Temat: Autonomia podmiotów w środowisku międzynarodowym. Podmiot suwerenny jest z założenia autonomiczny; maksymalizując swoje interesy powinien dążyć do umacniania swojej autonomii = poliarchia [umacnianie pozycji wobec innych].
Tożsamość jest rezultatem autonomii. Poprzez umacnianie tożsamości państwa promują i potwierdzają swoją niezależność - rosnąca rola poszczególnych państw w tworzeniu z jednej strony własnych instytucji politycznych, a z drugiej strony tego samego w środowisku międzynarodowym, ale na zasadzie partnerstwa . Ten element potwierdza autonomię poszczególnych państw, umożliwia również racjonalne układanie współżycia. Rozwój partnerskich stosunków był procesem bardzo długim i powolnym. Wynikało to z różnego stopnia dojrzewania procesów narodowotwórczych w różnych częściach świata (różny stopień rozwoju tych procesów). Z tego powodu tak długo trwał proces kształtowania się państw - największa intensywność w XX wieku. Potwierdziło to powstawanie autonomii nowopowstałych państw i umacnianie jej przez pozostałe państwa. Nie wszystkie państwa stać na taki sam poziom maksymalizacji interesów państwowych - różna wielkość, potencjał i siła. Wszystkie kraje wysoko rozwinięte są najbardziej rozwinięte pod względem procesów narodowotwórczych.
Skala autonomii decyduje o tym jakie są możliwości maksymalizacji interesów państw. Im większy stopień autonomii tym łatwiej forsować bardzo dogodne rozwiązania kwestii międzynarodowych oraz mogą zwiększać swój wpływ na zachowanie innych państw w ramach zinstytucjonalizowanych stosunków międzynarodowych.
Skalę autonomii mierzy się stopniem zależności lub niezależności wzajemnych (pod względem politycznym, materialnym i prawnym). Stąd też państwa starają się dążyć przynajmniej do zachowania symetrii, starają się równoważyć swoje oddziaływania z innymi. Jeśli jakieś państwo nie jest w stanie tego zabezpieczyć (tej symetrii) siłą rzeczy podważa swoje możliwości oddziaływań na innych. Inne państwa z tego korzystają (głównie przejawiające tendencje imperialne). W ten sposób rodzą się zależności międzynarodowe. W stosunkach międzynarodowych najbardziej były obserwowane skrajne zależności, redukujące do minimum skalę autonomii państw.
W procesach uzależniania państw wyróżnia się trzy stadia stopnia asymetrii autonomii (uzależnienia):
proste wpływanie zewnętrzne W rezultacie czego państwa tracą pewien stopień autonomii, siłą własnego przyciągania i siłą oporu (sprzeciw uzależnianiu się).
słabsi i biedniejsi członkowie sojuszy, ugrupowań integracyjnych lub organizacji międzynarodowych = mniej do powiedzenia we własnym zakresie, więcej pod wpływem;
odbywa się pod osłoną zbiorowych mechanizmów, przez perswazję dyplomatyczną mocniejszych państw;
(…)
… się nowych ideologii państwowych łączących czynnik państwowy i narodowy, klasowy - krytyka zachodu (antyimperializm w Ruchu państw niezaangażowanych).
Ruch próbował formułować ideologie pośrednie; istniało przemieszanie ideologiczne => ideologia pośrednia (ludowo-rewolucyjna - Che Guevara), socjaliści narodowi (Tanzania, Syria, Irak), chłopska (egalitaryzm, struktury patriarchalne - Afryka tropikalna, Ameryka Łacińska).
Coraz większa rola:
ONZ => w mechanizmach głosowania konieczne było poparcie krajów rozwijających się; lata '70 - rezolucje przeciwko rasizmowi, neokolonializmowi (głownie ekonomicznemu i kulturalnemu), presji ekonomicznej itd.;
Ruch państw niezaangażowanych - na forum ONZ, organizacji wyspecjalizowanych (Grupa 77 przy UNCTAD)
Procesy demokratyzacji stosunków międzynarodowych
od lat 70…
… azjatyckiego; aż 11 z 12 uzyskało niepodległość na terenie Azji
1945 - Indonezja, Wietnam i Korea
1946 - Filipiny i Jordania
1947 - Indie i Pakistan
1948 - Cejlon i Birma
1951 - Libia 1953 - Kambodża 1954 - Laos
większość doszła do niepodległości drogą walki zbrojnej
Konferencja w Bandungu [18-24.04.1955] - ruch państw niezaangażowanych
potępiła kolonializm;
uchwaliła Deklarację => „kolonializm…
… kontynent afrykański;
1956 => Maroko, Sudan, Tunezja
1957 => Ghana i Malezja
1958 => Gwinea
1960 => Dahomej
Rok 1960 - uznany za rok Afryki - sprawił, że ruch państw niezaangażowanych wzrósł w siłę oddziaływania. Po 1960 roku proces dekolonizacji był już wolniejszy.
1961 => Kuwejt, Sierra Leone
1962 => Algieria, Uganda, Burundi, Rwanda, Jamajka, Trynidad i Tobago, Samoa Zach.
1963 => Kenia, Zanzibar, Pemba…
… (długotrwałe):
Asyryjczycy, Persowie, Kalifat Abasydów i Omajdów;
imperia bizantyjskie i otomańskie;
imperia Habsburgów i Romanowych;
imperia kolonialne (Portugalia, Hiszpania, Wielka Brytania, Belgia, Włochy, Niemcy, Francja i Rosja) => uzależnienie ekonomiczne (na korzyść metropolii). W drugiej połowie XX wieku nastąpił rozpad imperiów kolonialnych, który stworzył nowe kontrowersje: metropolie nowopowstałe…
… wchłaniający (absorpcyjny)
Pojawia się wtedy kiedy asymetria autonomii państw uzależnionych i uzależniających osiąga skrajny sposób, a państwa nie są w stanie obronić swojej autonomii. => Aleksander Wielki, Karol Wielki, Dżingis Han, Adolf Hitler
- modele wchłonięcia: Alzacja i Lotaryngia; zagarnięcie Austrii; Litwa, Łotwa i Estonia (1940).
W przypadku imperiów dynastycznych procesy absorpcji były długofalowe…
… kolonialnych i neokolonialnych [np. '76 - Seszele, `78 - Dominika]
1990 - wyzwolenie Namibii [walki zbrojne i na forum ONZ]; spektakularne proklamowanie niepodległości; prezydent złożył ślubowanie na ręce Sekretarza ONZ;
Erytrea - 1963 Zgromadzenie Ogólne NZ - rozstrzygnięcie sporu na korzyść Etiopii; początek lat `90-tych zgoda na referendum w Erytrei po odejściu marksistów.
Nowe możliwości, nowe trudności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)