To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
B I E G P O S T Ę P O W A N I A: Dwie fazy. Pierwsza przed jurysdykcyjnym magistratus . W okresie królewskim - przed królem; do 367 p.n.e. przed konsulem potem przed pretorem .
Chodziło o ustalenie prawne spornej kwestii, o ustalenie programu procesowego.
Odróżniano wyraźnie ius d i c e r e i i u r i s d i c t i o magistratury od działalności sędziego w drugiej fazie, określanej głównie jako i u d i c a r e i i u d i c a t u m .
Postępowanie i n i u r e rozpoczyna się od wezwania przed sąd pozwanego przez powoda; co mogło nastąpić:
I n i u s v o c a t i o; charakter prywatny , powód wzywa pozwanego, by stawił się przed magistraturą, na co ten musi się zgodzić. (przepisy ustawy mówią: s i i n i u s v o c a t , i t o - jeśli wzywa cię przed sąd, staw się)
Jeśli pozwany odmawia, powód przy świadkach tego zachowania mógł zastosować l e g i s a c t i o p e r m a n u s i n i e c t i o n e m i użyć siły, by zmusić pozwanego do stawienia się przed sądem.
V a d i m o n i u m; na podstawie porozumienia się z powodem , że oznaczonego dnia pojawi się przed magistraturą, mógł dać pozwany ręczyciela - vindex , który w razie niemożności stawienia się ze strony pozwanego udawał się z powodem przed magistraturę i ręczył, że pozwany pojawi się w dniu oznaczonym.
W razie niestawiennictwa pozwanego w oznaczonym czasie ręczyciel musiał zapłacić karę umowną. Skoro obie strony stawiły się przed magistraturą, następowało stwierdzenie sporu tylko wtedy, gdy zgodziły się one na zastosowanie formuły prawem przypisanej.
Najpierw więc przed pretorem ustalano , czy dla spornego roszczenia może być udzielona legis actio. Jeżeli nie - oddalano powoda.
Gdy pozwany uznał roszczenie powoda za słuszne, czyli gdy zachodziła tzw. c o n f e s s i o i n i u r e , uważano go za zasądzonego. („ confessus pro iudicato habetur ”)
Gdy pozwany wahał się przed wdaniem się w spór i jego stwierdzeniem (czyli przed l i t i s c o n t e s t a t i o ), stawał się wtedy i n d e f e n s u s (tj. takim, który nie broni się odpowiednio). Wdrażano przeciw niemu egzekucję.
[w LITEWSKIM: jest pasywny - ani nie uznaje roszczenia ani nie wdaje się w spór. Przy skargach rzeczowych nie było obowiązku wdania się w spór. Pozwany musi jednak wówczas porzucić przedmiot sporu.]
W obu wypadkach magistratura ogłasza tzw. a d d i c t i o na rzecz powoda.
Gdy pozwany zaprzecza pretensji powoda, następowało
(…)
… postępowania legisakcyjnego należały tu m.in.: in iure cessio, manumissio vindicta i adoptio. Przy iurisdictio voluntaria nie obowiązywały ogólne reguły o ius dicere, ale specjalne normy.
Pojęcie iurisdictio nie występowało w prawie karnym i administracyjnym.
Postępowanie przed magistraturą - jawny charakter.
Miejsce procesu (i u s) - pierwotnie różne. Pretor miejski urzęduje z reguły w Rzymie na comitium (wyodrębnione miejsce na forum romanum, gdzie odbywają się comitia curiata). Pretor siedzi na podwyższeniu (pro tribunali), ma specjalnym przenośnym krześle (sella curulis).
Postępowanie w pierwszej fazie - mogło się toczyć w dowolnym czasie. Jedynie akty z tria verba sollemnia musiały być dokonywane w dies fasti.]
Po dokonanej litis contestatio spór przechodził w drugie stadium - postępowanie przed sędzią…
….
Są ten przestaje istnieć w III w. n.e..
d e c e m w i r a l n y -powstał prawdopodobnie w III w. p.n.e.
Decemviri -osoby prywatne, ale należą do niższych magistratur.
Podlegają im na zasadzie wyłączności spory o wolność.
Zanikli w III w. n.e..
Od Gaiusa Grakcha sędziami - tylko senatorewie.
Sądy orzekają w sesjach zimowych i letnich. Ich działalność wyłączona w czasie żniw, winobrania i igrzysk. Wg ustawy XII…
… roszczenia niepieniężnego i przy obliczaniu kary prywatnej według wartości rzeczy). Iudex i arbiter nie muszą fachowo znać prawa. Mają consilium z jurystów. sądy kolegialne:
c e n t r u m w i r a l n y -powstał we wczesnej republice i składał się ze stu senatorów. Potem ze 105 (po 3 z każdej z 35 tribus). Sądzi w kilku składach (zwykle 4), każdemu składowi przewodniczy pretor -najpierw miejski; potem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)