHROMOSOMOWE Wybarwianie chromosomów na prążki G, C, Q, R, T, AG-NOR Cytogenetyka molekularna. Techniki malowania chromosomów fluorochromami sprzężonymi z sondą hybrydyzującą z rejonem docelowym (techniki CGH oraz FISH) Aberracje strukuralne (delecje, insercje, inwersje, powstawanie chromosomów kolistych i izochromosomów) Aberracje liczby chromosomów Euploidie Aneuploidie METODY PRĄŻKOWEGO WYBARWIANIA CHROMOSOMÓW Prążki Q – uzyskuje się je w wyniku zabarwienia chromosomó w kwinakryną , będącą barwnikiem fluorescencyjnym Prążki G – powstają w wyniku potraktowania badanego materiału barwnikiem zwanym odczynnikiem Giemsy Prążki R – obraz tych prążków jest odwrotny do uzyskanego w wyniku barwienia odczynnikiem Giemsy Prążki C – uwidacznia heterochromatynę konstytutywną Prążki T – uwidacznia telomery AG-NOR – pozwala na analizę organizatorów jąderka. REGULACJE W ZAKRESIE KLASYFIKACJI CYTOGENETYCZNEJ W przypadku, gdy chromosomy barwione są technikami nie pozwalającymi na uzyskanie wzoru prążkowego, ich analiza opiera się na gatunkowo specyficznej klasyfikacji do poszczególnych grup, na podstawie długości i położenia centromeru Wszelkie nazewnictwo cytogenetyczne regulowane jest przez Międzynarodowy System Nazewnictwa Cytogenetycznego. Na przykład dla człowieka jest to International System for Human Cytogenetic Nomenclature. Określenie pozycji w obrębie prążka na chromosomie wymaga podania numeru chromosomu, następnie ramienia (p - ramię krótkie lub q - ramię długie), numeru regionu i numeru prążka. Regiony leżące najbliżej centromeru noszą numer 1, oddalające się w kierunku telomerów – kolejne numery. Przykład: zapis 4q31 oznacza chromosom 4, ramię długie, region 3 i prążek 1. Dokładniejsze pozycje podaje się po kropce, np. 4q31.1, 4q31.2, 4q31.3. PRAWIDŁOWY ZAPIS BADANIA CYTOGENETYCZNEGO Klasyczne badanie cytogenetyczne kończy się zapisaniem kariotypu. Na przykład u Homo sapiens , prawidłowy kariotyp żeński to 46,XX, kariotyp męski 46,XY. Wszelkie odchylenia od wyników prawidłowych zapisywane są przy użyciu szeregu skrótów, np. t ( translokacja ), del (delecja ), inv (inwersja ). Przykładowo, 46,XX,t(2;10)(p21;q24) oznacza kobietę z translokacją zrównoważoną pomiędzy krótkim ramieniem chromosomu 2 (miejsce pęknięcia p21), a długim ramieniem
(…)
…) – zwielokrotnienie garnituru
chromosomów zachodzi przy tworzeniu mieszańców,
np. żubroń, pszenżyto, kuro-indyk. U tych osobników
brak chromosomów homologicznych. Nie tworzą
gamet i są bezpłodne.
6n - amfiheksaploidy - np. ziemniaki, rzepak, fasola,
groch, wszystkie zboża. Powstają na skutek
zwielokrotnienia własnego i obcego garnituru
chromosomów: 2n + 2n + 2n
KLASYFIKACJA
ABERRACJI STRUKTURALNYCH
Aberracje…
…:
autopoliploidy – zwielokrotnienie garnituru
chromosomów zachodzi w obrębie jednego gatunku.
allopoliploidy (amfiploidy) – zwielokrotnienie garnituru
chromosomów zachodzi przy tworzeniu mieszańców,
np. żubroń, pszenżyto, kuro-indyk. U tych osobników
brak chromosomów homologicznych. Nie tworzą
gamet i są bezpłodne.
6n - amfiheksaploidy - np. ziemniaki, rzepak, fasola,
groch, wszystkie zboża. Powstają na skutek…
… jest przede
wszystkim w cytogenetyce onkologicznej.
fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH).
Technika FISH pozwala na badanie jąder komórkowych w
stadium metafazy jak i interfazy. Znajduje zastosowanie w
detekcji konkretnych mutacji, miejsc pęknięć, czy dokładnej
analizie
translokacji.
Badanie
techniką
FISH
jąder
interfazowych ma miejsce przy badaniach prenatalnych i
diagnostyce preimplantacyjnej.
1.
2.
3.
W obu przypadkach…
… struktury klasyfikujemy ze
względu na rodzaj zmiany:
Delecje – ubytki części chromatyny wewnątrz chromosomu
Insercje- zmiany polegające na włączenia do chromosomu
fragmentu chromatyny pochodzącej z innego chromosomu,
bądź z tego samego chromosomu ale z innego miejsca
Inwersje – odwrócenie fragmentu chromosomu. Jest to z
reguły konsekwencja pęknięcia chromosomu w dwóch
miejscach i odwrócenie odcinka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)